The impact of crime victimization on quality of life - Hanson e.a. - 2010 - Artikel

In dit artikel wordt er gekeken naar de impact van het slachtofferschap op de kwaliteit van het leven. Veel onderzoeken hebben geprobeerd om de significantie van levensgebeurtenissen, mentale en fysieke stoornissen en verschillende interventies te linken aan het welzijn van slachtoffers. Dit is echter moeilijk, omdat er verschillende definities gebruikt worden voor bepaalde concepten. Nieuwere studies hebben geprobeerd om een wat meer uniforme conceptualisatie te maken, zodat de medische en mentale gezondheidsvelden dingen kunnen vergelijken. Gladis en collega’s hebben de kwaliteit van het leven geconceptualiseerd aan de hand van drie domeinen: rol functioneren (moeilijkheden in sociaal en interpersoonlijk functioneren), tevredenheid met het leven en het welzijn en sociaal-materiële condities (gezondheidskosten en werkkosten). Aan de hand van dit concept heeft onderzoek aangetoond dat oorlogsveteranen met posttraumatische stressstoornis een lagere kwaliteit van het leven hebben.

De schrijvers van deze tekst willen dit concept gebruiken bij het onderzoek naar de kwaliteit van het leven van slachtoffers van gewelddadige misdaden. Hieronder kunnen slachtoffers van verkrachting, seksuele aanranding, zinloos geweld en overlevenden van een moordpoging vallen. Ook kunnen dat slachtoffers van intiem partnergeweld zijn. Dit is het psychologische, fysieke en/of seksuele geweld door de huidige partner of een vorige partner. Dit kan tussen heteroseksuele of homoseksuele koppels zijn en er is geen seksuele intimiteit nodig. Onder rol functioneren vallen ouders zijn, intieme relaties en sociaal functioneren.

Rol functioneren

Veel onderzoek naar de impact van slachtofferschap op ouderschap richt zich op vrouwelijke slachtoffers van partnergeweld of ouders die als kinderen misbruikt zijn. Over het algemeen kan er gesteld worden dat partner geweld negatieve effecten heeft op de vaardigheid om ouder te zijn door de eigen fysieke en emotionele stress. Veel vrouwen hebben ook aangegeven dat partnergeweld volgens hen hun ouderlijke vaardigheden hebben verstoord. Zo hebben de vrouwen minder geduld en motivatie, meer ergernis en zijn ze sneller geïrriteerd en ze geven hardere discipline tactieken. Maar er zijn ook positieve effecten die de vrouwen konden noemen. Zo zeiden ze dat ze meer empathie en zorg toonden.

Een ander onderzoek toonde aan dat moeders in een slechte relatie ook slechtere ouderschapsstijlen toonden, maar zodra ze uit de verkeerde relatie zijn gekomen proberen ze het ouderschap te compenseren meer empathie en verzorgend gedrag vertonen. Mentale problemen zorgen ook voor slechtere ouderschapsstrategieën: depressieve moeders vertoonden slechtere strategieën en andere moeders probeerden te compenseren door meer empathie te tonen. Het is dus belangrijke om een ecologisch model te hebben dat verschillende factoren van het slachtoffer (gezondheid van moeder, geschiedenis van het geweld, hoeveelheid geweld) en omgeving (tevredenheid over het huwelijk, level van steun) includeert en als contribuerend effect van partner geweld op ouderschapsrollen ziet. Onderzoek heeft aangetoond dat ouders die zelf als kind mishandeld zijn, problemen met de ouderschapsrol kunnen hebben. Ouders die als kind misbruikt zijn, kunnen moeilijk hiërarchische grenzen met hun kinderen opstellen, ze zijn vrij permissief, ze disciplineren hard en hebben minder ouderlijke compensatie en zelf efficiëntie. Kindermishandeling komt vaak voor met andere factoren en het is dus moeilijk te stellen hoe groot het effect is die de mishandeling in de kindertijd heeft op ouderschapsrollen.

Een andere consequentie van slachtofferschap is de verstoring in intieme relaties en het slachtoffer zal anders functioneren in de rol van intiem partner. Er worden twee mechanismen voorgesteld die proberen te verklaren hoe kindermishandeling of mishandeling tijdens de volwassen jaren een effect heeft op intieme relaties. De ontwijkende symptomen en opwindende symptomen van posttraumatische stressstoornis zorgen er voor dat een slachtoffer minder interesse heeft in activiteiten, zich minder verbonden voelt met anderen, boos is, geïrriteerd is en geoccupeerd is met het trauma. Kindertrauma zorgt er voor dat iemand moeilijk aanhechtingen met anderen kan vormen en dit heeft natuurlijk ook invloed op volwassene intieme relaties. Kindermisbruik zorgt er voor dat iemand zich verraden voelt en op latere leeftijd anderen niet kan vertrouwen. 50 tot 80% van de vrouwen die verkracht zijn, zagen een ontbinding van hun intieme relaties. De kans dat iemand die slachtoffer was van een gewelddadige misdaad ging scheiden van zijn intieme partner, was veel groter dan wanneer iemand geen slachtoffer was. Seksuele moeilijkheden na verkrachting komen vaak voor en ongeveer 59% van de slachtoffers van seksuele aanranding rapporteren ten minste een dysfunctie op seksueel gebied (ontwijken van seksuele activiteiten en vermindering van seksuele tevredenheid).

