HR 3 mei 1996, NJ 1996, 501 (Huizing/Ned. Stichting voor andere woonvormen) - Arrest

Feiten

In deze zaak vorderde Nederlandse Stichting voor andere woonvormen (NSAW) de verwijdering van alle bomen die zich binnen twee meter van de perceelgrens bevonden op het terrein van Huizing. Toenmalig recht bepaalde dat het in principe niet toegestaan was om zonder toestemming van de buur binnen een afstand van 2 meter van de perceelgrens bomen te hebben.

Huizing voerde echter aan dat de bomen er al heel lang (sinds mensenheugenis) stonden en dat er hierdoor een recht van erfdienstbaarheid was ontstaan met als inhoud dat de bomen daar moesten worden geduld. In de procedure die volgde oordeelde het Hof o.a. dat moet worden aangenomen dat de bomen in 1953 (of eerder) zijn geplant. Er geldt een verjaringstermijn van 30 jaar waardoor de het recht van erfdienstbaarheid in 1983 is ontstaan.

De Hoge Raad moet dan oordelen of de erfdienstbaarheid van bomen binnen 2 meter van de erfgrens door verjaring is ontstaan.

Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelde: (…) de enkele omstandigheid dat de (…) bomen zich reeds sinds mensenheugenis ter plaatse bevonden nog niet de gevolgtrekking wettigt dat een erfdienstbaarheid door verjaring is ontstaan, maar dat daarvoor is mede is vereist (…) bezit te goeder trouw van die erfdienstbaarheid in dier voege dat degene die dit bezit is aangevangen, zich krachtens erfdienstbaarheid bevoegd beschouwde en zich ook redelijkerwijs

bevoegd mocht beschouwen die bomen ter plaatse te hebben. Het hof heeft kennelijk het enkele feit dat de bomen zich ter plaatse binnen twee meter van de grenslijn bevinden, voldoende geoordeeld als uitwendig teken waaruit blijkt dat de rechtsvoorgangers van Huizing zich krachtens een erfdienstbaarheid bevoegd beschouwden die bomen ter plaatse te hebben. Dit oordeel is evenwel niet naar de eis der wet gemotiveerd.

De Hoge Raad acht dus dat het enkele feit dat een toestand al sinds mensenheugenis voortduurt niet voldoende is voor verkrijging door verjaring. Degene bij wie het bezit is aangevangen moet zich krachtens erfdienstbaarheid als bevoegd hebben beschouwd en zich ook redelijkerwijze hebben mogen beschouwen tot het gebruik van het andere erf. Daarnaast moet worden vastgesteld waarop de bevoegdheid, gepretendeerd door degene die zich op de verkrijging berustte en wat die bevoegdheid volgens hem inhield. Er is geen sprake van verkrijging van erfdienstbaarheid door verjaring, als degene die zich op verjaring beroept van mening is dat hij bevoegd was als eigenaar.

Kern

m.b.t. een erfdienstbaarheid wordt geoordeeld: “vereist is dat degene bij wie het bezit is aangevangen, zich krachtens erfdienstbaarheid bevoegd beschouwde (…) de desbetreffende toestand te doen voortduren”. Je moet wel duidelijk het bezit van een erfdienstbaarheid geclaimd hebben. Ook als de bomen er altijd al hebben gestaan kan er verwijdering worden gevorderd zonder dat dit misbruik van bevoegdheid oplevert.