The characteristics of persistent sexual offenders: a meta-analysis of recidivism studies - Hanson & Morton-Bourgon - 2005 - Artikel

Na vijf jaar is er meestal een kans van 10-15% dat zedendelinquenten recidiveren, hoewel het percentage voor sommigen veel hoger ligt. Door de kenmerken van persisterende zedendelinquenten te identificeren kunnen we hier misschien wat aan doen. Er is algemene consensus dat seksueel recidiveren geassocieerd is met de volgende twee factoren: 1) afwijkende seksuele interesses en voorkeuren (zoals illegale seksuele activiteiten of ongewone seksuele activiteiten), en b) de antisociale oriëntatie (antisociale persoonlijkheid, antisociale trekken en een geschiedenis van wetbreking)/een labiele levensstijl. Volgens hedendaagse theorieën is een ongunstige gezinsomgeving een broedplaats van zedendelinquenten. Door het gebrek aan liefde en sturing ontstaan er problemen binnen het sociale functioneren die vervolgens geassocieerd worden met sociale afwijking, eenzaamheid, negatieve associaties met leeftijdsgenoten en crimineel gedrag. Het aanhoudende gebrek aan intimiteit, evenals overtuigingen die seks zonder toestemming goedpraten, leiden tot een verhoogd risico op seksueel delinquent gedrag. Met andere woorden: naast de twee voornaamste voorspellers zijn er drie aanvullende kenmerken van persisterende zedendelinquenten: 1) een ongunstige familieachtergrond, 2) problemen met het vormen van affectieve banden met vrienden en romantische partners, en 3) het vormen van attitudes die seksueel vergrijp tolereren.

Er is echter weinig empirisch bewijs voor relaties tussen bovengenoemde factoren en seksueel recidiveren. Hanson en Bussière (1998) hebben een meta-analyse uitgevoerd die vooral keek naar statische factoren. Dergelijke factoren zijn handig voor het voorspellen van recidives op de langere termijn, maar zij die geïnteresseerd zijn in het begrijpen en veranderen van het risico op recidiveren zijn vooral geïnteresseerd in dynamische (veranderlijke) risicofactoren die ook wel “criminogenische behoeftes”, “stabiele dynamische risicofactoren” of “causale psychologische risicofactoren” worden genoemd. Het huidige artikel is een dan ook een geupdate versie van Hanson en Bussière’s (1998) meta-analyse.

Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de meeste zedendelinquenten niet gepakt worden voor een ander seksueel misdrijf (13.7%): gemiddeld genomen recidiveren zij eerder met een niet-seksuele overtreding dan met een seksuele overtreding. Het algemene recidive percentage is ruim 36%. De voornaamste voorspellers van algemeen en gewelddadig recidiveren zijn de variabelen die gerelateerd zijn aan de antisociale oriëntatie (persoonlijkheid, trekken, geschiedenis van wetbreking). De variabelen gerelateerd aan seksueel recidiveren zijn gelijksoortig, maar niet identiek. Naast de antisociale oriëntatie is namelijk ook de afwijkende seksualiteit een zeer belangrijke voorspeller van seksueel recidiveren: dit geldt voor zowel volwassen als jongvolwassen zedendelinquenten. Naast deze twee voornaamste voorspellers van seksueel recidiveren zijn er ook veranderlijke kenmerken die potentie hebben i.h.k.v. een behandeling: seksuele preoccupatie, een instabiele levensstijl (impulsiviteit), attitudes die de vergrijpen “rechtvaardigen”, en intimiteitgebreken. Een deel van de risicofactoren tussen zedendelinquenten en andere (niet-seksuele) delinquenten overlappen op het gebied van algemene zelfregulatie problemen: de kennis die er bestaat over dergelijke gebreken bij niet-zeden delinquenten kan hierdoor toegepast worden bij de behandeling van zedendelinquenten! De studie concludeert verder dat de factoren die seksueel delinquent gedrag initiëren niet hetzelfde zijn als de factoren die gerelateerd zijn aan het persisteren van dit gedrag (zoals ongunstige familieachtergrond en het internaliseren van psychologische problemen). De prototypische seksuele recidivist is niet in de war of eenzaam, maar houdt er wel een labiele, antisociale levensstijl op na waarbij seksueel afwijkende ideeën worden herkauwd. Veel factoren die hedendaags worden geadresseerd in behandelprogramma’s voor zedendelinquenten (zoals psychologische stress) blijken weinig tot geen relatie te hebben met seksueel of agressief recidiveren.