Bewijsbeslag, HR 13 september 2013 - Arrest

Feiten

I.c. gaat het om prejudiciële vragen die aan de Hoge Raad waren voorgelegd door de voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam (art. 392 lid 1 Rv).

In de zaak die aanleiding hiertoe gaf had de eiseres de gedaagden aansprakelijk gesteld voor het mislukken van een fusieproces. De eiseres had geïnvesteerd in een onderneming die

bij de fusie was betrokken. De fusie ging niet door, waarna deze onderneming failliet is gegaan. Eiseres stelde dat gedaagden vertrouwelijke of onjuiste informatie hadden verstrekt aan een overname-kandidaat, waardoor de fusie niet was doorgegaan. Een van de gedaagden verklaarde over 16.000 e-mails te beschikken waarmee deze zou kunnen aantonen dat de lezing van eiseres niet op waarheid berustte, maar weigerde de e-mails aan eiseres af te staan.

Eiseres verzocht de rechtbank verlof om ten laste van gedaagden bewijsbeslag te mogen leggen op de 16.000 e-mails.

De voorzieningenrechter besloot eiseres voorlopig verlof te verlenen tot het leggen van bewijsbeslag op de in het verzoekschrift omschreven gegevensdragers en bescheiden die zich bevonden in de woningen van gedaagden.

Conservatoir bewijsbeslag is voor IE-zaken geregeld in de artt. 1019b lid 1 jo. 1019c lid 1 Rv, maar voor niet IE zaken was dat niet duidelijk. De voorzieningenrechter besloot daarom enkele prejudiciële vragen voor te leggen aan de Hoge Raad.

Naast de principiële vraag of het leggen van conservatoir bewijsbeslag mogelijk is in ‘niet IE-zaken’, stelde de voorzieningenrechter de Hoge Raad ook enkele nadere vragen met betrekking tot o.a. de wijze waarop het bewijsbeslag dan uitgevoerd zou moeten worden.

Hoge Raad

De Hoge Raad geeft aan dat art. 730 en 843a Rv voldoende grondslag bieden voor het leggen van een bewijsbeslag ook in niet-IE-zaken.

Aan de stelplicht van degene die verlof vraagt om bewijsbeslag te leggen, moeten hoge eisen worden gesteld. Omdat het leggen van bewijsbeslag een ingrijpend middel is, heeft de Hoge Raad benadrukt dat door de voorzieningenrechter zal moeten worden getoetst of niet op andere wijze tegemoet kan worden gekomen aan de belangen van de verzoeker (subsidiariteit) en of de in het verzoekschrift gestelde omstandigheden de inzet van een zo ingrijpend dwangmiddel rechtvaardigen (proportionaliteit).

Ook stelt de Hoge Raad dat het bewijsbeslag moet worden gelegd met inachtneming van de vereisten van art. 843a Rv. Beslag mag alleen worden gelegd op de in het verzoekschrift omschreven bescheiden. Verder benadrukt de Hoge Raad dat er vele mogelijk waarborgen bestaan voor de beslagene.

Kern: de Hoge Raad oordeelt dat bewijsbeslag ook mogelijk is in niet IE-zaken. De Hoge Raad heeft bevestigd dat de artikelen 730 en 843a Rv. voldoende grondslag bieden voor het leggen van bewijsbeslag in ook niet-IE-zaken.