Oplichting - Arrest

Casus
In casu heeft de verdachte tweemaal een bedrijf (Intratuin en Stemi-meubelen) bewogen tot afgifte van een hoeveelheid tuinmeubelen, terwijl hij de indruk wekte dat hij de mogelijkheid had om bij afgifte de verschuldigde som te betalen en hij had het oogmerk zich wederrechtelijk te bevoordelen. Hetgeen de verdachte ten laste wordt gelegd is dat hij om zich wederrechtelijk te bevoordelen, zich valselijk heeft uitgegeven door de indruk te wekken dat hij van plan was de goederen te betalen.

Rechtsvraag
De vraag die in dit arrest speelt, is of de omstandigheid dat men zich uitgeeft voor een bonafide koper, voor wie het mogelijk is te betalen bij aflevering, overeenkomt met het aannemen van een valse hoedanigheid zoals art. 326 Sr dat bepaald. De rechtsvraag is dus of het aanmeten van een valse hoedanigheid als oplichting wordt gekwalificeerd.

Het Hof
Het Hof verklaart bewezen dat de verdachte zich wederrechtelijk heeft willen bevoordelen en veroordeelt de verdachte voor oplichting. Aan de term ‘valse hoedanigheid’ komt geen zelfstandige betekenis toe.

De Hoge Raad
De Hoge Raad vernietigt de bestreden uitspraak en stelt dat de enkele omstandigheid dat iemand zich in strijd met de waarheid voordoet als een bonafide koper, die het voornemen heeft om iets te kopen, niet een ‘valse hoedanigheid’ oplevert in de zin van art. 326 Sr en hierdoor is er dan ook geen sprake van oplichting.

Uit de conclusie van de A-G blijkt onder andere dat uit de bedoeling van de wetgever met art. 326 Sr niet is geweest de hoedanigheid waarin de verdachte de goederen heeft willen aanschaffen. Het zich voordoen als bonafide koper kan dan ook alleen onder art. 326 vallen als degene er zijn beroep van heeft gemaakt om te kopen zonder te betalen. Verder blijkt dat voor oplichting in deze zin kwade trouw en versterkende omstandigheden hiervan vereist is en dat een enkele leugen minder snel zal worden vastgesteld. Over het zich voordoen als koper met voldoende geld op zijn rekening wordt bepaald dat er geen sprake kan zijn van versterkende omstandigheden van de kwade trouw.

Noot
In eerdere arresten heeft de HR aan de hand van A-G Remmelink, voor bepaalde gevallen van oplichting een rollenpatroon vastgesteld, welke kan worden omschreven als de vaste rollen zoals die in de maatschappij bestaan, waaraan bepaalde verwachtingen zijn verbonden. Deze verwachtingen maken constante onderzoeken naar de achtergronden van bepaalde rollen overbodig. Uit het rollenpatroon blijkt voor deze casus dat het kopen van goederen met de bedoeling niet te betalen niet strafbaar is, tenzij er bedrieglijk gebruik wordt gemaakt van een verwachtingspatroon.