Wat zijn de rechtsbronnen binnen de internationale rechtsorde? - Oefententamens 3

Vragen uit het oefententamen 2018 van B3 van de Rijksuniversiteit Groningen

Vraag 1 

51. De staat is al lange tijd bekend met de reductiedoelstelling van 25-40%. Het IPCC rapport waarin is aangegeven dat een dergelijke reductie eind 2020 nodig is voor het behalen van de tweegradendoelstelling (...) dateert al van 2007. Sindsdien is in vrijwel alle COP's (in Bali, Cancun, Durban, Doha en Warschau) naar deze 25-40% norm verwezen, en zijn de Annex I landen opgeroepen hun reductiedoelstellingen daarmee in lijn te brengen. Weliswaar is hiermee geen rechtsnorm (...) vastgesteld, maar het vormt naar het oordeel van het hof wel een bevestiging van het feit dat een reductie van 25-40% uitstoot van CO2 per 2020 minimaal noodzakelijk is om een gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. 

Overweging 51 verwijst naar de besluiten van de COP's (Conference of Parties) in het kader van het Klimaatverdrag van 1992. Dit zijn aanbevelingen. Leg onder verwijzing naar de Internationale rechtsbronnen uit waarom hiermee op grond van internationaal recht geen rechtsnorm wordt vastgesteld?

Mogelijk aantal punten: 6

Vraag 2 

Toch maakt het Hof gebruikt van deze norm. Leg uit hoe dit soort normen doorgaans genoemd worden en geef twee mogelijkheden waarmee dergelijke normen toch relevant zijn voor de ontwikkeling en/of toepassing van het internationaal recht?

Mogelijk aantal punten: 6

Vragen uit het oefententamen 2017 van B1 van Universiteit Leiden

Vraag 3 

Welke term heeft geen relevantie in het internationale recht?

1. Conditio sine qua non
2. Pacta sunt servanda
3. Ius cogens
4. Opionio iuris

Vraag 4

In het Statuut inzake het Internationaal Gerechtshof worden de rechtsbronnen genoemd die het IGH gebruikt bij de beoordeling van geschillen. Welke rechtsbron naar internationaal recht wordt in deze bepaling niet genoemd?

1. Doctrine
2. Besluiten van internationale organisaties
3. Jurisprudentie
4. Antwoord a en b zijn juist

Vragen uit het oefententamen 2016 van B1 van Universiteit Leiden 

Vraag 5 

Wat was de conclusie van het Internationaal Gerechtshof in de North Sea Continental Shelf cases ten aanzien van de equidistantieregel in artikel 6 van de 1958 Geneva Continental Shelf Convention?

1. De equidistantieregel had zich niet tot een regel van internationaal gewoonterecht ontwikkeld omdat de statenpraktijk waar Nederland en Denemarken zich op beriepen gebaseerd was op hoffelijkheid.
2. De equidistantieregel had zich niet tot een regel van internationaal gewoonterecht ontwikkeld omdat onvoldoende duidelijk was of de staten die de equidistantieregel toepasten wel handelden uit rechtsovertuiging.
3. De equidistantieregel had zich tot een regel van internationaal gewoonterecht ontwikkeld omdat langdurig tijdsverloop geen voorwaarde was voor het ontstaan van een nieuwe regel van internationaal gewoonterecht.
4. De equidistantieregel had zich tot een regel van internationaal gewoonterecht ontwikkeld omdat de staten die een bijzonder belang hadden bij de equidistantieregel deze wijdverspreid en bijna uniform toepasten.

Vragen uit het oefententamen 2015 van B1 van Universiteit Leiden 

Vraag 6 

Regels van dwingend recht worden in het internationaal publiekrecht ook wel aangeduid als regels van ‘ius cogens’.

1. Dit is juist.
2. Dit is onjuist.

Vraag 7 

Het VN-Zeerechtverdrag uit 1982 bevat regels van internationaal publiekrecht. Het ongeschreven zeerecht is echter veel ouder en heeft om die reden voorrang boven dit verdrag.

