Fränklin-Beentjes Ceflu-Luz da Floresta t. Nederland - Arrest

Europees Hof van de Rechten van de Mens no. 28167/07 (Fränklin-Beentjes Ceflu-Luz da Floresta t. Nederland)

Onderwerp

Kan het recht op godsdienst worden ingeperkt wanneer er tijdens godsdienstige rituelen een brouwsel gedronken wordt waarvan de substanties vallen onder de Opiumwet?

Relevante wetsartikelen en beginselen

Artikel 9 en 14 EVRM. Recht op godsdienstvrijheid en het gelijkheidsbeginsel.

Casus

Mevrouw Fränklin-Beentjes was aangesloten bij Floresta, een religieuze associatie. Deze associatie berust op een bepaalde leer, waarbij het drinken van een brouwsel waarvan men mogelijk gaat hallucineren (en risico’s op overige nadelige gezondheidsfactoren) onderdeel uitmaakte van de mis. Dit brouwsel wordt volgens religieuze rituelen gemaakt van planten uit het Amazone gebied. Tijdens een huiszoeking werden in het huis van mevrouw Fränklin-Beentjes 10 jerrycans met daarin 12 liter van dit brouwsel gevonden. Bestanddelen van dit brouwsel zijn verboden op grond van de Opiumwet. De rechtbank achtte in 2000 mevrouw Fränklin-Beentjes schuldig aan bezit van verboden middelen, waarna zij hoger beroep instelde. In 2005 werd in hoger beroep geoordeeld dat criminele sancties gestaakt moesten worden in verband met het verstrijken van een redelijk termijn. Hierna eiste mevrouw Fränklin-Beentjes teruggave van de in beslag genomen jerrycans. Bescherming van haar godsdienstvrijheid zou boven de Opiumwet gaan. Het gerechtshof vond echter de bescherming van de publieke gezondheid belangrijker. Bij de Hoge Raad werd aangevoerd dat het gebruik in kleine hoeveelheden en in een gecontroleerde omgeving geen risico voor de publieke gezondheid inhield. De Hoge Raad oordeelde echter dat de Opiumwet was opgesteld om te voldoen aan diverse internationale verplichtingen omtrent psychotrope substanties en daardoor diende ter bescherming van de publieke gezondheid. Het interfereren in de godsdienstvrijheid was hiermee in hun ogen gerechtvaardigd.

Overwegingen EHRM

Het EHRM stelt dat het interfereren in de godsdienstvrijheid gerechtvaardigd is onder de Opiumwet. Hoewel artikel 9 EVRM de godsdienstvrijheid waarborgt, valt niet iedere religieus gemotiveerde handeling onder de bescherming van dit artikel. Restricties op de godsdienstvrijheid kunnen worden gerechtvaardigd door de bescherming van de publieke gezondheid. Gezien de nadelige effecten van het brouwsel op de gezondheid kan het gebruik worden beschouwd als een gevaar voor de publieke gezondheid. Dit wordt niet enkel zo gesteld in de Opiumwet, maar tevens in internationale regelgeving.

Mevrouw Fränklin-Beentjes bracht naast het recht op godsdienstvrijheid het gelijkheidsbeginsel (artikel 14 EVRM) in, waarbij zij beargumenteerde dat het schenken van wijn tijdens andere godsdienstige rituelen niet verboden was. Het EHRM stelt dat wijn niet onder de Opiumwet valt en het niet ingenomen wordt wegens de eigenschap een hallucinatie op te roepen. Hierdoor kan er geen beroep worden gedaan op het gelijkheidsbeginsel.

Uitspraak

De inbeslagname en het niet retourneren van de jerrycans gevuld met een brouwsel dat gebruikt wordt tijdens godsdienstige rituelen en hallucinaties op kan wekken is geen beperking van de godsdienstvrijheid en wordt gerechtvaardigd door de bescherming van de publieke gezondheid. Het middel kan tevens niet worden gelijkgesteld aan de wijn die gebruikt wordt bij andere godsdienstige rituelen, waardoor er geen beroep kan worden gedaan op het gelijkheidsbeginsel.