HR 21 mei 1976, NJ 1977, 209 (Bulk Oil/Mac Oil) - Arrest

Onderwerp: Documentair krediet (letter of credit)

Casus:

Mac Oil verkoopt aan Bulk Oil een hoeveelheid olie; beide zijn Zwitserse rechtspersonen. Bedongen wordt dat koper Bulk Oil een (onherroepelijk) documentair bank accreditief opent. Dat wordt een Rotterdamse bank (Slaven-burg). Mac Oil voldoet volgens Bulk Oil niet aan haar leveringsplichten betreffende de olie en zou daarom wanprestatie plegen. In kort geding verzoekt Bulk Oil de rechter om Mac Oil te verbieden de bank documenten aan te bieden om daarmee de koopsom in ontvangst te nemen. Mac Oil betwist de wanprestatie. De President van de rechtbank wijst het verbod bij wijze van voorlopige voorziening toe. Het Hof wijst het verbod af.

Rechtsvraag:

Kan gestelde wanprestatie van verkoper de kracht van een onherroepelijk documentair accreditief doorbreken door middel van een rechterlijk verbod in kort geding?

Hoge Raad:

Een onherroepelijk documentair accreditief schept een rechtstreekse verbintenis tussen verkoper en bank. Op grond van een door de koper beweerde, maar in kort geding voorlopig niet vaststaande wanprestatie van de verkoper kan de kracht aan een dergelijk accreditief niet ontnomen worden door middel van een tot de verkoper gericht rechterlijk verbod de documenten aan de bank aan te bieden. De bank is na aanbieding van de documenten door Mac Oil onherroepelijk verplicht tot betaling aan de verkoper. Een onherroepelijk accreditief geeft zekerheid aan de verkoper in de internationale handel. Het belang van de accreditief begunstigde weegt zwaarder dan degene die het accreditief stelde.

Leerstuk:

1. Volgens het onherroepelijk documentair accreditief is de bank onherroepelijk verplicht de verkoper te betalen, indien de bank na aanbieding daarvan de documenten in orde bevindt.

2. Onduidelijk is in hoeverre een dergelijk accreditief wordt aangetast door gebreken in de onderliggende rechtsverhouding tussen koper en verkoper. De onderliggende rechtsverhouding is in het onderhavige arrest de koop van olie. Volgens de HR kan een gestelde doch betwiste wanprestatie het accreditief niet aantasten, althans niet door middel van een kort geding naar aanleiding waarvan de rechter verbiedt tot aanbieding van de documenten aan de bank. Resteert de vraag of dit wel het geval zou zijn als de wanprestatie in rechte had vastgestaan. Die vraag wordt in dit arrest niet beantwoord; mogelijk is dus dat ook een vaststaande wanprestatie het onherroepelijk documentair accreditief niet kan doorbreken.