Evolutie in context - Hrdy - Artikel

Introductie

Er werd bij het vorige college vooral gekeken naar de moeder-kind relatie. Het gezin en andere mensen daaromheen zijn niet erg aan bod gekomen. Hrdy heeft in haar boek een evolutionaire kijk op gedrag en probeert haar betogen met verschillende dimensies te onderbouwen. Ze kijkt door de tijd naar hoe we het vroeger deden en hoe we het nu doen. Ze kijkt ook naar andere culturen. Ze neemt ook nog een extra dimensie mee, namelijk soort. Ze kijkt naar andere dieren en hoe die dingen doen.

Hrdy noemt in haar boek het Max Planck Institute for Evolutionay Anthropology, een instituut waar apen en mensen worden bestudeerd. Mensapen en de mens worden hier vergeleken aan de hand van allerlei experimenten en testen. Het grootste verschil dat hier steeds uitkomt is gesproken taal. Echt praten doen apen namelijk niet. Een ander verschil is dat mensen, in tegenstelling tot apen, ook veel meer gedeelde doelen en intenties. Apen hebben dit ook, maar in mindere mate. Volgens Tomasello zijn mensen kampioen in gedachten lezen. Mensen kunnen als geen ander weten wat een persoon bedoelt. Het grootste verschil tussen apen en mensen was volgens Tomasello dat mensen met z’n allen ergens achteraan kunnen gaan en kunnen inzien dat anderen hetzelfde of iets anders willen.

Samenwerking en prosociaal gedrag

Apen leven in een groep. Binnen deze groep gaat het apen vooral om eigenbelang. Het kan chimpansees bijvoorbeeld weinig schelen wat andere apen willen of bedoelen. Mensen hebben daarentegen juist veel aandacht voor anderen. Chimpansees pakken iets gewoon af en vallen elkaar aan. Ze zijn niet tolerant tegenover elkaar. Bonobo’s laten het soms toe dat iemand iets van hen afgepakt wordt. Mensen delen wel graag. Ze zijn hypersociaal en de enigen die dit doen.

Apen zijn over het algemeen sociaal maar mensen zijn ultra-sociaal. Mensen willen van nature graag samenwerken en anderen helpen. Anderen helpen gebeurt vaak wel om credit voor onszelf op te bouwen. Een persoon wil er dan een hogere status mee krijgen. In 2008 is er in de Verenigde Staten een studie gedaan naar waar mensen gelukkig van werden. Uit deze studie werd geconcludeerd dat iets geven meer geluk gaf dan iets kopen.

Theory of mind

De theory of mind bij kinderen begint rond een jaar of 4-5. Een kind ontwikkelt begrip over wat een ander denkt en ook begrijpt het dat een ander iets anders kan denken dan zichzelf. Apen weten vaak wel wat anderen willen en bedoelen. Ook begrijpen ze wat anderen eventueel gezien of gehoord hebben. Toch hebben ze geen theory of mind. Ze denken dat andere apen weten wat zij weten en zien wat zij zien. Apen hebben geen begrip van false-beliefs. Ze kunnen niet voorspellen wat iemand gaat doen die verkeerd geïnformeerd is. Jonge kinderen kunnen dit ook niet. Denk hierbij aan de false-beliefs test, met het smartiesdoosje waar krijtjes in blijken te zitten.

Een begrip dat Hrdy voortdurend aanhaalt is machiavellian intelligence. De machiavellian intelligence hypothesis gaat erover dat wanneer jij denkt te weten wat anderen denken, je daar iets mee doet. Slijmen bijvoorbeeld. Als je ontzettend gaat slijmen denk je dat een persoon jou aardig gaat vinden om wat jij doet. Je maakt gebruik van inside information, je weet wat een ander weet. Deze vorm van intelligence is zichtbaar in gedrag. Er zijn allerlei dingen die je kan doen om de gedachten van iemand te beïnvloeden. Dit is sociale intelligentie / machiavellian intelligence.

Mensen zijn beter in mind-reading. Volgens Hrdy begint mind-reading al vroeg als baby en heb je dit nodig. Bowlby zegt dat het overleven van een baby afhangt van de relatie en gehechtheid aan de moeder. Gehechtheid komt volgens Bowlby (en Ainsworth) voort uit het feit dat een baby een moeder nodig heeft. Dit is volgens hen evolutionair bepaald. Volgens Hrdy is dit gedeeltelijk waar, maar hebben mensen veel meer nodig dan alleen de moeder. Volgens Hrdy zorgen moeder én anderen voor het overleven van een kind.