Ontstaan en ontwikkeling van crimineel gedrag - UL - Artikelen - 2015/2016

Samenvatting bij de voorgeschreven artikelen bij het Leidse vak: Ontstaan en ontwikkeling van crimineel gedrag - UL - 2015/2016

Page access

Public

Supporting content I (full)

Crime and Deviance in the Life Course - Artikel

Inleiding
Het levensloopperspectief
De stabiliteit van criminaliteit en delinquentie
Conclusie

Crime and Deviance in the Life Course. Annual Review of Sociology

Inleiding

Volgens data uit o.a. de Verenigde Staten wordt de meeste eigendom en geweldsmisdrijven gepleegd door jongeren. De leeftijd waarop de meeste jongeren criminaliteit plegen ligt rond de 16 a 18 jaar oud en daarna neemt hun plegen van criminaliteit af.

Om de over-representatie van jongeren binnen criminaliteit te verklaren zijn verschillende bronnen gebruikt (o.a. officiële rapporten, zelfrapportages en slachtofferenquêtes).
De leeftijd-criminaleitscurve heeft veel impact op sociale studies over criminaliteit, waarbij de focus ligt op de jongeren. Hierdoor worden de kindertijd en de link tussen de kindertijd en bepaalde gedragingen op latere leeftijd verwaarloosd.

Tegelijkertijd hebben criminologen weinig oog voor het andere eind van het spectrum: het moment waarop volwassen criminelen besluiten niet langer crimineel gedrag te vertonen. Er zijn dus veel dingen waar geen rekening meer wordt gehouden, zoals dus de kindertijd, de veranderingen die zich voordoen binnen jongeren en de factoren waardoor mensen later geen criminaliteit meer plegen. Daarom wordt in dit paper de kindertijd en volwassenheid wel besproken binnen criminaliteit. Er wordt gekeken naar de levensloop met aandacht voor de continuïteiten, discontinuïteiten en de sociale invloeden binnen iemands leven.

Het levensloopperspectief draagt ook bij aan recente tegenstellingen die verwikkeld zijn binnen de criminologie. We zijn het er allemaal over eens dat de kwestie over leeftijd en criminaliteit belangrijk is. Wel zijn er verschillende ideeën over. Hirschi & Gottfredson (1983) beargumenteren dat de leeftijd-criminaliteitscurve ongewijzigd blijft over bepaalde periodes, plaatsen, soorten criminaliteit en demografische groepen. Zij geloven dat leeftijd een direct effect heeft op criminaliteit en dit kan niet verklaard worden vanuit sociale factoren. De oorzaken van criminaliteit zijn hetzelfde op elke leeftijd en er is dus geen longitudinaal onderzoek nodig om de oorzaken van criminaliteit te achterhalen.

Echter stelt Farrington (1986) juist dat de leeftijd-criminaliteitscurve helemaal niet consistent is en juist variatie laat zien in de invloed van leeftijd op criminaliteit. Hij stelt dat de relatie tussen leeftijd en criminaliteit varieert binnen tijd en van soort delict, locatie en geslacht.

Blumstein & Cohen (1979) stellen dat individuele misdaadcijfers constant zijn gedurende iemands criminele carrière, wat inhoudt dat arrestatiecijfers niet altijd verminderen naarmate iemand ouder wordt. (Dit in tegenstelling tot wat aan het begin gesteld werd).

Het levensloopperspectief

De levensloop wordt gedefinieerd als: ‘paden die door de levensduur lopen’. Leeftijd gerelateerde transities zijn ingebed in sociale instituties en zijn onderhevig aan historische veranderingen. Twee centrale concepten liggen ten grondslag aan de historische veranderingen. Een daarvan is die van het traject.

Een traject is een route of weg van ontwikkeling gedurende de levensduur, zoals werk, het huwelijk, ouderschap, zelfvertrouwen en crimineel gedrag. Transities worden gemarkeerd door speciale gebeurtenissen (bv. Je eerste baan of eerste huwelijk) die zijn ingebed in trajecten. Sommige transities zijn leeftijd gerelateerd en sommige niet, dus wat vaak als belangrijk wordt aangemerkt zijn de normatieve timing en volgorde van de veranderingen binnen een rol, status of andere sociaal bepaalde positie.

