Ouderenpsychologie - SheetNotes (2017/2018)

Sheetnotes 18/19

Voor dit onderwerp zijn geen sheetnotes aanwezig 

Hoorcollegeaantekeningen 17/18

Prognose

Pessimistische prognose leidt ertoe dat er over het algemeen gedacht wordt dat “oudjes toch niet meer te helpen is”.

Maar:

• Neuronen kunnen ook in het oude brein nog herstellen!

• Psychotherapie is werkzaam bij depressieve klachten van patiënten met Alzheimer

• Cognitieve interventies helpen op langer termijn het dagelijkse functioneren te behouden. Zoals langer thuis kunnen blijven wonen.

Economische en sociale status van ouderen leidt ertoe dat we dit onderwerp liever vermijden. Maar: Niet meer vrienden, maar de vrienden die ze hebben betere vrienden zijn en emotioneel stabieler dan (jong) volwassenen. Ze ervaren net zo veel negatieve emoties, maar kunnen deze beter accepteren, waardoor het positiever wordt  zorgt voor die stabiliteit.

Cognitieve stoornissen staan op de voorgrond. Maar angsten, depressie & verandering in persoonlijkheid gaan ermee gepaard.

Delirium kan op alle leeftijden voorkomen. Het is een bewustzijnsstoornis (minder besef van de omgeving/ verminderd vermogen om de aandacht te concentreren, vast te houden of te verplaatsen). Het ontwikkelt zich in korte tijd (meestal uren tot dagen). Er is sprake van een verandering in de cognitieve functie

• Zoals geheugenstoornis, desoriëntatie (weten soms niet welke maand of jaar het is), taalstoornis

• Of een waarnemingsstoornis die niet is toe te schrijven aan dementie (dingen horen en zien).

Definitie volgens DSM-IV: de stoornis wordt veroorzaakt door de directe fysiologische gevolgen van een algemene medische aandoenin.g

• Hersenletsel

• Door intoxicatie (drugs, vergiftiging)

• Onthouding

• Operatie

Met antipsychotica behandeld om tot rust te komen. Delirium gaat vooral het bewustzijnsstoornis en een psychose niet. Het is korter dan een psychose, uur tot enkele dagen die terugkomt. Ook een lichamelijke oorzaak, en dat is bij een psychose niet. Sommige kan er geen aandacht worden gevonden bij zon persoon, maar soms sprake van hypoactiviteit.

Behandeling

• Antipsychotica

• Psychosociale steun

• Psycho-educatie aan familie

• Omgeving optimaliseren

Preventie: hulp bij de medicatie. Verkeerde moment van inname van antipsychotica kan het fout gaan.

Etiologie

Ziekte van alzheimer, vasculaire hersenschade, etc.

Definitie DSM-V

• Uitgebreide neuro-cognitieve stoornis (voorheen dementie)

Significante cognitieve achteruitgang gebaseerd op:

• Zorgen van betrokkenen, informant of clinicus hierover &

• Substantiële beperking in cognitieve prestaties

Niet alleen in de context van een delirium

Niet beter verklaard door andere psychische stoornissen

• Beperkte neurocognitieve stoornis (nieuw, focus op vroege cognitieve achteruitgang).

• Lichte cognitieve achteruitgang gebaseerd op:

  • Zorgen van betrokkenen, informant of clinicus hierover &

  • Lichte beperking in cognitieve prestaties

Niet alleen in de context van een delirium

Niet beter verklaard door andere psychische stoornissen

Oorzaak

• Alzheimer: Geheugen en leervermogen gaan achteruit en er moet 1 ding nog erbij komen, zoals plannen gaat fout. Diagnostiek door: neuropsychologische diagnostiek (15 woordentest); brain scan; beta amyloïde.

• Frontotemportale lobaire degeneratie

  • Gedragsvariant en taalvariant

• Lewylichaampjesziekte

  • Bijv. hallucinaties

• Vasculaire ziektes

  • Cerebrovasculaire ziekte

  • bv. Verwerkingssnelheid

• Traumatisch hersenletsel

• Middel-/medicatiegebruik

• HIV-infectie

• Prionziektemiddel

• Parkinson

• Huntington

• Andere somatische aandoening

• Multiple oorzaken

• Ongespecificeerd

Verloop

• Gradueel – hoe langer je wacht, hoe erger het is

• Vergeetachtigheid

• Oriëntatie – een van de eerste dingen, niet perse welk jaar het is, maar vaak wel dat ze ergens heen ging en na een tijdje niet meer wist hoe ze er moet komen, terwijl het automatisme was. Automatisme wordt niet meer zo automatisch zeg maar

• Agnosie – gezichten/voorwerpen niet meer herkennen. Gebruiken van mes en vork of soep gebruik vork of lepel etc.

Uit eindelijk degeneratie van het brein  overleiden vaak door inactiviteit organen of ziektes.

Prevalentie

• Leeftijd: Boven 75

• Geslacht – Vrouwen: Leven langer, Hormonen ???

Waardoor ontstaan neurocognitieve stoornissen volgens een groepje ouderen:

• Als je brein niet goed gevorderd wordt

• Incest

• Doordat vrouwen dommer zijn

• Als je niet genoeg leest, want je traint je brein niet goed genoeg

Behandeling

Psycho-educatie: patiënten en familieleden helpen de ziekte begrijpen

Omgang met agressie: “elder abuse”

Compensatie: geheugentraining en sociale aanmoediging

Preventie: verlaag je bloeddruk