Developmental changes in adolescents’ perception of relationships with their parents - De Goede, Branje & Meeus - 2009 - Artikel

De ouder-adolescent relatie

Adolescenten besteden steeds meer tijd aan hun vrienden dan aan hun familie. Er zijn meerdere theorieën die zijn toegepast op de adolescentie. Een aantal van die theorieën suggereren dat de toename aan individualiteit en autonomie in de adolescentie leidt tot meer conflict met de ouders, een tijdelijk minder goede band met de ouders en een meer gelijke machtsverdeling tussen de ouders en de adolescent. De separatie-individuatie theorie en de autonomie-gerelateerde theorie benadrukken dat de ontwikkeling van autonomie leidt tot veranderingen in macht en conflict bij ouder-adolescent relaties. De toename aan autonomie en het veranderen van meningen van de adolescent leidt tot conflict met de ouders. Deze conflicten zouden de adolescent weer helpen om autonomer te worden en dit stimuleert een beter machtsverhouding tussen ouders en adolescenten die past bij hun leeftijd.

Resultaten uit eerdere onderzoeken

Ouderlijke steun

Ouderlijke steun neemt af van de vroege tot de midden adolescentie. Tijdens de late adolescentie stabiliseert de ouderlijke steun.

Conflict

Conflict tussen ouders en adolescenten neemt toe in de vroege en midden adolescentie ten opzichte van de pré-adolescentie en de late adolescentie. Ook zijn de conflicten in de vroege adolescentie zeer intens, dit kan komen door pubertijdsveranderingen. Deze intensiteit neemt af in de midden en late adolescentie. De meeste conflicten vinden plaats met betrekking tot de moeder en minder met de vader. Ook hebben meisjes meer conflict met hun ouders dan jongens, dit kan komen doordat meisjes eerder in de pubertijd zitten.

Macht

Het machtsgevoel van adolescenten neemt af wanneer ze van de pré-adolescente fase naar de vroege adolescentie gaan. Vervolgens stabiliseert het machtsgevoel tijdens de vroege adolescentie en de midden adolescentie. Ten slotte neemt het machtsgevoel van adolescenten toe van de midden adolescentie naar de late adolescentie. Ook neemt de autonomie van adolescenten in relatie tot hun ouders toe naar mate ze zich in een latere fase van adolescentie bevinden. Jongens voelen zich machtiger in hun relatie met hun ouders dan meisjes. Daarnaast voelen late adolescenten zich machtiger met betrekking tot hun moeder dan met hun vader.

Het onderzoek

Dit onderzoek richt zich op het duidelijker maken van de ontwikkelingen die plaatsvinden tussen de ouder-adolescent relatie. Dit wordt gedaan door middel van een longitudinaal onderzoek dat zich richt op die ontwikkelingen en veranderingen. Dit onderzoek wordt gedaan onder vroege adolescenten (12 tot 15 jaar) en midden adolescenten (16 tot 19 jaar). De groep van in totaal 951 vroege adolescenten en 390 midden adolescenten werd vier jaar lang ieder jaar verzocht om een vragenlijst in te vullen.

Resultaten

Ouderlijke steun

Vroege adolescenten gaven aan dat ze significant meer ouderlijke steun kregen dan midden adolescenten. De uitzondering hierbij is dat de vroeg adolescente jongens en de midden adolescenten meisjes hetzelfde aangaven met betrekking tot de steun van hun moeder. Meisjes vonden dat hun ouders significant meer steun geven dan jongens, enkele uitzonderingen daargelaten. De ouderlijke steun nam significant af van de vroege tot de midden adolescentie. Van de midden adolescentie tot de late adolescentie nam daarentegen de ouderlijke steun voor meisjes significant toe en voor jongens stabiliseerde de steun.

Conflict

Het niveau van conflict was voor midden adolescenten significant hoger dan voor vroege adolescenten. Dit niveau nam toe tijdens de overgang van vroege op midden adolescentie en nam af tijdens de overgang van midden tot late adolescentie. Het conflictniveau nam voor meisjes significant sneller toe van de vroege tot de late adolescentie dan voor jongens. De afname van het conflictniveau tijdens de overgang van midden naar late adolescentie was wel gelijk voor jongens en meisjes.

Macht

Vroege adolescenten zagen hun ouders als machtiger dan midden adolescenten. De uitzondering hierbij waren de vroeg adolescente meisjes en de midden adolescente jongens die hun vader als gelijk machtig aan henzelf zagen. Over het algemeen zagen jongens hun ouders als machtiger dan meisjes. Van de vroege tot de midden adolescentie en van de midden tot de late adolescentie nam de ouderlijke macht significant af. Deze afname was significant sneller tijdens de overgang van vroege tot midden adolescentie dan tijdens de overgang van midden tot late adolescentie.

Verbindingen in de vroege adolescentie

Steun en conflict verbindingen

Uit het onderzoek bleek dat een hoger niveau aan ouderlijke steun in verband stond met een lager niveau van ouderlijk conflict. Daarnaast stond een grotere steunafname in verband met een grotere toename aan ouderlijk conflict.

Steun en macht verbindingen

Uit het onderzoek bleek dat een hoger niveau van ouderlijke steun in verband stond met een hoger niveau van ouderlijke macht. Daarnaast stond een grotere afname van steun in verband met een grotere afname in macht, behalve voor de moeder-dochter relatie.

Conflict en macht verbindingen

Uit het onderzoek bleek dat een hoger conflictniveau met vaders in verband stond met een hoger niveau aan vaderlijke macht. Daarnaast stond een grotere toename in conflictniveau in verband met een kleinere afname aan ouderlijke macht.

Verbindingen in de midden adolescentie

Steun en conflict verbindingen

Uit het onderzoek bleek dat een hoger niveau aan ouderlijke steun in verband stond met een lager conflictniveau. Daarnaast stond een grotere toename aan ouderlijke steun in verband met een grotere afname in conflict.

Steun en macht verbindingen

Uit het onderzoek bleek dat bij vader-zoon relaties een hoger niveau aan steun in verband stond met een hoger vaderlijk machtsniveau. Daarnaast hadden de moeders die veel steun gaven een kleinere afname in macht, terwijl de moeders die door de adolescenten werden gezien als machtiger een kleinere toename of een grotere afname aan ouderlijke steun hadden.

Conflict en macht verbindingen

Uit het onderzoek bleek dat een hoger conflictniveau in verband stond met een hoger niveau aan ouderlijke macht. Daarnaast werd gevonden dat voor moeder-dochter, moeder-zoon en vader-dochter relaties een grotere conflictafname in verband stond met een grotere afname in ouderlijke macht.

Sterke punten en beperkingen

Het onderzoek heeft een aantal sterke punten, namelijk dat het longitudinaal is en dat er gebruik wordt gemaakt van latente groei curve modellen die meer inzicht bieden over de verbindingen tussen de drie dimensies. Het onderzoek heeft echter ook beperkingen, namelijk dat het twee groepen over bepaalde leeftijdscategorieën onderzocht terwijl het beter was geweest om één groep tijdens die gehele leeftijdsfase te volgen. Daarnaast was alle data gebaseerd op de antwoorden die adolescenten zelf geven, dit geeft dus een eenzijdige manier van kijken.

Conclusie

Er zijn in dit onderzoek drie conclusies. Ten eerste wordt de relatie tussen ouders en adolescenten over de tijd heen gelijker. Ten tweede werden ouders die door de adolescenten als machtig werden gezien ook als steunvol gezien, en andersom. Ten derde staat het conflictniveau in verband met de verandering naar een gelijkere relatie, maar het is niet een directe aanleiding.