Levensloop analyses focussen zich daarom ook vaak op de duur, timing en rangschikking van grote levensgebeurtenissen en de consequenties die zij meebrengen voor latere sociale ontwikkelingen.

De lange termijn visie die belichaamd wordt door de levensloop concludeert dat er een sterke connectie is tussen de gebeurtenissen binnen iemands jeugd en ervaringen in de volwassenheid.
Echter impliceert de kortere termijn visie dat transities of keerpunten levenstrajecten kunnen veranderen en ze paden kunnen omleiden. Dit heeft dus minder met de jeugd te maken.

Naast de studie van trajecten en veranderingen tussen het gedrag binnen de jeugd en die binnen de volwassenheid, zijn er nog drie andere thema’s waar de het levensloopkader zich mee bezig houdt: 1. Een punt van zorg over de sociale betekenissen van leeftijd gedurende de levensloop, 2. De intergenerationele overdracht van sociale patronen en 3. Het effect van gebeurtenissen op macro-niveau en structurele locatie op individuele levensgeschiedenissen.

Om deze thema’s te onderzoeken worden individuen door de tijd heen bestudeerd, met specifieke aandacht voor leeftijd, historische context en de sociale invloed van leeftijd gerelateerde transities. Uiteraard is longitudinaal onderzoek dan ook belangrijk voor levenslooponderzoek.

Van alle thema’s binnen het levenslooponderzoek is de mate van stabiliteit en verandering in zowel gedrag als persoonlijke eigenschappen gedurende een periode waarschijnlijk de meest complexe. Stabiliteit versus verandering is één van de ‘hotste’ onderwerpen binnen de sociale wetenschappen.
Hoewel persoonlijkheid een belangrijk onderwerp is, spitsen we ons in dit paper (vanwege de ruimte die we hebben) alleen toe op gedrag.

De stabiliteit van criminaliteit en delinquentie

Het bestuderen van gedrag was lang een groot onderdeel van alleen de psychologie. Hierdoor is een groot gedeelte van het met longitudinaal onderzoek gevonden bewijs gevonden door psychologen en anderen die anti sociaal gedrag bestuderen (niet altijd is criminaliteit onderdeel van deze studies).

Ons uitgangspunt is dat individuele verschillen in antisociaal gedrag stabiel zijn gedurende de levensloop. De stabiliteit van criminaliteit en antisociaal gedrag wordt vaak gedefinieerd als ‘homotopic continuity’.

Recente empirische studies die laten zien dat er stabiliteit binnen crimineel en delinquent gedrag over tijd is zijn o.a. die van West & Farrington(1985) en Wolfgang et al (1987).

Deze data is echter niet nieuw. 50 jaar geleden werden deze resultaten ook al gevonden bij gevangenen die bestudeerd werden aan de hand van hun criminele carrière.

Iets wat nog interessanter is, is de koppeling tussen wangedrag in de jeugd en volwassen gevolgen die worden gevonden binnen levensdomeinen die ver voorbij het wettelijke begrip criminaliteit gaan. Dit fenomeen wordt ook wel ‘heterotypic continuity’ genoemd.

Bijvoorbeeld een bepaald gedrag binnen de jeugd hoeft geen voorspelling te zijn voor datzelfde gedrag in de volwassenheid, maar later gedrag kan mogelijk wel worden geassocieerd met het soort gedrag dat eerder voorkwam. Hoewel niet altijd crimineel, de volwassen gedragingen die binnen deze categorie vallen zijn o.a. overmatig drinken, verkeersovertredingen, echtelijke conflicten of misbruik, etc.

Robins concludeerde dat antisociaal gedrag (in de kindertijd) beter een status voorspelt, dan dat een status anti sociaal gedrag voorspelt.

Effecten

Veel crimineel onderzoek focust zich op of de tienerjaren of de volwassenheid. Hierdoor is het idee van de kindertijd die invloed heeft niet heel goed geïntegreerd in de criminologe literatuur.