1. Deze stelling is juist, omdat artikel 38 lid 1 van het Statuut IGH voorrang van internationaal gewoonterecht vooronderstelt.
2. Deze stelling is juist, omdat artikel 38 lid 1 van het Statuut IGH voorrang van het internationaal gewoonterecht expliciet voorschrijft.
3. Deze stelling is onjuist, omdat artikel 38 lid 1 van het Statuut IGH geen voorrangsregeling tussen internationaal gewoonterecht en verdragsrecht bevat.
4. Deze stelling is onjuist, omdat artikel 38 lid 1 van het Statuut IGH bepaalt dat verdragen altijd voorrang hebben boven het internationaal gewoonterecht.

Vraag 8 

Stelling: In de North Sea Continental Shelf cases oordeelde het Internationaal Gerechtshof dat de praktijk van staten die de equidistantieregel hadden toegepast na inwerkingtreding van artikel 6 van de 1958 Geneva Continental Shelf Convention en die geen partij waren bij dit verdrag relevant was, omdat deze was gebaseerd op opinio iuris.

1. Dit is juist.
2. Dit is onjuist.

Vraag 9 

Prof. Schrijver schreef over de crisis rondom Oekraïne en de rol van het internationaal publiekrecht het volgende:

“Het internationale recht biedt duidelijke regels en een goed gevulde gereedschapskist voor een aanpak van de crisis rondom de Oekraïne door de betrokken staten en de internationale gemeenschap.”

Desondanks wordt het internationaal publiekrecht niet altijd als effectief ervaren. Waarom?

1. Staten hoeven afspraken onder internationaal publiekrecht niet na te komen. Staten zijn immers soeverein en hebben een vrije wil.
2. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, ofwel de centrale wetgevende macht in de internationale rechtsorde, is diep verdeeld en is niet in staat om effectieve wetgeving op te stellen.
3. Internationaal publiekrecht reguleert alleen de betrekkingen tussen staten in vredestijd. Tijdens gewapend conflict is het internationaal publiekrecht niet van toepassing.
4. Internationaal publiekrecht levert wel verbindende verplichtingen op voor staten, maar deze verplichtingen zijn niet centraal afdwingbaar.

Vraag 10 

Stelling: Een regel van internationaal publiekrecht kan zowel uit een verdrag als uit het internationaal gewoonterecht voortvloeien.

1. Dit is juist.
2. Dit is onjuist.

Vragen uit het oefententamen 2017 van B3 van de Rijksuniversiteit Groningen

Vraag 11 

Antwoordindicatie 

Vraag 1 

Art 38 Statuut IGH (2): COP besluiten zijn geen verdrag of gewoonte of andere hier genoemde rechtsbron. Ook geen bindend besluit van een internationale organisatie. Geen eenzijdige wilsuiting van staten om gebonden te zijn. (4)

Vraag 2 

Soft law (2); als opmaat voor gewoonterecht of opmaat voor nieuw verdragsrecht; of gebruik voor interpretatie door rechter van bestaande rechtsnormen (4)

Vraag 3 

Antwoord A.

(Zie kern van IPL, H5)

Vraag 4 

Antwoord B

(Zie kern van IPL, H5)

De bronnen van internationaal recht moeten derhalve uit de rechtspraktijk worden afgeleid.

Internationaal recht kent verschillende rechtsbronnen. De belangrijkste zijn:

• Gewoonterecht (artikel 38 lid 1 sub b IGH Statuut)
• Verdragen (artikel 38 lid 1 sub a IGH Statuut)
• Besluiten van internationale organisaties
• Algemene rechtsbeginselen (artikel 38 lid 1 sub c IGH Statuut)
• Billijkheid
• Eenzijdige rechtshandelingen
• Secundair: uitspraken van rechterlijke organen (artikel 38 lid 1 sub d IGH Statuut)
• en ‘soft law’.

Vraag 5

2. is juist

Vraag 6 

1. is juist 

Vraag 7 

3. is juist 

Vraag 8 

2. is juist 

Vraag 9 

4. is juist 

Vraag 10 

1. is juist 

Vraag 11 

Vraag 12