HR 3 oktober 2014, ECLI:NL:HR:2014:2894 (Van Sligter/Van Soest) - Arrest

Feiten

I.c. gaat het om de verweerster die de eiser had gedagvaard en gevorderd had dat hij hoofdelijk zou worden veroordeeld tot terugbetaling van het bedrag van een geldlening.

De bij verstek veroordeelde partij hoorde pas dat tegen hem een verstekvonnis op tegenspraak was gewezen, toen de appeltermijn al lang was verlopen. Dit kwam omdat de inleidende dagvaarding niet in persoon aan hem was betekend, maar op zijn voormalige huisadres (waarop hij echter nog stond ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie). Na betekening van het verstekvonnis richtte de veroordeelde partij zich tot een advocaat. Zijn advocaat stelde alsnog hoger beroep in, binnen vier weken na de betekening van het vonnis.

Hij werd echter door het hof niet-ontvankelijk verklaard, omdat de appeltermijn ruim was overschreden en de termijnoverschrijding niet verschoonbaar was. Immers, volgens het hof had hij er voor moeten zorgen dat zijn inschrijving in de gemeentelijke basisadministratie correct was. In de cassatieprocedure die volgt voert hij aan dat zijn grondrecht op toegang tot de rechter (art. 6 EVRM) door de “tegenspraakfictie” van art. 140 lid 3 Rv in de kern was aangetast. Als hij de enige gedaagde was geweest, had hij binnen vier weken na betekening van het vonnis verzet kunnen instellen. Nu zou hij bij geen enkel gerecht meer verweer kunnen voeren.

Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelt als volgt. “De toepassing van de art. 140 en 339 Rv in een concreet geval mag niet tot gevolg hebben dat het recht op toegang tot de rechter in de kern wordt aangetast (vgl. voor de regeling van de verzettermijnen: HR 5 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2629). Daarom is overschrijding van de appeltermijn niet zonder meer fataal in een geval als het onderhavige, waarin de inleidende dagvaarding niet in persoon is betekend, en (zoals hier in cassatie uitgangspunt is, zie de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.23) het vonnis aan de bij verstek veroordeelde niet bekend is geworden voorafgaand aan het verstrijken van de appeltermijn. Niet-ontvankelijkverklaring wegens termijnoverschrijding moet dan achterwege blijven indien de veroordeelde hoger beroep heeft ingesteld binnen een redelijke termijn. Die termijn bedraagt veertien dagen – of zoveel minder als overeenstemt met een kortere wettelijke beroepstermijn – en vangt aan op de dag volgend op die waarop het vonnis aan de veroordeelde in persoon is betekend dan wel deze anderszins met het vonnis bekend is geraakt.”

Desondanks was de Hoge Raad bereid om i.c. een uitzondering te maken, omdat deze kwestie niet eerder aan de orde was geweest in cassatie: “Aangezien evenwel eerst door het onderhavige arrest duidelijk wordt welke weg moet worden gevolgd in een geval als het onderhavige, behoort in dit geval te worden geoordeeld dat het hoger beroep aldus tijdig is ingesteld.”

M.a.w. de toepassing van de art. 140 en 339 Rv in een concreet geval mag er niet toe leiden dat het recht op toegang tot de rechter in de kern wordt aangetast. Overschrijding van de appeltermijn is dus niet per se fataal in een situatie waarin de inleidende dagvaarding niet in persoon is betekend, en het vonnis aan de bij verstek veroordeelde niet bekend is geworden voorafgaand aan het verstrijken van de appeltermijn.

Kern

De inleidende dagvaarding was niet in persoon betekend en vonnis aan bij verstek veroordeelde was niet bekend geworden voorafgaand aan verstrijken appeltermijn. I.c. is door de Hoge Raad een uitzondering aanvaard op de regel dat beroepstermijnen strikt moeten worden gehanteerd.