Iets wat ook vaak gesteld wordt, o.a. door Gottfredson & Hirschi, is dat levensgebeurtenissen (zoals een baan krijgen, gaan trouwen, ouder worden, etc.) weinig effect hebben op crimineel gedrag, want criminaliteitscijfers dalen met de leeftijd (of deze levensgebeurtenissen zich nou voordoen of niet).

Veranderingen

Toch worden niet alle antisociale kinderen ook antisociale volwassenen. Capsi & Moffit hebben een onderzoek gedaan waarin ze concludeerden dat antisociaal gedrag vaak alleen blijvend is bij een klein groepje mannen waarbij de gedragsproblemen ook redelijk extreem zijn.

Ook zijn er onderzoeken die aantonen dat het huwelijk (anders dan wat eerder gezegd werd) wel degelijk effect heeft op antisociaal gedrag. Het verhelpt niet altijd crimineel gedrag, maar het verminderd vaak wel het drink en drugs gedrag van de criminelen. De transities die men ondervindt binnen de volwassenheid kan dus het effect van de tegenslagen die men in de jeugd had, verminderen.

Sampson & Laub kwamen erachter dat stabiliteit binnen een baan en een huwelijk zorgden voor een verandering binnen de volwassenheid. Hoe sterker de banden met werk en vrouw (of gezin), hoe minder criminaliteit de delinquenten pleegden. Dit had met informele sociale controle te maken.

Betrouwbaarheid

Toch is criminaliteit voorspellen adhv jeugdvoorspellingen niet altijd even betrouwbaar. Ze resulteren vaak in een overschatting van de toekomstige criminaliteit. Dit wordt ook wel het ‘false positive problem’ genoemd. Daartegenover staat het ‘false negative’ probleem. Niet iedereen die nu crimineel is, had vroeger last van antisociaal gedrag.

Continuïteit

Onaangepast gedrag kan worden veroorzaakt door ophopingen van eigen ervaringen en achtergrond van mensen (cumulatieve continuïteit) en door oproepen van bepaalde reacties van anderen gedurende de sociale interactie (interactionele continuïteit).

Toch kan het zijn dat criminaliteit soms onderschat wordt. Dit heeft te maken met delicten die niet vaak opgenomen worden in officiële statistieken. Bijvoorbeeld de witteboordencriminaliteit. Er is dus meer onderzoek nodig om de tegenstrijdigheden die zich af en toe voordoen (jeugd heeft geen/wel invloed, huwelijk helpt wel/niet tegen criminaliteit, etc.) te verduidelijken.

Conclusie

De traditionele vijandigheid onder sociologen tegen onderzoek naar de jeugd i.c.m. delinquentie en antisociaal gedrag is ongegrond. Niet alleen kan de stabiliteit die daarbij voorkomt sociologisch worden onderzocht, de keerzijde hiervan is verandering. Iets wat bij volwassenen die verbonden zijn aan maatschappelijke instellingen van grote invloed is.
Er moet, door middel van longitudinaal onderzoek, onderzoek gedaan worden naar antisociaal gedrag in de kindertijd en volwassen criminaliteit met het oog op theorieën en onderzoeken naar de levensloop.

Access:

Public

Ouderschap en crimineel gedrag van de Goede e.a. - Artikel

Het effect van een kind op mannen en vrouwen
De sociale timing
Huidige studies
Methode
Toetsing van de hypotheses
Discussie

Ouderschap en crimineel gedrag. Het effect van het krijgen van een eerste kind op de ontwikkeling van crimineel gedrag - S. de Goede, A. Blokland & P. Nieuwbeerta

