X/LTO Noord Verzekeringen BV - Arrest

X/LTO Noord Verzekeringen B.V. (HR 08-02-2013, NJ 2014, 175)

Casus

In deze zaak gaat het om nieuwe verweren die in incidenteel appel worden gevoerd.

Een assurantieadviseur (eiser tot cassatie) is van 1996 tot midden 2005 in dienst geweest van LTO Noord Verzekeringen. Tussen partijen is een concurrentiebeding overeengekomen. De assurantieadviseur stapt over naar een ander kantoor. Hierna vordert LTO schadevergoeding van hem wegens schending van zijn concurrentiebeding. Volgens LTO heeft de assurantieadviseur ongeveer 54 van haar cliënten commercieel benaderd en heeft daarmee inbreuk heeft gemaakt op het concurrentiebeding. De adviseur heeft gesteld dat er geen concurrentiebeding geldt. De kantonrechter wijst de eis deels toe en wijst de reconventionele eis (dat er geen concurrentiebeding geldt tussen partijen) af. In hoger beroep stelt de assurantieadviseur dat hij het concurrentiebeding niet heeft geschonden.

Het hof heeft het vonnis van de kantonrechter vernietigd en eiser tot cassatie veroordeeld tot betaling aan LTO van een bedrag van € 42.466,02. Volgens het Hof  moet de door eiser tot cassatie bij memorie van antwoord in incidenteel appel voor het eerst gevoerde verweer, dat hij op 1 juli 1996 niet in dienst is getreden van WLTO/Holag Assurantie B.V. maar bij de (vereniging) Westelijke Land- en Tuinbouworganisatie, aangemerkt worden als nieuwe grief waarop geen acht wordt geslagen. Verder oordeelt het hof dat eiser tot cassatie, voorzover hij tegen dat dictum bezwaren had, daartegen (op tijd) een grief had moeten richten, hetgeen hij niet heeft gedaan. De assurantieadviseur heeft hierna cassatieberoep ingesteld.

Hoge Raad

De Hoge Raad moet kijken of het hof een voor het eerst in de memorie van antwoord in incidenteel appel opgeworpen verweer mag kwalificeren als nieuwe grief. Heeft het hof het verbod van 'reformatio in peius' correct toegepast?

De Hoge Raad geeft aan dat het arrest van het hof onjuist is. De Hoge Raad stelt dat het incidentele beroep processueel in beginsel een zelfstandige positie inneemt ten opzichte van het principale beroep. Het bij memorie van antwoord in incidenteel appel gevoerde verweer was geen grief, want het was niet gericht op vernietiging van het dictum van het arrest van het hof. Voor verweren geldt in principe, zoals voor grieven, dat deze moeten worden aangevoerd bij de eerste gelegenheid in appel. Echter omdat het incidentele appel een zelfstandige positie inneemt, was de memorie van antwoord in incidenteel appel voor de assurantieadviseur de eerste gelegenheid in dat appel. Het verweer is dus wel op tijd aangevoerd.

Ten slotte oordeelt de Hoge Raad dat het verbod op reformatio in peius niet in de weg stond aan behandeling van de andere twee verweren die in incidenteel appel waren aangevoerd. Het ging namelijk niet om grieven maar om verweren, die het dictum van de bestreden uitspraak uit eerste aanleg dus niet konden aantasten. Als ze gegrond zouden worden verklaard, zou dat er wel toe leiden dat de boete die de assurantieadviseur moest betalen niet verhoogd zou worden (maar hetzelfde zou blijven).

Conclusie

De Hoge Raad stelt dat het incidentele beroep processueel in beginsel een zelfstandige positie heeft ten opzicht van het principale beroep. Het is daarom mogelijk dat in de memorie van antwoord in het incidenteel appel een nieuw verweer wordt gevoerd dat niet ook als grief in principaal appel is voorgesteld.

M.a.w. een nieuw verweer gevoerd bij memorie van antwoord in incidenteel beroep, dat niet ook als grief in principaal beroep is voorgesteld, kan (bij gegrondbevinding) niet leiden tot een vernietiging van het dictum van het bestreden vonnis, maar wel tot verwerping van het incidentele beroep.