Inval in een huurpand - Arrest

Inval in een huurpand (HR 27-10-2017, ECLI:NL:HR:2017:2789)

Feiten

I.c. gaat het om de vraag over de aansprakelijkheid van de Staat voor schade aan verhuurde zaak als gevolg van rechtmatig strafvorderlijk optreden (inval in een huurpand). Een eigenaar verhuurt een bedrijfsruimte in Rotterdam aan een horeca-groothandel. Op enig moment doet de politie een inval wegens verdenking van aanwezigheid van harddrugs. Zij zijn het verhuurde bedrijfspand binnengetreden ter doorzoeking en inbeslagname. Hierbij treft de politie 325 kilo heroïne aan. De inval leidt wel tot flinke schade en de verhuurder stelt dat de politie disproportionele schade heeft toegebracht aan de pui van zijn gebouw bij het binnentreden. Hij claimt daarom schadevergoeding van de Staat voor de schade (€ 6.500,-). De Staat verweert zich met een beroep op eigen schuld in de zin van artikel 6:101 BW.

De rechtbank en het hof wijzen de schadevergoeding toe. De inval door de politie valt buiten het normale maatschappelijke of bedrijfsrisico van de verhuurder. Hierdoor is de Staat in principe aansprakelijk voor de volledige schade. Kan de schadevergoeding op grond van art. 6:101 BW dan worden verminderd? Zowel rechtbank als hof oordelen van niet. De Staat gaat in cassatie. De Staat beroept zich op art. 6:101 lid 2 BW: aan degene die zijn zaak aan een derde toevertrouwt, worden fouten van die derde als eigen schuld toegerekend.

Hoge Raad

De Hoge Raad bevestigt de uitspraken van de rechters en wijkt hierbij expliciet af van een eerdere uitspraak (arrest Wherestad). Het is duidelijk dat de Staat door de politie-inval inbreuk heeft gemaakt op het recht van eigendom. De vraag is of er aanleiding is om de schadevergoeding te beperken.

Volgens de Hoge Raad verdraagt de toerekeningsregel van art. 6:101 lid 2 BW zich niet met het uitgangspunt dat de Staat aansprakelijk is voor schade die valt buiten het normale maatschappelijke risico. Dit brengt mee dat in gevallen waarin de Staat wegens rechtmatig strafvorderlijk optreden aansprakelijk is voor schade aan zaken van een ander dan de verdachte, bij beoordeling van de vraag of de vergoedingsplicht van de Staat op de voet van art. 6:101 lid 1 BW moet worden verminderd of zelfs geheel vervalt (op grond van de causaliteitsafweging dan wel de billijkheidscorrectie), het tweede lid van art. 6:101 BW buiten toepassing blijft.

M.a.w. de Staat had zich beroepen op art. 6:101 BW, en gesteld dat de schadevergoedings- plicht wordt verminderd als de schade mede het gevolg is van een omstandigheid die aan de benadeelde kan worden toegerekend. De Hoge Raad meent dat de Staat geen beroep toekomt op artikel 6:101 BW, omdat dit artikel niet ziet op gevallen waarin de Staat voor schade als gevolg van rechtmatig strafvorderlijk optreden aansprakelijk is.

Kern

De Hoge Raad komt terug van zijn Wherestad-arrest. De Hoge Raad stelt dat bij schade die is toegebracht aan zaak die derde voor benadeelde in zijn macht had, worden op grond van art. 6:101 lid 2 BW omstandigheden die aan derde (huurder) toegerekend kunnen worden, toegerekend aan benadeelde (eigenaar). De Staat is in principe gehouden schade te vergoeden die bij rechtmatig strafvorderlijk optreden is veroorzaakt aan zaken van ander dan verdachte en niet tot normale maatschappelijke risico of normale bedrijfsrisico van ander hoort. Dit verdraagt zich niet met de toerekeningsregel van art. 6:101 lid 2 BW. Dit artikel moet dan buiten toepassing blijven.