Als alles anders wordt, verandert dan ook je criminele gedrag? Eerder onderzoek laat zien dat trouwen doorgaans een dempend effect heeft op crimineel gedrag (Blokland & Nieuwbeerta, 2010). Veel publicaties over trouwen als invloedsfactor op deviant gedrag noemen hierbij in één adem het krijgen van kinderen (Farrington & West, 1995). Kwalitatieve studies suggereren echter dat het krijgen van kinderen wel eens een eigen, zelfstandig effect op crimineel gedrag zou kunnen hebben (Farrall & Calverly, 2006; Moloney e.a., 2009). Zo blijkt uit de levensverhalen van de respondenten uit de Glueck-studie dat ouderschap voor hen belangrijk was bij het stoppen met criminaliteit. Toen echter bij kwantitatieve toetsing gecontroleerd werd voor de invloed van trouwen, bleek het effect van het krijgen van kinderen niet langer significant (Laub & Sampson, 2003). Omdat trouwen en kinderen krijgen vaak kort op elkaar voorkomen, blijft daarom de vraag of er een zelfstandig effect is van kinderen krijgen op crimineel gedrag van de ouders (Farrington & West, 1995).

Het krijgen van kinderen kan zorgen voor een toename van sociale integratie en een verandering van de eigen identiteit en daarmee voor een afname van crimineel gedrag. Sociale integratie vergroot zo de sociale controle en bewerkstelligt differentiële associatie met (de criminaliteitsdefinities van) conventionele anderen. Het succesvol aangaan van een band met conventionele anderen en participatie in conventionele activiteiten worden gezien als belangrijke gebeurtenissen op weg naar de beëindiging van de criminele carrière. Ook kan het krijgen van een kind iemands identiteit veranderen. Ook Skarðhamar en Lyngstad (2009) kwamen met het resultaat dat voor samenwonende en getrouwde vaders de geboorte van een kind in eerste instantie leidde tot een daling in criminaliteit, maar deze daling werd in de jaren hierna teniet gedaan. Dit had te maken met stress en (financiële) lasten die gepaard gaan met ouderschap. Deze kunnen dus helaas ook zorgen voor een toename van crimineel gedrag. Bovendien is het goed mogelijk dat het verband tussen het krijgen van een kind en crimineel gedrag afhankelijk is van het geslacht van de ouder en de sociale timing van het ouderschap (de leeftijd waarop en de situatie waarin men een kind krijgt). Dit artikel onderzoekt wat het effect is van het krijgen van een eerste kind op crimineel gedrag binnen twee jaar na de geboorte van het kind. Er wordt hiervoor gebruik gemaakt van gegevens uit de Criminele Carrière en Levensloop Studie (CCLS).

Om te controleren voor de invloed van stabiele verschillen tussen personen, die mogelijk zowel de kans op het krijgen van een kind als de kans op crimineel gedrag beïnvloeden, worden de data geanalyseerd met behulp van fixed effects-modellen.

Dit alles maakt dat er geen eenduidig beeld bestaat over de effecten van het krijgen van een kind op het criminele gedrag. De eerste hier te toetsen hypothese luidt dan ook: het krijgen van een kind zorgt voor een verandering (een stijging of een daling) van crimineel gedrag.

Het effect van een kind op mannen en vrouwen

Vrouwen ervaren het krijgen van een kind anders dan mannen. Het krijgen van een kind zorgde er bij vrouwen voor dat ze stopten met het gebruik van marihuana en dat hun alcoholafname of afnam. Dit allemaal in tegenstelling tot de mannen. Ook rapporteerden mannen dat het vaderschap (vaak) nogal onverwacht was, wat leidde tot meer stress en verhoogde omgang met peergroepen. Dit leidde weer tot een verhoging van de criminaliteit. Vrouwen lijken dus na het krijgen van een kind meer veranderingen door te maken dan mannen. De tweede hypothese die in dit artikelen besproken zal worden is: het krijgen van een kind zorgt onder vrouwen voor een grotere verandering in crimineel gedrag dan onder mannen.

