Hoofdstukken intellectuele eigendom door Visser: Hoofdstuk 5

Wat is het octrooirecht? 

Uitvinders worden beschermd door het octrooirecht. Het octrooirecht stelt uitvinders in staat om geld te verdienen aan hun uitvindingen. Een uitvinding wordt pas beschermd door het octrooirecht na het indienen van een octrooiaanvrage bij een overheidsinstantie en het openbaar maken van de uitvinding. Uitvinders krijgen daarna een tijdelijk monopolie. Dit stimuleert de uitvinders om voort te bouwen op zijn uitvinding. 

Wat is de verhouding tussen het Nederlands en Europees octrooirecht? 

Het Nederlands octrooirecht is geregeld in de Rijksoctrooirecht 1995 (ROW). Een octrooi wordt aangevraagd bij het NL octrooicentrum. Hier vindt geen volledig onderzoek plaats of het octrooi wel voldoet aan alle eisen. Het octrooi wordt alleen geregistreerd, daarom wordt het dan ook wel registratieoctrooi genoemd. 

Een octrooiaanvraag kan ook ingediend worden bij het Europees Octrooibureau (EOB). Eén aanvraag voor verschillende Europese landen kan dan worden ingediend. Hier wordt echter wel je octrooiaanvraag volledig inhoudelijk beoordeeld aan het Europees Octrooi Verdrag. Het octrooi wordt verleend als het aan alle vereisten voldoet. In de loop van de verleningsprocedure kan de aanvrager landen aanwijzen waar hij het octrooi wilt laten gelden. Als hier Nederland ook bij hoort, dan wordt het octrooi ook beheerst door het Nederlandse octrooirecht. De Hoge Raad is ook de hoogste rechter. 

Een octrooi is een overdraagbaar vermogensrecht. Voor de levering is echter wel een akte vereist (artikel 65 lid 1 ROW). 

Wat is vatbaar voor een octrooi? 

Uitvindingen die nieuw zijn, op uitvinderswerkzaamheid berusten en toegepast kunnen worden op het gebied van de nijverheid zijn vatbaar voor een octrooi. De uitvinding moet een voortbrengsel zijn of een werkwijze. In artikel 2 lid 2 sub a en b ROW staat een lijst met voortbrengsels die niet vatbaar zijn voor een octrooi, zoals ontdekkingen en wiskundige methoden. 

Wat houdt een nieuwe uitvinding in? 

Een uitvinding wordt pas als nieuw beschouwd indien zij geen deel uitmaakt van de stand van de techniek. Hiermee wordt bedoeld dat de uitvinding niet overeenkomt met techniek dat al voor de dag van indiening bestond. Daarom moet een uitvinder ook eerst een octrooiaanvraag indienen voordat hij de uitvinding openbaar maakt. De stand van techniek is wereldwijd. Een fiets dat al in Japan bestaat kan niet worden geoctrooieerd in Nederland. Een nieuwe combinatie van afzonderlijk wel bestaande onderdelen is wel nieuw. 

Wat houdt inventiviteit in? 

Een uitvinding moet ook het resultaat zijn van uitvinderswerkzaamheid. Dit wordt inventiviteit genoemd. De uitvinding moet niet op een voor de hand liggende wijze voortvloeien uit de stand van de techniek (artikel 6 ROW).

Het gebruik van nieuw materiaal voor een voorwerp dat al bestaat ligt vaak voor de hand en is dus niet inventief. Het toepassen van een alternatieve verbindingstechniek is niet inventief. Een onverwacht positief effect kan een teken zijn van inventiviteit.

Voor het beoordelen van inventiviteit gebruikt het EOB de problem-solution-approach. Men stelt dan de vraag voor welk probleem de uitvinding een oplossing vormt. Er wordt ook gevraagd of de gemiddelde vakman al bekend is met de stand van de techniek om die oplossing makkelijk te vinden. Een probleemuitvinding is een uitvinding die zorgt voor een duidelijke verbetering, die niet voor de hand lag. 

Wat wordt er bedoeld met technisch toepasbaar? 

Een uitvinding moet kunnen worden toegepast op het gebied van nijverheid. Alles wat te maken heeft met productie of techniek valt onder nijverheid. Een uitvinding moet toepasbaar zijn, hij moet dus werken. 

Wat gebeurt er bij octrooi-inbreuk?

Welke handelingen mogen verboden worden?

In artikel 53 lid 1 ROW staan de handelingen die een octrooihouder kan verbieden. Onder deze handelingen valt bijvoorbeeld het vervaardigen van het geoctrooieerde voortbrengsel. In het octrooirecht geldt ook de uitputtingsregel. Deze regel houdt in dat na de verkoop met toestemming, het voortbrengsel door derden mag worden doorverkocht of tweedehands mag worden verkocht. 

Wat is het beschermingsomvang? 

Gebaseerd op de octrooiaanvrage wordt een octrooischrift verleend. In het octrooischrift staan de conclusies waarin staat beschreven wat nieuw en inventief is aan de uitvinding. De beschrijving en tekening van de uitvinding dienen tot uitleg van de conclusie. Er is sprake van een octrooi-inbreuk als iemand hetzelfde doet als dat wat in de conclusie is beschreven. Bij de uitleg van een octrooi door de rechter moet zowel een redelijke bescherming aan de octrooihouder als een redelijke rechtszekerheid aan derden worden geboden. Onduidelijkheid in de conclusie van het octrooischrift werkt in het nadeel van de octrooihouder (Ciba Geigy/Oté Optics). Een omschrijving moet ook niet te letterlijk worden genomen (Resolution/Shionogi) 

Hoe verkrijg je een octrooi en hoelang is de duur van een octrooi? 

Hoe werkt de registratie en verlening van een octrooi? 

Een octrooi moet worden ingeschreven in een octrooiregister. Zonder registratie is een octrooi niet geldig. Een Nederlands octrooiaanvraag wordt niet inhoudelijk onderzocht, dit gebeurt echter wel bij een Europees octrooiaanvraag. De verleningsprocedure van een Europees octrooi duurt vaak jaren. Na verlening van een octrooi kan er binnen negen maanden oppositie worden ingesteld door derden-belanghebbenden. Als er geen oppositie wordt ingesteld of de oppositie wordt afgewezen, spreek je van een geldig octrooi. 

Hoelang duurt een octrooirecht? 

Het octrooirecht duurt vanaf de octrooiaanvrage twintig jaar (artikel 36 lid 6 ROW). Na deze twintig jaar valt de uitvinding in het publiek domein. 

Er moet jaarlijks wel een geldbedrag betaald worden voor het behouden van het octrooirecht. Wordt het geldbedrag niet betaald, dan vervalt het octrooi. Bescherming van medicijnen kunnen echter na twintig jaar nog met vijf jaar worden verlengd.