Belang van het onderzoek - HR - 2000 - Arrest

Casus

Deze zaak speelt zich af in de rechtbank van ’s-Hertogenbosch. De officier van justitie is hier de klagende partij en de rechter-commissaris de andere procespartij.

De rechter-commissaris had in een zaak van oktober 1994 de inverzekeringstelling van een verdachte onrechtmatig beoordeeld en daarom had hij onmiddellijke invrijheidstelling geboden. In tegenstelling tot wat de rechter-commissaris zegt, is de officier van mening dat de inverzekeringstelling nog wel noodzakelijk is in het belang van het onderzoek. Volgens de officier valt onder het onderzoek namelijk niet alleen de waarheidsvinding, maar ook het verdere onderzoek naar de gronden die pleiten voor voorlopige hechtenis. De inverzekeringstelling eindigt dus niet automatisch als in de gestelde termijn (3 dagen en 15 uur) de waarheidsvinding geschied is. Wat wordt onder het belang van het onderzoek verstaan?

Hoge Raad

De rechter benadrukt in deze zaak allereerst dat hij slechts de bevoegdheid heeft tot toetsing van de rechtmatigheid. Vervolgens gaat hij de punten van art 59a Sv langs die de rechter moet toetsen bij de rechtmatigheidtoets van een inverzekeringstelling. De eerste vraag (redelijk vermoeden van schuld) en de tweede vraag (strafbaar feit dat voorlopige hechtenis toestaat) staan buiten discussie. Echter de derde vraag vormt het punt van discussie: het belang van het onderzoek. De vraag is dus wat onder het belang van het onderzoek wordt verstaan (art 132 Sv).

Volgens de rechter is het belang van het onderzoek breder dan slechts de opsporing (zoals de officier bepleitte). Daarnaast stelt de rechter dat de verdachte en de advocaat ook niet gepleit hebben tot invrijheidstelling, en daarnaast hebben zij ook niet de rechtmatigheid van de inverzekeringstelling aangevochten. Volgens de rechter was de inverzekeringstelling van meet af aan niet onrechtmatigheid en is zij dit nog steeds niet. Aangezien ‘het belang van het onderzoek’ breder geïnterpreteerd moet worden, mocht de rechter-commissaris de inverzekeringstelling niet onrechtmatig beoordelen.

De beschikking van de rechter-commissaris wordt in het vonnis vernietigd én de inverzekeringstelling wordt als niet onrechtmatig beschouwd.