De sociale timing

De sociale timing van de geboorte van een kind kan belangrijk zijn voor de invloed die ouderschap heeft op het criminele gedrag van de ouder. Sociale timing is een normatief concept dat kijkt naar de culturele verwachtingen over de volgorde waarin en de leeftijd waarop levenslooptransities plaatsvinden. Transities, zoals het krijgen van een kind zonder dat men getrouwd is of het ‘te jong’ krijgen van een kind, kunnen in plaats van toegang bieden tot een volwassen status, juist het omgekeerde effect hebben en een spiraal van negatieve gebeurtenissen starten die goede ontwikkeling steeds verder beperkt. In meerdere studies werd gevonden dat alcoholmisbruik voor een bepaalde leeftijd afnam na het krijgen van een kind, maar voor andere leeftijden het geen effect had. Ook Little e.a. (2009) vonden dat alcoholgebruik afnam na de geboorte van het eerste kind voor jongvolwassen ouders (20+), maar toenam voor tienerouders (19-). Voorlopige conclusie uit voorgaand onderzoek is dat ‘verkeerd’ getimed ouderschap (dat wil zeggen te jong of ongetrouwd) de kans op crimineel gedrag verhoogt ten opzichte van ‘goed’ getimed ouderschap. De derde en vierde hypothese van dit artikel luiden dan ook: het ongetrouwd krijgen van een kind heeft een criminaliteitsverhogend effect vergeleken met het getrouwd krijgen van een kind en het ‘te jong’ krijgen van een kind heeft een criminaliteitsverhogend effect vergeleken met het krijgen van een kind op gemiddelde leeftijd.

Huidige studies

Naast de leeftijd waarop men een kind krijgt, is ook het land waar men woont van toepassing op het wel of niet plegen van criminaliteit. Net als Finland is Nederland een verzorgingsstaat, waar jonge ouders, anders dan in de Verenigde Staten het geval is, aanspraak kunnen maken op sociale voorzieningen, hetgeen de economische strain die gepaard gaat met ouderschap vermindert.

De CCLS-dataset betreft de volledige officieel geregistreerde criminele carrières van een landelijk representatieve steekproef van in 1977 in Nederland veroordeelden.

Door de koppeling tussen criminele carrièregegevens en GBA-informatie omtrent de burgerlijke staat van personen kan in onze analyses rekening gehouden worden met de timing van ouderschap. De beschikbare CBS-gegevens met betrekking tot de gemiddelde leeftijd van ouderschap leveren hiervoor een extra controlemogelijkheid.

Tot slot wordt er bij de analyses gebruik van fixed effects-modellen, waarmee gecontroleerd wordt voor zowel geobserveerde als ongeobserveerde verschillen tussen personen. Hierdoor kunnen gevonden effecten niet worden toegeschreven aan ongeobserveerde stabiele verschillen tussen personen. Dit maakt de conclusies van deze studie sterker dan die van eerdere studies.

Methode

Het effect van het krijgen van kinderen op het criminele gedrag kan niet zomaar onderzocht worden door het criminele gedrag van ouders simpelweg te vergelijken met dat van niet-ouders. Deze beide groepen kunnen op voorhand al verschillen in belangrijke kenmerken die zowel samenhangen met hun kans op ouderschap als met hun kans op crimineel gedrag. Als er inderdaad sprake is van een dergelijk selectie-effect, dan zou bij een eenvoudige vergelijking die invloed van het krijgen van kinderen worden overschat. Om zo goed mogelijk rekening te houden met eventuele reeds bestaande verschillende tussen ouders en niet-ouders maken we bij onze analyses gebruik van het fixed effects-model (Halaby, 2004).

In essentie werkt binnen een fixed effects-model iedere persoon als zijn of haar eigen controlepersoon. Door zich alleen te richten op veranderingen binnen personen wordt gecontroleerd voor zowel geobserveerde als ongeobserveerde stabiele verschillen tussen personen. Nadeel van deze aanpak is dat het hierdoor onmogelijk wordt om op basis van een fixed effects-model uitspraken te doen over effecten van die stabiele persoonsverschillen op crimineel gedrag; bijvoorbeeld of mannen een hogere kans hebben op crimineel gedrag dan vrouwen. Wel kan (door het opnemen van interactievariabelen) worden nagegaan of het effect van het krijgen van een eerste kind op de kans op crimineel gedrag verschillend is voor mannen en vrouwen.

