Strafrecht 3 hoorcollege week 1A

Hoorcollege Strafrecht 3 week 1A

Alles wat in de hoorcolleges wordt gezegd is collegestof of er wordt duidelijk gezegd dat het een voorbeeld is. 

Aard en doel van de strafvordering
Doelen strafvordering
Hoofddoel: verzekering juiste toepassing materieel strafrecht
•    Er zit ook een instructie bij in de wet, dat er staat hij wordt gestraft met. Dat is de verwezenlijking van het materiële strafrecht. Maar we moeten ook oppassen dat we niet de verkeerde hebben. Natuurlijk willen we de schuldige bestraffen, maar in dat proces kunnen er fouten gemaakt worden waardoor een onschuldige wordt gesanctioneerd. 
•    Tweeledig: twee kanten van de medaille. Aan de ene kant de bestraffing van de schuldige, aan de andere kant het voorkomen van bestraffing onschuldige. Het neigt meer dat een onschuldige niet wordt gestraft. Laatste doelstelling weegt zwaar volgens art 338 Sv. Moeilijke discussie is het bewijsrechtelijk aspect. Het wordt met name interessant bij een zeer ernstig feit, want de neiging om te veroordelen wordt dan sterker. Aan de andere kant: je zou maar als onschuldige worden veroordeeld voor zo’n ernstig feit. 
o    Voorbeeld: er is een overval gepleegd. Een getuige ziet daders wegrennen en een tas die onder de auto wordt gegooid. De politie vindt een bloeddruppel op die tas. Is dat genoeg? En als dat niet genoeg is, wat moet je dan nog meer hebben? Als we 100% zekerheid eisen dan wordt er bijna niet meer veroordeeld. Er is dus altijd een onzekerheidsfactor. Wat eigenlijk nooit als bewijs mag gelden is een strafblad. Dat moet je als strafrechter naast je neerleggen. Naarmate het feit zwaarder is, hoe meer waarborg daaromheen kan zitten. Bij zeer lichte feiten hoef je als staat ook niet alles uit de kast te trekken. 

Nevendoelen
1. Eerbiediging rechten en vrijheden verdachte
•    Bijv. zwijgrecht, cautie. Nemo tenetur (je hebt een zwijgrecht). Art 29 Sv. Je wordt daar ook op gewezen (cautieplicht). Niet altijd vanzelfsprekend. Kijken naar de totstandkoming van Sv. Het zwijgrecht kunnen we met z’n allen akkoord gaan, maar de cautieplicht vonden ze eerst maar gek. Maar uiteindelijk heeft de cautie ook een belangrijke plek verworven. 
•    Bijv. limitering voorarrest. Het is logisch dat naarmate het feit lichter is, iemand korter in voorarrest mag worden gezet. Maar hoeveel bewijsgraad heb je daar voor nodig? Iemand kan wegens verdenking van terrorisme langer in een voorarrest worden gezet dan een ander delict. Dat hangt af van de belangen. Slachtoffer kan ook als getuige worden geroepen. In de meeste gevallen zal die willen dat het tot een veroordeling lijkt. Maar het slachtoffer zal niet altijd zijn verhaal willen doen.

2. Eerbiediging rechten en vrijheden anderen
•    Bijv. beperking getuigplichten. Denk aan familie van de verdachte of journalisten
•    Bijv. slachtoffer als benadeelde partij. Als een slachtoffer schade heeft, kan die de benadeelde partij zijn.

Slachtoffer heeft verschillende etiketten:
o    Slachtoffer
o    Getuige
o    Benadeelde partij

3. Procedurele vaardigheid
•    Iedereen moet het gevoel hebben dat het goed is gegaan. Denk bijvoorbeeld aan het laatste woord van de verdachte. Dat is juridisch niet heel relevant, maar de verdachte wil wel graag z’n zegje doen. In de laatste decennia vinden we dat ook het slachtoffer ook z’n zegje mag doen. Eerst mocht het slachtoffer alleen verklaren welke gevolgen dit voor het slachtoffer heeft gehad. Nu mag het slachtoffer alles zeggen. Het slachtoffer mag ook iets zeggen over het bewijs en de straf. Je ziet de slachtofferadvocatuur steeds meer groeien. 

