Herziening kinderbeschermingsmaatregelen - Straatman - Artikel

Op 1 januari 2005 is de herziening kinderbeschermingsmaatregelen in werking gegaan. Deze herziening had als voornaamste doel om kinderen meer centraal te stellen. Na een jaar zijn de herzieningen geëvalueerd. Het lijkt erop dat het doel verwezenlijkt is, maar dat er tevens meer sprake is van bureaucratie. In dit artikel worden de meest belangrijke wijzigingen besproken.

Het kind wordt meer centraal gesteld

Zoals gezegd was de belangrijkste doelstelling van de herziening het meer centraal stellen van het kind. Dit is onder meer bewerkstelligt doordat de kinderrechter momenteel per concreet geval de concrete ontwikkelingsbedreiging moet omschrijven en niet meer enkel kan vaststellen dat er een ontwikkelingsbedreiging is. Ook de Raad van de Kinderbescherming heeft de plicht gekregen de ontwikkelingsbedreiging duidelijk en concreet in hun verzoekschrift te vermelden. De concretisering van de ontwikkelingsbedreiging heeft ertoe geleid dat de duur van de ondertoezichtstelling hierop wordt afgestemd. Er wordt nu grofweg een onderscheid gemaakt tussen een kortdurende ondertoezichtstelling, meestal zes maanden in de situatie waar de verwachting is dat ouders na die tijd in het vrijwillig kader de hulpverlening voort kunnen zetten, en langdurige ondertoezichtstelling. Van dit laatste is sprake als de problematiek diepgeworteld is of de ouders nog niet erkennen dat er een probleem is. De termijn is vaak een jaar.

Naast de concretisering van de ontwikkelingsbedreiging en het hierop afstemmen van de ondertoezichtstelling heeft de herziening tot gevolg gehad dat de Raad van de Kinderbescherming in hun verzoekschrift moet aangeven op welke wijze het verzoekschrift met het kind is besproken en hoe het kind daarop gereageerd heeft.

De voor de minderjarige aanvaardbaar te achten termijn

Sinds de herziening is in de wet de termijn aanvaardbaar termijn geïntroduceerd. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen een ondertoezichtstelling en een gezagsbeëindigende maatregel. De verwachting bij een ondertoezichtstelling is dat ouders binnen een aanvaardbaar termijn (gelet op de ontwikkeling van het kind) in staat zijn hun plicht tot opvoeding en verzorging te vervullen. Bij een gezagsbeëindigende maatregel is deze verwachting er niet. Het is aan de Raad van de Kinderbescherming om uitspraken te doen over hun verwachtingen van de toekomst. Hierbij staat centraal hoe lang een kind nog in zijn huidige situatie kan verblijven, of de onzekerheid over zijn toekomst aankan, zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor zijn ontwikkeling. Dit is tevens gekoppeld aan de uithuisplaatsing, wanneer dit gebeurd in het kader van een ondertoezichtstelling wordt er gewerkt aan de terugkeer van het kind naar huis, wanneer er sprake is van een gezagsbeëindigende maatregel niet. Het uitgangspunt is om terughoudend om te gaan met het opleggen van een gezagsbeëindigende maatregel in die situaties waarin eerder nog geen ondertoezichtstelling is uitgesproken.

Niet iedereen kan een verzoek tot een kinderbeschermingsmaatregel doen. De ouders zijn bijvoorbeeld niet meer primair bevoegd om te verzoeken om een ondertoezichtstelling. Dit is voorbehouden aan de Raad van de Kinderbescherming. Anderen kunnen met hun zorgen terecht bij Veilig Thuis.

De gezagsbeëindiging

Met de introductie van de aanvaardbare termijn heeft de Raad van de Kinderbescherming veel ruimte gekregen om rekening te houden met de belangen van het kind. Het opvolgen van de wet heeft echter niet altijd de beste uitkomst voor het kind tot gevolg. Denk hierbij aan al wat oudere kinderen die een gezagsbeëindigende maatregel nog niet kunnen accepteren, hoewel er wel aan alle gronden voor het uitspreken van een gezagsbeëindigende maatregel wordt voldaan.

De verleningsbeslissing

Naast de positieve punten van de herziening van de kinderbeschermingsmaatregelen is er in de praktijk gebleken dat dit voor de Raad van de Kinderbescherming voor veel meer bureaucratie zorgt. Dit is met name het geval wanneer het gaat om een verleningsbeslissing. Wanneer de Raad van mening is dat een kind uit huis moet worden geplaatst moet de Raad dit besluit met het college van B&W overleggen. Met deze verleningsbeslissing en de machtiging van de rechter kan een kind geplaatst worden in de jeugdhulpverlening. Voorheen kon de Raad hiervoor samenwerken met bureau Jeugdzorg. Inmiddels ligt de jeugdhulpverlening bij de gemeente, die elk een verschillende werkwijze en contactpersoon hebben.