Gids voor Gesprekstherapie
Leijssen, M (1999)
Een therapeutische relatie

Inleiding

Het therapeutisch proces is altijd ingebed in de interpersoonlijke context van de relatie die de therapeut met de cliënt uitbouwt. De aanwezigheid van de therapeut is nooit neutraal. De therapeutische relatie is een middel om scheefgegroeide verhoudingen te herstellen en om de cliënt een interpersoonlijke ruimte aan te bieden waarin zijn wordingsproces opnieuw op gang komt. Om constructieve veranderingen bij de cliënt teweeg te brengen dient het relationele aanbod aan bepaalde kwaliteiten te voldoen.

Zijnswijzen die alles wat de therapeut zegt en doet inspireren zijn echtheid, empathie en onvoorwaardelijk respect. Een therapeutisch gesprek is voor de cliënt een nieuw ervaren, zowel in de relatie met de therapeut als in de relatie tot zichzelf. Dit is een gevolg van nieuwe omgangswijzen die de cliënt in de relatie met de therapeut ondervindt en in de relatie met zichzelf leert ontwikkelen.

Echtheid

Elke therapeut heeft een eigen uitstraling en persoonlijke kenmerken die het interpersoonlijk gebeuren kleuren. De cliënt voelt de moeilijk te omschrijven uitstraling van een therapeut aan en diens uitstraling bepaalt mede wat er wel of niet aan bod kan komen in therapie.

Eerlijk reflecteren op de eigen verschijningsvorm en onderzoeken in hoeverre eigen gedrag een veruitwendiging is van dieperliggende motieven, behoeften en zijnswijzen, is noodzakelijk om zichzelf als instrument te leren kennen. Alleen als de therapeut in contact is met zijn eigen onderliggende ervaringsstroom, kan hij een levendige en persoonlijke aanwezigheid bieden. Een therapeut die goed in contact is met de eigen ervaringsstroom, brengt energie in de relatie die stimulerend is voor het groepproces van de cliënt.

Echtheid in de therapiesessies is een dubbele gelaagdheid. Aan de ene kant is er bij de therapeut een onderliggende ervaringsstroom, die fungeert als de bodem waarop de reacties van de cliënt terechtkomen. Op die ondergrond is een bovenlaag die betrekking heeft op de interactie van de therapeut met een cliënt. Twee fasen in echtheid zijn 1) congruentie, de therapeut is in goed contact met zichzelf en kan zijn onderliggende ervaringsstroom doorvoelen.