Toetsing van de hypotheses

Na het toetsen van de hypotheses aan de hand van de informatie die was verzameld kwamen er de volgende resultaten uit:

De eerste hypothese die we wilden onderzoeken was: het krijgen van een kind zorgt voor een verandering (een stijging of daling) van crimineel gedrag. De eerste hypothese kon, na toetsing, worden aangenomen. De tweede hypothese in dit artikel luidde: het krijgen van een kind zorgt onder vrouwen voor een grotere verandering van crimineel gedrag dan onder mannen.

Deze hypothese moet echter worden verworpen, aangezien er geen significant effect gevonden werd voor vrouwen. Als derde toetsen we de verwachting dat het ongetrouwd krijgen van een kind een criminaliteitsverhogend effect heeft vergeleken met het getrouwd krijgen van een kind. Ook deze hypothese moet worden verworpen, omdat er geen significant effect gevonden is. Een ander aspect van sociale timing, naast huwelijkse status, is de (kalender)leeftijd waarop iemand een kind krijgt.

De vierde hypothese in dit artikel is het ‘te jong’ krijgen van een kind heeft een criminaliteitsverhogend effect vergeleken met het krijgen van een kind op gemiddelde leeftijd. Ook deze hypothese moest worden verworpen. Het vroeg krijgen van een kind had geen significante resultaten.

Discussie

Kwalitatief onderzoek wijst ouderschap aan als een belangrijk keerpunt in de criminele

carrière. Resultaten van bestaand kwantitatief onderzoek echter, hebben op dit moment nog geen algehele conclusie. De hoofdvraag van dit onderzoek was daarom: wat is het effect van het krijgen van een eerste kind op het criminele gedrag van de ouders binnen twee jaar na de geboorte? Onze resultaten laten zien dat het krijgen van een eerste kind voor mannen de kans op een veroordeling doet afnemen. Het krijgen van een kind heeft geen effect op het criminele gedrag van vrouwen. Opvallend is dat het krijgen van een kind onder getrouwde vrouwen het verlagende effect van trouwen op crimineel gedrag zelfs compleet tenietdoet. In eerdere studies werd enkel een criminaliteitsverlagend effect van ouderschap gevonden voor vaders die met de moeder een huishouden vormden. Voor alleenstaande vaders werd zelfs een toename van deviant en crimineel gedrag geconstateerd.

Tegen de verwachting in blijkt uit deze studie dat vaderschap een grotere afname van crimineel gedrag teweegbrengt voor ongetrouwde vaders dan voor getrouwde vaders. Dit is te begrijpen wanneer we ons realiseren dat veel van de mechanismen die het criminaliteitsdempende effect van vaderschap mogelijk verklaren (toegenomen sociale integratie en controle, differentiële associatie en veranderingen in zelfbeeld en identiteit) ook al van toepassing zijn op het aangaan van een huwelijksrelatie; het additionele effect van kinderen binnen een huwelijk is daarom misschien beperkt. Waarom heeft het krijgen van kinderen voor vrouwen geen invloed op de participatie in criminaliteit? Mogelijk is dat voor vrouwen de negatieve gevolgen van het krijgen van een kind, zoals stress en economische strain, de positieve gevolgen tenietdoen, meer dan dat bij mannen het geval is.

Vrouwen brengen doorgaans meer tijd met de kinderen door en ervaren een grotere zorgplicht. Ook mogelijk is dat vrouwen ook zonder kinderen doorgaans goed opgaan in de samenleving en een groter sociaal netwerk hebben dan mannen. Het krijgen van een kind zou hier dan nog weinig aan toevoegen. Het wel ook voor vrouwen gevonden effect van trouwen zou dan verklaard kunnen worden door de directe sociale controle vanuit de echtgenoot, de controle die, na het krijgen van kinderen, ontbreekt. Verder is het belangrijk op te merken dat we hier te maken hebben met een groep vrouwen die (minimaal één keer) veroordeeld is. Aangezien meer mannen dan vrouwen worden veroordeeld, is voor vrouwen een veroordeling wellicht een sterkere aanwijzing voor achterliggende problematiek dan voor mannen.

