Niet om een leugentje verlegen - HR - 1986 - Arrest

Casus

Verdachte is door het Hof van Arnhem veroordeeld vanwege diefstal van palen en een 40 meter lang touw. De verdachte betoogt dat hij de genoemde voorwerpen gekocht heeft op een zaterdag van een onbekende die zei bij het werk te horen. Zaterdags werken er echter geen werknemers in het bedrijf. Het Hof heeft de verdachte veroordeeld tot een boete van 700 gulden, subsidiair 14 dagen hechtenis.

De verdachte klaagt in zijn middelen over het volgende:

Middel I: het arrest is onvoldoende gemotiveerd bij de beoordeling van de verklaringen van de getuige en de verdachte. Uit de bewijsmiddelen blijkt ook helemaal niet dat de verdachte heeft beweerd dat de onbekende verkoper een werknemer van de betreffende BV is. De onbekende is volgens klager in cassatie dus degene die gelogen heeft. Middel II: Door de politierechter (rechter in eerste aanleg) was de verdachte vrijgesproken van de diefstal van het touw. Aangezien hij slechts in beroep kwam tegen de uitspraak dat hij zich schuldig had gemaakt aan diefstal van de palen, mocht het Hof volgens appelante geen uitspraak doen met betrekking tot de diefstal van het touw. Middel III: Dit middel klaagt over het feit dat ene getuige Van Maren wel als getuige gedagvaard is en voorkomt op de lijst van de getuigen, maar niet gehoord is en er geen sprake is geweest van afzien van de getuige door het Hof met toestemming van de OvJ en de verdachte.

Rechtsvragen

Indien een getuige die niet gehoord wordt en er geen sprake is van afzien van de getuige, leidt dit dan tot een nietigverklaring?

Indien de rechter in eerste aanleg de verdacht van een bepaald delict vrijspreekt die verbonden is met een delict waarvoor verdachte wel wordt veroordeeld, kan de rechter in hoger beroep dan de verdachte alsnog veroordelen van het delict waarvoor hij vrijgesproken was?

Conclusie A-G

A-G Mr. Meijers behandelt in zijn conclusie de drie middelen.

Middel I: verzoeker klaagt in dit middel dat hij niet gelogen heeft, maar de onbekende verkoper. Het Hof heeft geoordeeld dat het verhaal van de verdachte niet geloofwaardig was en kon o.a. daardoor tot de conclusie komen dat de verdachte zich schuldig had gemaakt aan diefstal. De A-G merkt op dat de feitelijke toetsing, waarvan hier sprake is, niet mogelijk is in cassatie.

Middel II: op grond van de Memorie van Toelichting kan de rechter niet vasthouden aan dat wat hij onjuist acht. Dit stuit af op art 407 lid 1 Sv. Daarom is het toegestaan dat de rechter de diefstal van het touw weer ter sprake bracht.

Middel III: uit het proces-verbaal van de terechtzitting van het Hof wordt helemaal niets vermeld over oproeping en afzien van de genoemde getuige. Het belang van de verdediging is hierdoor echter niet geschaad omdat de raadsman en de verdachte zich blijkbaar hebben neergelegd bij de afwezigheid. Anders zouden ze tijdens de terechtzitting(en) hier melding van gemaakt kunnen hebben. Deze vormfout leidt dus niet tot nietigheid van het onderzoek.

Hoge Raad

De Hoge Raad gaat in op de middelen in de hier aangehouden volgorde:

Middel III: Van Maren is inderdaad niet gehoord en we is ook geen mededeling van afzien gemaakt door het Hof. Het Hof heeft art 282 Sv hierbij niet in acht genomen. Echter verzuim heeft geen nietigheid van het onderzoek ter terechtzitting tot gevolg, omdat P-G, verdachte en dienst raadsvrouwe het horen van de getuige niet meer hebben gewild. Dit blijkt wel uit het feit dat de verdachte en zijn raadsvrouwe op geen enkel moment van het proces bij het Hof verzocht hebben het onderzoek te schorsen om de getuige alsnog te kunnen oproepen. Middel I: Het Hof heeft geconcludeerd dat de verklaring van de verdachte leugenachtig was. Uit de verklaring van een getuige blijkt immers dat er geen werknemers op zaterdag aanwezig zijn in het bedrijf. De onbekende man is alleen door de verdachte gezien en de identiteit is niet te bepalen. Onaannemelijk is verder dat de palen e.d. zijn verkocht zonder kwitantie of bewijsstuk. De feitelijke aard va de zaak kan door de Hoge Raad niet getoetst worden, daarom wordt slechts beoordeeld of het Hof op grond van de verklaring tot de veroordeling heeft kunnen komen. De Hoge Raad oordeelt dat hiervan sprake is. Middel II: dit middel stuit af op art 407 Sv. De rechter kan niet vasthouden aan dat wat hij onrechtmatig oordeelt. De Hoge Raad verwerpt het beroep

Antwoord rechtsvragen

Niet indien het belang van de verdediging hierdoor niet geschaad wordt. Als uit het uitblijven van een verzoek tot schorsing verder blijkt dat geen van de partijen behoeft heeft aan het horen van de getuige, wordt de nietigheid sowieso niet uitgesproken.

De rechter mag ogv de Memorie van Toelichting niet vasthouden aan dat wat hij onjuist acht. Dit is ook in strijd met art 407 lid 1 Sv.