Hoofdstuk 1: Criminologie in vogelvlucht

Definities met een kanttekening

Criminologie is de wetenschap die de betekenis, oorzaken en gevolgen van criminaliteit onderzoekt. Dit gebeurt vanuit allerlei invalshoeken. Er wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van kennis uit de psychologie, rechtswetenschappen en antropologie.

Het onderwerp van onderzoek, criminaliteit, is niet in één definitie te vangen. Volgens de auteur van dit boek, Emile Kolthoff, is het te kort door de bocht om criminaliteit alleen te omschrijven als wettelijk strafbaar gedrag. Er komt meer bij kijken. Ten eerste is de betekenis van criminaliteit aan verandering onderhevig. Zo was overspel vroeger een strafbaar feit, maar nu uit het Wetboek van Strafrecht (Sr) geschrapt. Als iets niet langer als crimineel wordt beschouwd, wordt dit decriminaliseren genoemd. Wat criminaliteit is, hangt dus af van de afspraken die daarover worden gemaakt binnen een samenleving in een bepaalde tijd.

Ten tweede blijft het, ondanks deze afspraken die zijn vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht, in de praktijk lastig om te bepalen wat crimineel is en wat niet. Als een kind bijvoorbeeld een draai om zijn oren krijgt van zijn vader, is dat dan al mishandeling? Mensen kunnen dat verschillend beoordelen.

Klassieke school

De gedachten en ideeën over misdaad en straf verschilden sterk door de eeuwen heen. Over het algemeen geldt het gedachtegoed van negentiende-eeuwse wetenschappers als

Naar artikel van Ugwudike, P. (2015) Cultural Criminology. In An Introduction to Critical Criminology

Culturele criminologie is een nieuwe ontwikkeling binnen de criminologie. Het kijkt naar de cultuur of de ideeën, waarden, overtuigingen en andere collectief gedeelde kenmerken welke misdaad en criminaliteit bezitten. De culturalistische aanpak benadrukt de waarden, symbolen en andere factoren die op de voorgrond treden zoals emoties en afwijkend gedrag welke veelbetekenend zijn voor de daders. Dit in tegenstelling tot de structurele aanpak, die de achterliggende factoren als oorzaak voor criminaliteit ziet.

Intellectueel erfgoed van de culturele criminologie

Sommige culturele criminologen omschrijven criminaliteit als een sociale constructie. Andere culturele criminologen zijn beïnvloed door de postmoderne theorie (Ferrell), die universele verklaringen voor sociale fenomenen, zoals criminaliteit, verwerpt. Misdrijven worden gezien als een sociale constructie, welke gebruikt worden door de 'machtigen' in de samenleving om de activiteiten van anderen te controleren.

De invloed van de perspectieven op strafrechtelijke en afwijkende subculturen

Sommige culturele criminologen bestuderen criminaliteit en misdaadbestrijding door de activiteiten van leden van de subculturen te onderzoeken. Volgens Ferrell hebben culturele criminologen stijlen onderzocht van zowel de interne kenmerken van afwijkende en criminele subculturen als de externe constructies van hen. Hierbij zijn de criminologen vooral beïnvloed door het werk van Britse onderzoekers die jeugdculturen onderzochten.

Cultuur tegenover structuur

Uit de literatuur blijkt dat er twee benaderingen mogelijk zijn voor culturele criminologen: de culturele en de structurele aanpak. De culturele aanpak focust zich vooral op cultuur als het belangrijkste verklarende thema, terwijl de structurele aanpak zich focust op sociale structuren als fundament.

De culturele benadering herleidt misdaad naar de cultuur van de mensen die deel gaan nemen aan criminaliteit en afwijkend gedrag. De vraag is hier, wat bedoelt de criminoloog met 'cultuur'? Volgens Ferrell en collega's behoren zaken van collectieve betekenis of identiteit tot 'cultuur'. Het zou dus

Verkenning van het gebied van criminologie - Chapter 1

1.1 De maatschappij waarin een criminoloog werkt

Criminaliteit, misdaad en straf hebben altijd veel publieke belangstelling gekregen. Veel mensen krijgen er wel eens, of regelmatig, mee te maken en ook in de media is criminaliteit een terugkerend onderwerp. Bijna elke Nederlander heeft er dan ook wel een mening over en deze meningen kunnen sterk uiteen liggen. 71 procent van de Nederlanders denkt dat criminaliteit de laatste jaren is toegenomen en 75 procent vindt dat er vaker en harder gestraft zou moeten worden. De steun voor een harde aanpak van criminaliteit lijkt in het algemeen iets te zijn toegenomen in de afgelopen 20 jaar, behalve als het over de doodstraf gaat. Het aantal voorstanders hiervoor was in 2008 gedaald naar 38 procent. Veel criminelen komen uit probleemgezinnen. Verschillende politieke partijen pleiten voor goede opvoeding en beter onderwijs, omdat volgens deze politici ouders niet streng genoeg zijn voor hun kinderen in de opvoeding.

Dat mensen vaak emotioneel betrokken zijn bij criminaliteit, heeft ermee te maken dat ze zich identificeren met het slachtoffer of de dader. Bij de ervaring van medelijden met daders worden soms ook wel een persoonlijke frustraties

A: Biologische, biopsychische en biosociale perspectieven

Inleiding

Bij het zoeken naar achtergronden en oorzaken van persoonlijkheidskenmerken speelt vrijwel altijd de ‘nature-nurture’-tegenstelling een rol. Wetenschappers die menselijk gedrag toeschrijven aan uitsluitend de natuur ofwel uitsluitend aan de omgeving zijn zeldzaam geworden. In de praktijk gaapt tussen beide benaderingen echter een flinke kloof.

In de loop van de 20^e eeuw is de criminologie sterk sociologisch georiënteerd geraakt. De ogenschijnlijk eenvoudige tegenstelling ‘nature-nurture’ moet hier echter gerelativeerd worden. In biologische verklaringen van gedrag wordt de laatste tijd steeds meer aandacht besteed aan ‘verworven’ biologische factoren, zoals de invloed van bepaalde stoffen in het voedsel of van alcohol en drugs op hersenen en gedrag.

Vooronderstellingen bij biologische verklaringen

Het universele karakter van het misdaadbegrip

Volgens biologische verklaringen maakt steeds dezelfde soort mensen zich schuldig aan misdaden, omdat zij bepaalde, min of meer onveranderlijke eigenschappen hebben.

De rol van het lichaam

Biologische verklaringen kennen het lichaam of het functioneren ervan een speciale rol toe. De lichamelijke factoren kunnen aangeboren zijn, of wellicht geërfd, of verworven door een bepaalde leefwijze of voeding.

Het determinisme

Het determinisme stelt dat mensen blootstaan aan interne en externe factoren die hen tot hun daden drijven en dat mensen slechts in geringe mate over een vrije wil kunnen beschikken. Biologische theorieën hebben met name betrekking op