4. Demonstratiefunctie
•    Het laten zien aan iedereen buiten de rechtszaal. Het moet er ook als recht uitzien. De schijn van partijdigheid is al genoeg om een rechter erbuiten te zetten. Het heeft ermee te maken hoe het recht eruitziet. 

Vaststelling schuld
Bestraffing schuldige -> is deze persoon schuldig? De rechter wil weten wat er echt is gebeurd. Je kan dat ook een beetje relativeren, omdat het bijvoorbeeld niet precies uitmaakt hoe een bedreiging van de dood precies is gezegd. De rechter moet altijd kijken wat het verwijt is en wat er in de tenlastelegging staat. De omstandigheden daarbuiten kunnen van belang zijn, maar dat niet altijd. 
•    Materiële waarheid centraal
•    Omvang onderzoek eventuele afhankelijk van procesopstelling
•    Illustraties oriëntatie op materiële waarheid
•    Bijvoorbeeld: zedenzaak. Man bekent, dan is de zaak wel rond. Maar als de man ontkent, wat is dan genoeg? Dat ze huilend aanbelt bij de buurman? Dat ligt vooral bij de rechter, die zal er achter komen hoe het is gegaan. Dat de rechter achterover leunt is accusatoir, daar is het meer  een kwestie tussen partijen. In Nederland hebben we een actieve rechter en een belangrijke rol voor het OM. Als dat fout gaat, is er een regeling van rechtsmiddelen. 

Actieve rol rechter
•    Heeft de boel in de hand  en niet alleen de procesgang. Hij ondervraagt de getuigen tijdens het verhoren. Hij zal altijd op zoek gaan naar de materiële waarheid. Dat past bij het inquisitoire strafproces. 
•    VK en VS is veel meer accusatoir
•    Nederland is wel meer contradictoir geworden door het EHRM. Dat betekent dat er een grotere positie is voor de verdediging. Bij ons zie je nog wel degelijk verschillen tussen het vooronderzoek en het eindonderzoek. In het vooronderzoek moet je veel meer dulden en in het eindonderzoek wordt het meer accusatoir omdat de partijen daar gelijk zijn. Het wordt daarom bij ons ook wel gematigd inquisitoir genoemd.

OM
Vanouds een oorspronkelijk verlengstuk van de rechter. Nu is dat anders: er is ruimte tussen de OvJ en de rechter. Ze hebben een eigen ingang, want er moet een schijn van vooringenomenheid zijn. De zittende magistratuur zijn de rechters en de staande magistratuur zijn de OvJ. Hij is crime fighter, maar heeft ook oog voor de verdachte. Hij wil ook dat er beslist wordt op grond van de materiële waarheid, dus dat betekent dat OvJ soms ook voor vrijspraak kan pleiten. 

Rechtsmiddelen
Niet alle landen kennen zo’n ruimhartig hoger beroep zoals wij dat kennen.
•    Hoger beroep
Nieuwe behandeling, van groot belang in verband met materiele waarheid. Het is niet helemaal meer een totaal nieuwe behandeling. Maar een voortbouwend appel. Het hoger beroep voortborduurt wat er in eerste aanleg is gebeurd. Bijv. als de verdachte het wel eens is met de veroordeling, maar niet met de straf. Dan ga je dus alleen kijken naar de straf. Dat is veel efficiënter. Maar je kijkt alsnog als appelrechter naar de hele zaak, dat doe je namelijk in het arrest.
•    Cassatie
Herziening. Een zaak die van kracht van gewijsde is gegaan, maar er is iemand die de zaak nog wil openbreken. Je kunt je voorstellen wanneer iemand als onschuldig is veroordeeld dat die dat kan doen. Dat is herziening ten voordele. Inmiddels kennen we ook herziening ten nadele, als iemand is vrijgesproken en dan toch veroordeeld wordt.

