HC2A burgerlijkrecht

Week 2a: Goederenrecht, algemene begrippen

Het onderscheid binnen het Burgerlijk recht: Personenrecht en vermogensrecht

“Schat, ik heb de woning verkocht..”

> Het personenrecht

Het personen- en familierecht: Is de man hiertoe bevoegd? Art. 1:88 BW, Daar is vaak toestemming voor nodig.

Binnen het personen- en familierecht spelen de vragen over geboorte, minderjarigheid, ouderschap, samenlevingsvormen et cetera. Het speelt zich voornamelijk af binnen boek 1 en 4.

> Het vermogensrecht

Het goederenrecht: Welke eisen gelden er voor de overdracht? (art. 3:84 jo. 89 BW)

Binnen het goederenrecht wordt er gesproken over goederen en rechten, vermogensverschuivingen. Het speelt zich voornamelijk af binnen boek 3 en 5 van het burgerlijk wetboek.

Het verbintenissenrecht: Welke verbintenissen vloeien voort uit de koopovereenkomst. (Art. 7:1, 7:9 en 7:26 BW)

Het verbintenissenrecht gaat over de totstandkoming van verbintenissen, de uitvoering, de gevolgen en de gelding. Het speelt zich af binnen boek 3, 6, 7 en af en toe 7a.

Goederen in het goederenrecht

Zaken en vermogensrechten

Goederen (art. 3:1 BW) worden onderscheiden in zaken (art. 3:2 BW, Stoffelijke goederen) en vermogensrechten (art. 3:6 BW, andere objecten)

Je moet bij het goed altijd goed onderscheiden wie de persoon is, wat het recht is dat er op rust en wat het object is. Dat is ingewikkelder dan het lijkt.

Bijvoorbeeld A heeft een fiets, A is eigenaar, het recht is eigendom en het object is een fiets.

Auteursrecht is het recht, een vermogensrecht art. 1 Auteurswet jo. 36 jo. Art. 3:1 BW

Ook bij bijvoorbeeld een vorderingsrecht, dan is C eigenaar, het recht is het vorderingsrecht en het object is de prestatie van X.

Zaken zijn voor menselijke beheersing vatbare objecten. Er volgen een aantal voorbeelden en niet-voorbeelden.

De lucht, zoals de lucht om ons heen is wel stoffelijk, maar niet voor menselijke beheersing vatbaar.

Een hond, geen zaak omdat art. 2a zegt dat het geen zaak is. Bepalingen met betrekking tot zaken zijn op dieren wel van toepassing.

Digital content: discutabel. Hier zijn ze het nog niet over uit.

Organen: Ook hier zijn ze het niet over uit. Zolang ze in je lichaam zitten kan het geen zaak zijn want een mens is geen zaak, zodra je ze eruit haalt? Het is in elk geval in strijd met de goede zeden deze te verkopen.

Zaken kunnen roerend (art. 3:3 lid 1) zijn, en onroerend (art. 3:3 lid 2)

Onroerende zaken moeten in elk geval duurzaam met de grond zijn verenigd. Een vakantiehuisje? Zolang het daar staat om niet meer te worden verplaatst vaak wel.

Vermogensrechten (art. 3:6 BW) zijn rechten die, overdraagbaar zijn of, stoffelijk voordeel verschaffen (denk aan geld) of verkregen zijn in ruil voor stoffelijk voordeel. Kortom rechten in de economische sfeer. Hierbij is het belangrijkste voorbeeld: "vorderingen", een vordering van betaling van A op B bijvoorbeeld.

Beginselen van het goederenrecht

› Individualiseringsbeginsel; goederenrechtelijke rechten rusten op bepaalde objecten

› Publiciteitsbeginsel;  goederenrechtelijke rechten moeten gekend kunnen worden

› Prioriteitsbeginsel; het oudste recht is het sterkste (‘prior tempore potior iure’) en hierbij geld Nemo plus: niemand kan meer rechten overdragen dan hij zelf heeft.

› Eenheidsbeginsel; wat in het maatschappelijk verkeer als eenheid wordt beschouwd, wordt als zodanig behandeld.

Absolute en relatieve rechten

Absoluut (belangrijkse voorbeeld hierbij is eigendom, art. 5:1 BW). Absoluut recht is niet helemaal onbeperkt. Zie bijvoorbeeld de zaak van de grensoverschrijdende garage.

Kuipers neemt een Garage. De Jong senior vindt het geen probleem, De Jong junior wil de garage weg hebben. Kuipers heeft zijn garage dan ook 70 centimeter op het erf van Junior neergezet.

De HR zegt, Regels van misbruik van recht kunnen ook plaatsvinden bij onevenredige belangentreffing op grond van de bevoegdheid van de Jong. Bij 10 centimeter was er sprake van strijd met redelijkheid en billijkheid maar het gaat om 70 centimeter. De Hoge Raad vond dat echt te veel dus de garage moest alsnog weg.

Absoluut recht

Kenmerken van het absolute recht zijn de absolute werking, het zaaksgevolg, de separatist-positie binnen het faillissement en het prioriteitsbeginsel.

De absolute werking is bijvoorbeeld het eigendomsrecht. De eigenaar vs de rest van de wereld. No-right tegen privilege. Je bent de enige rechthebbende.

Het zaaksgevolg, droit de suite is bijvoorbeeld revindicatie. (art. 5:2 BW) Iemand mag zijn object terugvorderen.

Het prioriteitsbeginsel, met name bij beperkte rechten, het oudste recht geldt het sterkste.

Er zijn verschillende soorten rechten,

• Volledige rechten, (zoals eigendom, auteursrecht)

• beperkte rechten (art. 3:8 BW) zoals vruchtgebruik, erfpacht, dat een volledig recht vooronderstelt.

• Er zijn zakelijke rechten, eigendom, vruchtgebruik, erfpacht op een zaak. Boek 3 en 5 BW.

• Niet zakelijke rechten (auteursrecht, vruchtgebruik op een auteursrecht (alleen boek 3), kan ook op andere objecten.

• Rechten die rusten op een stoffelijk object

Relatieve rechten

Zakelijke rechten zijn rechten die alleen gelden ten opzichte van een bepaald persoon.

Een arrest dat gaat over de relatieve rechten is Blaauboer/Berlips

Eigenaars van percelen hebben recht middels een overeenkomst op de aanleg van een weg door het land van Berlips. Zonder die weg is hun land vrijwel nutteloos. Berlips verkoopt het land aan Maks, Weurman en Lucken. De vraag is of zij die weg nu moeten aanleggen.

De HR zegt, als er sprake is van een persoonlijke verbintenis en dus een zakelijk recht geldt de verbintenis niet voor Maks en de rest. Wat wel zou kunnen overgaan is een verplichting tot dulden. Maar dan bestaat die verplichting dus al.

Vestiging van bijvoorbeeld erfdienstbaarheid blijft wel staan omdat dit een absoluut recht is.

Verkrijging onder algemene titel 

Artikel 3:80 BW; houdt in de verkrijging van een (evenredig deel van een) geheel vermogen. Dit betekent de activa én passiva (schulden). Dit is bijvoorbeeld het geval bij een erfopvolging. Zie met name lid 2 van artikel 3:80 BW hier staat wanneer men (o.a.) verkrijgt onder algemene titel.

Verkrijging onder bijzondere titel

Art. 3:80 lid 3 BW; vekrijging onder bijzondere titel is het geval indien er sprake is van de overgang van een bepaald goed. In dit geval gaat alleen de activa over. Dit is bijvoorbeeld het geval bij overdracht en verkrijging door verjaring,