Scheper - Arrest

EHRM 5 april 2005, NJ 2005, 551 (Scheper)

Casus

In de loop van 1998 werden in Arnhem, Groningen en Amsterdam drie aan drugs verslaafde vrouwen verkracht. Scheper wordt ervan verdacht in alle gevallen de dader te zijn geweest. Hij bekent dat hij met alle drie vrouwen seks heeft gehad maar ontkent hen verkracht te hebben. De rechtbank veroordeelt Scheper, zonder de vrouwen te hebben gehoord, tot vier jaar cel en tbs. Scheper gaat in hoger beroep en zijn raadsman wenst de vrouwen te horen. Een van de vrouwen verschijnt ter zitting als getuige maar wanneer zij Scheper ziet schrikt ze en weigert verdere verklaringen af te leggen. Van de beide andere vrouwen is de verblijfplaats onbekend. Het OM probeert, in opdracht van het hof, de andere slachtoffers te vinden maar dit blijkt onmogelijk. Het hof veroordeelt vervolgens Scheper tot vier jaar cel, tbs en betaling van 5300 gulden aan de vrouw die wel als getuige verscheen. Scheper tekent cassatie aan en voert onder meer aan dat het hof ten onrechte de door de vrouwen afgelegde verklaringen tot het bewijs heeft toegelaten, nu Scheper die verklaringen heeft betwist en niet in de gelegenheid is geweest de vrouwen te ondervragen. De Hoge Raad oordeelt echter dat de hem ten laste gelegde feiten in voldoende mate worden bevestigd door ander bewijsmateriaal en verwerpt het beroep. Op 29 oktober 2002 dient Scheper een klacht in bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, waarbij hij stelt dat het toelaten van de verklaringen van de drie vrouwen, zonder dat hij in de gelegenheid was hen te (doen) ondervragen, in strijd is met art. 6 EVRM.

Het EHRM

Het Hof stelt voorop dat het toelaten van bewijs primair wordt geregeld in het nationale recht en dat het in de regel aan de nationale rechter is om het voorgelegde bewijs te beoordelen. Het Hof gaat daarom vooral na of de vervolging in haar geheel eerlijk is verlopen. Bewijsmateriaal dient in een openbare zitting en in aanwezigheid van de verdachte te worden gepresenteerd met het oog op de mogelijkheid tot een eerlijke uitwisseling van argumenten te komen. Het is op zichzelf niet in strijd met art. 6 lid 1 en 3, sub d, wanneer bewijsmateriaal wordt toegelaten dat afkomstig is van verklaringen die ten overstaan van de politie en de rechter-commissaris zijn afgelegd. Wel moet de verdachte dan een adequate en gepaste gelegenheid hebben gehad, bij het afleggen van zijn verklaring of in een latere fase van de vervolging, de tegen hem ingebrachte getuigen te betwisten en te ondervragen. Art. 6 EVRM kent de verdachte echter geen onbeperkt recht toe om verzekerd te zijn van de aanwezigheid van getuigen in de rechtszaal. Hoewel het Hof het met Scheper eens is dat het de voorkeur zou hebben gehad als de drie vrouwen zouden zijn gehoord in de rechterlijke fase van de procedure, zijn de judiciële autoriteiten niet nalatig geweest in hun pogingen de drie getuigen voor het Hof of de rechter-commissaris te brengen. Men is daar echter niet in geslaagd. Gezien deze pogingen hoefde het niet verschijnen van deze getuigen niet tot het staken van de vervolging te leiden. Het Hof kon volstaan met het kennisnemen van de verklaringen die de vrouwen hadden afgelegd ten overstaan van de politie, in het bijzonder nu die verklaringen werden bevestigd door ander bewijsmateriaal. Het Hof merkt bovendien op dat de veroordeling dus niet alleen of in overwegend mate is gebaseerd op verklaringen van de drie vrouwen tegenover de politie. Het Hof concludeert dan ook dat de onderhavige stafvordering eerlijk was in de zin van art. 6 EVRM.