Herziening: Dronken Broer
•    Doorrijden na ongeval na alcomobilisme. Iemand werd veroordeeld. Een tijd later vroeg de veroordeelde herziening aan. Hij zei dat die broer dat heeft gedaan. Maar die broer had geen rijbewijs. Door de bekentenissen achteraf zei de HR dat het moest worden herzien. Het is wel goed voor de materiële waarheid, maar toch wringt dit. Want iemand heeft wel misbruik gemaakt van het recht. De echte zaak zou zijn verjaard, dus met de echte dader kon je ook niet zoveel meer mee. 

Herziening ten nadele
Is een nieuw leerstuk. Er is wel een moeizaam parlementair proces aan voorgegaan. Maar je bent dan wel aan het sleutelen aan ne mis in idem. Deze mogelijkheid mag daarom niet te ruim zijn. Het is de afweging tussen de materiële waarheid en ne mis in idem. 

Inleiding EVRM
Arresten van het Hof zijn erg belangrijk. Zij kleuren in belangrijke mate ons strafprocesrecht in. 
We hebben het hier over de Raad van Europa. Het belangrijkste product van hen is het EVRM. Niet te onderschatten instrument voor de toekomst is het grondrechtenhandvest. 
Belangrijkste artikelen zijn artikel 5 (recht op vrijheid/eerlijk voorarrest, voorlopige hechtenis). Artikel 8 (recht op privéleven) veel vormen van opsporing en dwangmiddelen. Inbreuk betekent niet dat het al een schending is van iemands privéleven. Het meest centraal staat artikel 6 (recht op een eerlijk proces).

Veroordeling van de staat
Het gaat om de staat die terechtstaat. Die is zijn verdragsverplichtingen niet nagekomen. Het Hof kijkt hoe het dan wel had gemoeten, ze kijken vooral naar het resultaat. Er moet een bepaalde kwaliteit zijn van de uitkomst. Het Hof kijkt bijvoorbeeld niet naar het hoger beroep, maar hoe het zit met de rechtsmiddelen in zijn totaliteit. Het Hof is redelijk terughoudend als ze kijken naar het resultaat. Er zijn cultuurverschillen en rechtsgeschillen dus is er een margin of appreciation. Je moet niet te snel generaliseren. Er is een bepaalde casus en een bepaald rechtstelsel en aan de hand daarvan oordeelt het Hof. Dat betekent dus dat je niet mag zeggen dat als Duitsland ergens voor veroordeeld is,  dat zonder meer dezelfde zaak ook zo in Nederland wordt veroordeeld. Het Hof heeft het primaat in de uitleg van de begrippen. Autonome uitleg van de verdragstermen.

Oztürk v. Duitsland
Botsing tegen auto. De verdachte kreeg een boete en stelde verzet in. Hij werd gehoord in bijzin tolk en trok daarna verzet in. Verdachte moet kosten tolk bij openbare behandeling betalen. Is dat verenigbaar met art 6 EVRM? Er staat dat je een gratis tolk moet krijgen. In Duitsland zijn verkeersboetes over getransplanteerd naar het bestuursrecht.  Volgens het Hof is niet verboden om verkeersboetes bestuursrechtelijk te regelen, maar de minimumrechten moeten dan wel gelden. Het is niet aan de staten zelf om daar gewoon wat van te maken. Er moet dan gekeken worden naar de volgende criteria: 

1. behoort feit nationaal tot strafrecht?
2. wat is het karakter van de overtreding?
3. zwaarte en doel straf?

Positieve verplichtingen
EVRM bevat uitdrukkelijke negatieve verplichtingen, maar er zijn ook impliciete positieve verplichtingen. Dat betekent dat de staat onder omstandigheden moet voorkomen dat medeburgers die rechten schenden. Het EVRM kan dus verplichten bepaalde dingen strafbaar te stellen. Dat is heel bijzonder. Er waren eerst alleen negatieve verplichtingen, maar door de jaren heen steeds meer impliciete positieve verplichtingen.