Ten slotte kunnen de over het algemeen lage prevalentie van veroordelingen in de criminele carrières van vrouwen en het geringe aantal vrouwen in de steekproef een rol hebben gespeeld, zeker in de modellen waar de effecten van ouderschap verder werden opgesplitst naar burgerlijke staat en leeftijd. Bij de theoretische interpretatie van onze resultaten lopen we echter al snel tegen de beperkingen van de huidige data aan. Een van die beperkingen is dat CCLSdata gebaseerd zijn op officieel geregistreerde gegevens. Tot slot is het van belang nogmaals op te merken dat fixed effects-modellen enkel controleren voor stabiele confounders en niet voor bronnen van selectie die veranderen over de tijd.

Daarom dient men, ondanks de voordelen die fixed effectsmodellen hebben boven het opnemen van geobserveerde controlevariabelen, toch grote voorzichtigheid te betrachten bij het interpreteren van de resultaten in termen van causaliteit.

Verschillende ontwikkelingscriminologische theorieën doen concrete voorspellingen over het effect van ouderschap op crimineel gedrag. Hoewel uit het onderhavige onderzoek blijkt dat ouderschap en criminaliteit althans voor mannen met elkaar samenhangen, blijft op dit moment onduidelijk welke mechanismen aan deze samenhang ten grondslag liggen. Het lijkt bovendien niet onlogisch te veronderstellen dat verschillende, elkaar al dan niet tegensprekende, theorieën op zichzelf juist kunnen zijn, maar dat onder verschillende omstandigheden verschillende mechanismen hun invloed uitoefenen. Toekomstig onderzoek zal, gebruikmakend van gedetailleerde zelfrapportagegegevens, hierin duidelijkheid moeten verschaffen. Een beter zicht op de onderliggende mechanismen kan verder helpen de voor vrouwen afwijkende resultaten beter te begrijpen.

Access:

Public

Artikelsamenvatting bij Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behaviour van Moffitt - 1993

Access:

JoHo members

Behandeling van jeugdige delinquenten volgens het competentiemodel van Bartels - Artikel

Waarom wordt niet iedere jongere delinquent?
Afzetten tegen criminaliteit
Begin
De visie
Interventies

Behandeling van jeugdige delinquenten volgens het competentiemodel - A.A.J. Bartels

Waarom wordt niet iedere jongere delinquent?

Er is helaas weinig onderzoek gedaan naar de jongeren die helemaal geen crimineel gedrag vertonen in de adolescentie. Er zijn wel theorieën waarom sommige jongeren geen antisociaal gedrag vertonen. Allereerst kan het zo zijn dat die jongeren de maturity gap overslaan. Ze komen misschien pas laat in de pubertijd, waardoor het gat tussen biologische en sociale volwassenheid niet zo groot meer is. Ook kan het zo zijn dat deze jongeren niet de kans krijgen om hun leeftijdsgenoten te kopiëren, omdat ze niet binnen bepaalde groepen passen. Ze hebben dus geen rolmodellen waar ze tegen opkijken en die ze nadoen. Als laatste hebben deze jongeren vaak andere karaktertrekken dan de LCP jongeren(angstig, timide).

Afzetten tegen criminaliteit

Het antisociale gedrag van veel delinquente jongeren neemt af na de middelbare school, als ze het leger in gaan, gaan trouwen, verhuizen of een fulltime baan krijgen. Ook kunnen de AL zich makkelijker afzetten tegen criminaliteit, doordat ze, voordat ze de criminaliteit ingingen als jongere, genoeg tijd hebben gehad zich te ontwikkelen en daardoor kunnen ze makkelijker doorstuderen of banen krijgen.
Hoewel de LCP personen vaak een bepaalde vorm van psychopathologie hebben, is dit bij de AL niet het geval. AL overtredingen zijn producten van een interactie tussen leeftijd en historische periode.

Begin

Het sociale competentiemodel, kortweg competentiemodel. Dit model ontstond voor het werken met delinquente jongeren. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt voor een bredere doelgroep: kinderen en jongeren met gedragsproblemen, jeugddelinquenten met psychische stoornissen, getraumatiseerde kinderen, verstandelijk gehandicapten, gedetineerden en tbs’ers. Het competentiemodel is gebaseerd op het sociaal leren en de cognitieve gedragstherapie. Toch was dit nog niet breed genoeg, daarom werd het model uitgebreid met een persoonlijkheidsmodel en een visie op de sociaal-emotionele ontwikkeling van jeugdigen.

