Hof ’s- Hertogenbosch 11 mei 2012, LJN: BW5488       

Mobiel toezicht binnengrenzen         

De vraag of de onderhavige MTV-controle (Mobiel Toezicht Veiligheid) gelijk is te stellen met een grenscontrole, beantwoordt het hof ontkennend.

In artikel 21 onder a Schengengrenscode wordt een viertal factoren opgesomd die tot het oordeel leiden dat de uitoefening van een politiebevoegdheid door de bevoegde instanties van de lidstaten overeenkomstig de nationale wetgeving niet hetzelfde effect heeft als een grenscontrole. Hoewel de in artikel 4.17a Vb opgenomen voorwaarden onmiskenbaar zijn geënt op deze factoren, staat niet op voorhand vast dat een MTV-controle niet hetzelfde effect heeft als een grenscontrole. In het bijzonder hangt het van de concrete controle af of a) de controle al dan niet grenstoezicht tot doel heeft en b) deze al dan niet is gepland en uitgevoerd op een manier die duidelijk verschilt van de systematische controles van personen aan de buitengrenzen. 

Van hetzelfde effect als grenscontroles is naar het oordeel van hof sprake indien:

a. de bevoegdheid niet is gebaseerd op concrete feiten en omstandigheden die een vermoeden van illegaal verblijf opleveren, maar het karakter heeft van een controlebevoegdheid, en;

b. de controlebevoegdheid wordt uitgeoefend uitsluitend wegens de voorgenomen of daadwerkelijke overschrijding van de binnengrenzen; en

c. de controle is gericht op het vaststellen of is voldaan aan de voorwaarden voor het binnenkomen of verlaten van het grondgebied van de betreffende lidstaat.

Dat een MTV-controle niet doorlopend en op een vaste plaats plaatsvindt en is onderworpen aan kwantitatieve restricties, zoals die van artikel 4.17a lid 3 t/m 5 Vb, maakt nog niet dat die controle niet hetzelfde effect heeft als een grenscontrole. Het hof beoordeelt de uitgevoerde controle uitsluitend op de vraag of deze het effect heeft van een grenscontrole. Daarbij is niet relevant dat er (langdurige) periodes zijn waarin aan dezelfde snelweg geen controles plaatsvinden en evenmin dat er andere (snel)wegen met buurlanden zijn waar in het geheel geen controles worden verricht.

De toepassing van de criteria onder a) b) en c) op de onderhavige casus leidt tot de conclusie dat de controle zoals uitgevoerd hetzelfde effect had als een grenscontrole en in strijd is met de SGC.

Het met handhaving van het Unierecht gemoeide belang dient te prevaleren boven het maatschappelijk belang bij bestraffing van het ten laste gelegde feit van mensensmokkel. Aan het buiten toepassing laten van artikel 50 lid 1 dan wel artikel 51 lid 1 Vw wordt het gevolg verbonden dat het door de uitgeoefende controlebevoegdheden verkregen bewijsmateriaal wordt uitgesloten van het bewijs.