Regeling van de voortplanting - Artikel

Regeling van de voortplanting bij de vrouw

De menstruele cyclus: klinische weergave

De cyclus selecteert met behulp van een hormonaal systeem elke maand één eicel die bevrucht kan worden van de 400 promordiale follikels.

Betrokken zijn:

• de hypothalamus, produceert en geeft pulsatiel GnRH af aan de hypofyse

• de hypofysevoorkwab, produceert en geeft FSH en later LH af

• de eierstok, met name oestradiol-producerende granulosacellen rond de eicel. Na de LH-piek produceren ze ook progesteron.

Hypofyse-ovarium systeem

Folliculaire fase: FSH stimuleert mitose van granulosacellen rond de primordiale follikel, ze gaan oestradiol produceren en de follikeldiameter neemt toe. Zodra oestradiol boven de drempelwaarde komt gaat door positieve feedback de hypofysevoorkwab veel LH afgeven.

Ovulatieproces: Het LH zorgt in de Graafse follikel voor:

• naast oestradiol ook progesteronproductie

• continuatie van de mitose

• de wolk (cumulus) van granulosacellen rond de eicel laat los van granulosacellen in de follikelwand

• prostaglandinen en het complementsysteem in de wand van de follikel worden gestimuleerd en de druk van het follikelvocht zorgen dat een gat ontstaat in de wand waardoor de eicel de follikel verlaat. Het wordt in de tuba door fimbriae worden opgenomen.

Luteale fase: De achtergebleven geluteïniseerde granulosacellen prodcueren naast oestradiol en progesteron. Bij bevruchting zorgt progesteron dat het endometrium in de secretiefase blijft. hCG wordt door de 8-cellige bevruchte eicel geproduceerd.

Hypofyse-ovarium-endometrium systeem

Oestradiol in de folliculaire fase zorgt dat het endometrium gaat groeien, de proliferatieve fase van het endometrium. Wanneer LH zorgt dat progesteron geproduceerd wordt, kan innesteling plaatsvinden in het nu deciduale endometrium. De progesteronproductie wordt in stand gehouden door het hCG. Bij geen bevruchting houdt het dus op. Samen met vrijkomende prostaglandinen zorgt het voor het samentrekken van de spiraalarteriën samentrekken en het endometrium wordt uitgescheiden.

Ook zijn er twee negatieve feedbackloops in dit systeem: FSH wordt gestopt wanneer genoeg oestradiol is gemaakt, en progesteron zorgt voor vermindering van LH-afgifte.

Ovarium: folliculaire fase -> LH piek -> luteale fase

Endometrium: proliferatieve fase -> LH piek -> secretoire fase: zodra hCG het bereikt heet het het deciduale endometrium.

De menstruele cyclus: natuurkundig model

Hypothalamus geeft pulsatiel GnRH af. De frequentie en amplitude verandert gedurende de cyclus. Het zorgt in de hypofysevoorkwab dat zowel LH als FSH geproduceerd worden. De theca-cellen in het ovarium maken van cholesterol testosteron, dat door de granulosacel oestradiol wordt.

Zowel oestradiol als progesteron koppelen terug naar de hypofyse en hypothalamus.

Een lage concentratie oestradiol zorgt voor negatieve feedback. Een hoge voor positieve feedback, waardoor de FSH en LH pieken ontstaan. Progesteron zorgt voor negatieve feedback op de LH productie.

Regeling van de voortplanting bij de man

Steroïdgenese

GnRH uit de hypothalamus zorgt voor productie van FSH en LH in de hypofysevoorkwab. FSH werkt in de testis op Sertoli-cellen in de tubuli seminiferi. Sertoli-cellen geven inhibine af, dat negatief terugkoppelt op de hypofysevoorkwab. LH werkt in het interstitium van de testes op Leydig-cellen, die testosteron produceren. Testosteron geeft negatieve feedback op zowel de hypofyse en hypothalamus.

Spermatogenese

Mitose van een spermatogonium zorgt voor primaire spermatocyten. Meiose-I zorgt voor secundaire spermatocyten. Meiose-II zorgt voor spermatiden. Differentiatie (spermiogenese) zorgt voor een rijpe spermatozoo. De differentiatie zorgt dat de celkern eccentrisch wordt, de cel een staart krijgt en verlies van cytoplasma plaatsvind. Hierdoor kan de cel energie opslaan, voortbewegen, overleven in andere omgevingen en een eicel herkennen en binnengaan. Deze cyclus begint elke 2-3 weken en duurt 70 dagen. Dagelijks worden 200 miljoen zaadcellen geproduceerd.