Een andere consequentie van het slachtofferschap is dat het moeilijk kan zijn om banen te krijgen of te behouden. Slachtoffers zijn minder productief, vaker laat, vaker absent, stappen makkelijker over op een andere baan en krijgen meer publieke assistentie. Uit onderzoek is gebleken dat 91% van de vrouwen die slachtoffers zijn van partnergeweld ontslag hebben genomen of gekregen door de moeilijkheden van het partnergeweld. Er zijn verschillende verklaringen gegeven hiervoor. Zo gaat partnergeweld soms samen met fysiek letsel en daardoor kunnen vrouwen wellicht niet werken. Ook zorgt partnergeweld voor psychologische stress en de vrouwen kunnen zich zo minder goed concentreren op hun werk en de productiviteit zal daardoor verminderen. Ook kunnen vrouwen hun banen verlaten vanwege de veiligheid voor zichzelf of anderen. Sommige vrouwen rapporteren dat hun partners met opzet hun baan saboteren (ze uit hun slaap halen, hun kleding verstoppen, autosleutels verstoppen). Slachtoffers van andere soorten geweld (verkrachting bijvoorbeeld) konden zich maar weer moeilijk aanpassen aan de werkomgeving en presenteerden daardoor minder goed.

Het slachtofferschap kan ook effect hebben op sociale activiteiten en daardoor invloed hebben op sociale relaties. Slachtoffers rapporteren dat ze minder contact hebben met vrienden en familie en dat ze ook minder emotionele steun krijgen van vrienden en familie dan mensen die geen slachtoffers zijn. Onderzoekers zijn er over eens dat het slachtofferschap invloed heeft op sociaal functioneren, maar ze zijn het niet eens over de lengte en duur van de effecten. Sommige studies beweren dat het na vier maanden weer beter gaat met slachtoffers, andere studies beweren dat het wel dertig maanden kan duren voordat alles weer goed gaat. Partners die geweld tegen hun partners gebruiken, proberen om dominantie te behouden en proberen controle uit te oefenen op de partner zodat zij/hij geïsoleerd van anderen raakt. Sociale isolatie komt vaak voor bij vrouwen die mishandeld worden door hun mannen. Vrouwen in deze situaties hebben niet genoeg mensen die hun kunnen helpen en ze vragen ook niet zo gauw om hulp. Onderzoek heeft uitgewezen dat juist sociale steun er voor kan zorgen dat slachtoffers beter om kunnen gaan met hun problemen. Inadequate sociale steun kan er ook voor zorgen dat slachtoffers in een verkeerde relatie blijven en hun partner niet verlaten. Weinig sociale steun kan voor grote emotionele problemen zorgen nadat het slachtoffer en partner uit elkaar zijn gegaan. Er zijn geen verschillen gevonden tussen de etnische achtergrond en het vragen van sociale steun.

Levenstevredenheid en het welzijn

Onderzoekers hebben gekeken naar de link tussen misdaad en het welzijn en levenstevredenheid van slachtoffers. Er worden verschillende dingen gevonden. Zo heeft een onderzoek aangetoond dat het slachtofferschap geen significante invloed heeft op de kwaliteit van het leven. Slachtoffers zijn niet overbezorgd over de misdaadlevel in hun buurt. Toch moet er gezegd worden dat er in dat onderzoek maar een paar mensen het slachtoffer waren van gewelddadig geweld. De meeste mensen waren slachtoffers van vrij kleine misdaden, zoals vernielingen. Volgens andere onderzoeken maakt het uit met welke misdaad slachtoffers te maken hadden. Slachtoffers die zware verwondingen hebben opgelopen of gestalkt waren, hadden altijd een wapen of iets dergelijke bij zich en ze waren altijd wel bezorgd over hun persoonlijke veiligheid. Dit heeft wel degelijk een invloed op hun kwaliteit van het leven.

Sociaal-materiële condities

Slachtofferschap wordt geassocieerd met fysieke en psychologische gezondheidsproblemen en dit kan er voor zorgen dat sommige slachtoffers bepaalde hulp nodig hebben van instanties. Dit kan kosten opleveren voor zowel het slachtoffer als de overheid. Onderzoekers zijn het echter niet over de kosten hiervan eens. Tussen de studies zijn er vrij veel methodologische verschillen (welke misdaden worden er gebruikt tijdens de studie, welk letsel wordt er gebruikt in de studie) en er komen daarom verschillende uitkomsten naar voren. Ook worden de studies in verschillende jaren gepubliceerd en kosten voor bepaalde behandelingen kunnen verschillen per jaar. Daar moet dus ook rekening mee gehouden worden. Waar de studies het wel over eens zijn, is dat het meeste geld uitgegeven wordt aan mensen tussen de 15 en 44 jaar. Deze groep blijkt een belangrijke slachtoffergroep te zijn en preventies zouden zich dus op deze groep moeten richten. Het geslacht speelde ook een rol bij de kosten: vrouwen kostten twee keer zo veel als mannen. Ook kunnen er kosten voor werkgevers zijn, want slachtoffers hebben vaak een lagere productiviteit, zijn vaker absent en worden vaker ontslagen of nemen vaker ontslag. Mishandelde vrouwen kostten een bedrijf jaarlijks miljoenen euro’s. Er zijn ook kleine verschillen te vinden tussen etnische groepen. Zo zoeken Afro-Amerikaanse vrouwen en Latijns-Amerikaanse vrouwen minder snel professioneel hulp dan blanke Amerikaanse vrouwen.

Uit alle bovenstaande informatie blijkt dat slachtoffers beter onderwezen moeten worden. Ze moeten meteen hulp krijgen. Dit kan sociale hulp zijn, of therapeutische hulp. Wanneer er meer middelen beschikbaar zijn voor het slachtoffer, zal zij/hij ook minder symptomen van stress ervaren. Ook moeten de methodologische gebruiken in studies overeen komen om zo de ware kosten van misbruik te kunnen schatten. Uit de voorgaande dingen blijkt dat er wel degelijk een invloed is op het slachtofferschap en een vermindering van de kwaliteit van het leven.