Woningsluiting criminal charge? - Arrest

Woningsluiting criminal charge? (ABRvS 15-11-2017, Gst. 2018/39, ECLI:NL:RVS:2017:3251)

Casus

De burgemeester van Maastricht besloot een woning te sluiten voor 3 maanden, met als argument dat dit pand bekendstaat als drugspand en de bewoonster (appellante) vanuit haar huis handelt in drugs. Het door appellante gemaakte bezwaar en beroep zijn door de burgemeester en de rechtbank niet gehonoreerd. Appellante betoogde dat sluiting van de woning door de burgemeester niet proportioneel was. Volgens appellante mag de bevoegdheid van de burgemeester om woningen te sluiten alleen gebruikt worden wanneer dit noodzakelijk is om strafbare feiten in de woning te voorkomen.

Analyse

Art. 13b lid 1 Opiumwet geeft de burgemeester de bevoegdheid een pand te sluiten als er vanuit dat pand drugs worden verkocht, of als er drugs aanwezig zijn die elders zullen worden verkocht. Het feit dat appellante bij haar aanhouding verklaarde te handelen in drugs, en dat in haar woning materialen voor de verkoop van drugs werden aangetroffen, maakt dat de burgemeester in dit geval de bevoegdheid had om op te treden op grond van de Opiumwet. Het zogenaamde 'Damoclesbeleid' van het sluiten voor de duur van 3 maanden van drugspanden, is niet onredelijk. In casu moet de burgemeester echter alle omstandigheden van het geval meewegen. Zo kan het sluiten van een woning voor de bewoners zeer ingrijpende gevolgen hebben, en mogelijk een onwettige inbreuk op art. 8 EVRM vormen. Appellante heeft betoogd dat het gebruik van de bevoegdheid in dit geval gevolgen met zich meebrengt die onevenredig zijn aan het daarmee te bereiken doel. In haar geval werd het huurcontract door de verhuurder verbroken, en moest ze nog 3 maanden de huur doorbetalen. Daarnaast blijkt uit geen enkele omstandigheid dat de verkoop van de drugs ook plaatsvond aan de deur van haar woning. Verder maakte zij weinig tot geen winst, en was ze al eerder veroordeeld tot een werkstraf voor het overtreden van de Opiumwet. De Afdeling oordeelt dat de burgemeester met deze omstandigheden geen rekening gehouden heeft in zijn besluit tot sluiting van de woning. Dit terwijl deze omstandigheden er naar het oordeel van de Afdeling voor zorgen dat het sluiten van de woning inderdaad onevenredige gevolgen had.

Criminal charge?

Appellante betoogt daarnaast dat de woningsluiting een leedtoevoegend karakter heeft, en daarom een criminal charge is. Naar nationaal recht wordt de sluiting van de woning echter gekwalificeerd als een bestuurlijke maatregel, en niet als een punitieve sanctie. Zij vloeit immers voort uit art. 5:21 Awb. Bestuursdwang strekt ertoe een overtreding te beëindigen en herhaling ervan te voorkomen. Het sluiten van een woning van waaruit drugs verkocht wordt, kan dienen om dit te beëindigen en in de toekomst te voorkomen. Met sluiting wordt immers de 'toeloop' naar het pand dat bekendstaat als drugspand weggenomen. Omdat uit de feiten echter nergens is gebleken dat verkoop aan de deur plaatsvond, heeft de burgemeester onvoldoende gemotiveerd waarom sluiting van de woning dan toch noodzakelijk was. Daarnaast is de maatregel in dit geval zodanig zwaar dat zij ook een punitief karakter krijgt.

Conclusie

Het hoger beroep van appellante is gegrond. De Afdeling vernietigt de uitspraak van de rechtbank en verklaart het beroep tegen het besluit van de burgemeester alsnog gegrond.