Gemeente Heusden/M. c.s. - Arrest

Gemeente Heusden/M. c.s. (HR 24-02-2017, RvdW 2017/298)

Casus

M. c.s. waren sinds 1973 eigenaar van een perceel grond. Achter dat stuk grond lag een bosperceel dat eigendom was van de gemeente. Ergens rond 1974 hebben M. c.s. een omheining aangebracht op een aangrenzend deel van het bosperceel. Nu vorderden zij een verklaring voor recht dat dit stuk bosperceel door verjaring eigendom van hun was geworden op grond van art. 3:105 lid 1. De gemeente vorderde ontruiming van het bosperceel.

Hof

Het Hof wees de vordering van M. c.s. toe. Het Hof overwoog dat de verweerders feitelijke macht hebben uitgeoefend over het perceel met de pretentie rechthebbende te zijn. Bovendien kon die pretentie aan de gemeente worden tegengeworpen, omdat de handelingen van M. c.s. openbaar waren en daarmee kenbaar voor de gemeente. Aldus werd voldaan aan de vereisten van verkrijging door verjaring ex art. 3:105 lid 1 BW. De gemeente was het hier niet mee eens en betoogde dat geen sprake was van het voor verjaring vereiste bezit, aangezien het voor de gemeente pas na onderzoek kenbaar werd dat daden werden verricht die mogelijk als bezitsdaden waren te kwalificeren.

Hoge Raad

De Hoge Raad moest bepalen welke vereisten gelden voor bezitshandelingen in de zin van art. 3:105 lid 1 BW. Naar huidig recht moet het bezit ‘niet dubbelzinnig’ en ‘openbaar’ zijn. Er is sprake van ondubbelzinnig bezit als de bezitter zich zo gedraagt dat de eigenaar tegen wie de verjaring wordt ingeroepen daaruit niet anders kan afleiden dan dat de bezitter pretendeert eigenaar te zijn. Dit moet beoordeeld worden naar objectieve maatstaven. In casu ging aan het bezit van de niet-rechthebbende een inbezitneming vooraf, M. c.s. zetten namelijk een omheining op. Een dergelijke handeling doet het bezit van de oorspronkelijke bezitter teniet naar verkeersopvattingen. Daarmee wordt voldaan aan de vereisten van art. 3:105 lid 1. Het is niet vereist dat de rechthebbende werkelijk heeft geweten dat deze bezitshandelingen hebben plaatsgevonden, voldoende is dat de handelingen in beginsel naar derden toe kenbaar waren. Zelfs als er sprake is van kwade trouw aan de kant van M. c.s brengt dat geen verandering in de zaak. Wel staat aan de gemeente de mogelijkheid open op een beroep op schadevergoeding uit onrechtmatige daad.