EHRM, Rodrigues da Silva and Hoogkamer v. the Netherlands - Arrest

ECtHR, Rodrigues da Silva and Hoogkamer v. the Netherlands (appl. no. 50435/99), 31 January 2006

Feiten

I.c. gaat het om de Braziliaanse Rodrigues da Silva die in 1994 in Nederland bij haar partner Hoogkamer kwam wonen. Rodrigues da Silva vroeg geen verblijfsvergunning aan en verbeef illegaal in Nederland. Twee jaar later, in 1996 kreeg het stel een dochter, Rachel. In januari 1997 kwam er een eind aan de relatie van de ouders en Rachel´s vader kreeg aanvankelijk het ouderlijk gezag toegewezen. Haar moeder ging tegen deze beslissing in beroep. De Raad voor de Kinderbescherming stelde dat het ouderlijk gezag bij de vader diende te blijven en dat Rodrigues da Silva zou moeten terugkeren naar Brazilië.

Mevrouw Rodrigues da Silva vraagt dan in augustus 1997 voor de eerste keer een verblijfsvergunning aan. De aanvraag voor verblijf bij kind wordt afgewezen. Zowel de rechtbank in Haarlem en als het hof Amsterdam bevestigen de afwijzing. Haar beroep op het recht op gezinsleven wordt afgewezen en er wordt gesteld dat de ouders het risico van gedwongen vertrek hebben genomen, nu de moeder niet over een verblijfsvergunning beschikte. Rodrigues da Silva verlaat Nederland niet en verricht (illegale) arbeid van maandag tot donderdag. Die dagen verblijft Rachel bij de ouders van de vader en de andere dagen bij haar moeder.

Omdat uitzetting dreigt richt Rodrigues da Silva zich tot het Europese Hof voor Rechten van de Mens (EHRM) en voert aan dat uitzetting haar recht op gezinsleven schendt. Zij zorgt namelijk samen met de grootouders voor haar dochter, en de ex doet dat niet.

EHRM

Het EHRM erkent dat er sprake is van gezinsleven in de zin van art. 8 EVRM.

Het hof stelt dat alleen bij hoge uitzondering positieve verplichtingen op grond van het recht op gezinsleven kunnen leiden tot een verblijf voor een illegaal verblijvende moeder vanwege de band met haar dochter.

Nu volgens de Nederlandse staat indertijd wel rechtmatig verblijf met Hoogkamer mogelijk was geweest, wordt Rodrigues da Silva het illegal verblijf niet euvel geduid. Uitzetting van de moeder zou voor haar toen driejarige dochter te ver gaande consequenties hebben en die acht het hof onaanvaardbaar. Verder levert de uitspraak van de familierechter over toekenning van de ouderlijke macht aan de vader een objectieve belemmering op om het familieleven in Brazilië voort te zetten. De vader heeft namelijk aangegeven nooit met een vertrek van Rachel te zullen instemmen.

Het argument van de Nederlandse Staat dat Rodrigues da Silva sinds haar komst illegaal is, acht het Hof 'excessief formalistisch'.

Gezien de gezinsband met Rachel mag Rodrigues niet worden uitgezet en daarom kan zij in Nederland blijven. Inmiddels zijn al 10 jaar verstreken sinds Rodrigues en Hoogkamer uit elkaar zijn gegaan. Op grond van het Nederlandse vreemdelingenrecht had Rodrigues geen recht op verblijf. Zij had geen MVV in Brazilië aangevraagd en ook had zij niet geprobeerd om een vergunning tot tijdelijk verblijf bij haar partner te verkrijgen. Ondanks dat dit verwijtbaar is, dat mag volgens het Hof niet ten koste gaan van de zeer jonge dochter. Aan het belang van het kind wordt grote betekenis gehecht. Het EHRM hanteert het criterium 'belang van het kind' uit artikel 3 IVRK en past dit toe op artikel 8 EVRM.

Kern

Het EHRM heeft in deze uitspraak rechtstreekse werking aan 'the best interests of the child' gegeven in het kader van het rechtstreeks werkende artikel 8 EVRM.