De visie

Problemen bij jeugddelinquenten

De psychosociale situatie van jeugdige delinquenten en hun gezinnen is ongunstig of is dat lange tijd geweest(conflicten tussen de ouders, chaotisch dagelijks leven, etc.). Ook zijn andere relaties van deze jongeren vaak niet goed. Ze hebben slechte relaties met medeleerlingen, leraren of leeftijdsgenoten in het algemeen. Schoolprestaties zijn minder, zitten minder vaak op school en zijn vaak buiten de deur. Concluderend kan men zeggen dat veel jeugdige delinquenten de taken die het leven aan het stelt niet goed aankunnen.

Het competentiemodel

Bij deze visie betekend het als iemand competent is dat diegene bij zijn ontwikkelingsniveau en omstandigheden passende levenstaken ‘aankan’ met de vaardigheden die hij heeft. Deze competentie komt tot stand als er een balans is tussen levenstaken en vaardigheden. Levenstaken worden verzwaard door stressoren, risicofactoren en ze worden verlicht door veerkracht en protectieve factoren. Vaardigheden omvatten ook de basisvisie, kernovertuigingen en cognitieve schema’s die iemand heeft over het leven, zichzelf en anderen. Het onderstaande balansmodel van sociale competentie geeft dit kort weer:

Het sociale competentiemodel onderscheidt drie taken. Allereerst werkelijke taken als op tijd komen, een opdracht van een baas of leraar uitvoeren, of vragen stellen als met iets niet begrijpt. Daarnaast zijn er ‘taken bij wijze van spreken’, taken in overdrachtelijke zin. Hiertoe behoort het omgaan met gevoelens, zoals teleurstelling, boosheid en verliefdheid. Het is niet zo zeer een echte taak, maar meer een overdrachtelijke taak: men weet dat deze gevoelens spelen en men moet er op de een of andere manier iets mee doen. Als laatste zijn er de ontwikkelingstaken zoals loskomen van het gezin, relaties aangaan met leeftijdsgenoten, omgaan met seksualiteit, etc.

Sociale competentie heeft vier terreinen. 1. omgang met anderen in de kringen: gezin en partner, school, opleiding en werk, vrije tijd en in groter maatschappelijk verband. 2.omgang met zaken voor zover dit op relaties met anderen van invloed is. 3. Houding jegens zichzelf, zoals zelfacceptatie. 4. Een redelijke emotionele draagkracht, vaak omschreven met begrippen als ego-sterkte en ik-sterkte.

Bevordering sociale competentie

Om jongeren met antisociaal gedrag te behandelen moet er allereerst een competentieprofiel worden opgesteld. Vervolgens moet er een trainingsprogramma worden ontwikkeld. In preventieve zin houdt dit model in dat escalatie van probleemgedrag wordt voorkomen.

Verklaringen voor de werkzaamheid

Het model is gebaseerd op drie vormen van sociaal leren: klassiek conditioneren, operant conditioneren en observatieleren. Tevens gaat het model uit van cognitieve gedragstherapie.

Operant conditioneren en observatieleren domineren in het model: de jongere leert vaardigheden doordat hem modellen worden geboden, adequaat gedrag wordt bekrachtigd en uitgelokt, doordat dit gekoppeld wordt aan stimuli die in het dagelijks leven van de jongere aanwezig zijn. Van klassiek is er sprake als bestaande, autonome responsen (bv. angst en woede) afnemen en daardoor minder interferen met adequaat, sociaal vaardig gedrag.

De cognitieve benadering is de afgelopen twee decennia sterk in ontwikkeling geweest.

Gedachten kunnen vanuit het operant leren gezien worden als niet zichtbare gedragingen. In het cognitieve model van Beck worden twee niveaus onderscheiden: automatische gedachten (komen vanzelf in iemand op tijdens een gebeurtenis) en kerngedachten.

Interventies

Algemeen

Er zijn verschillende kenmerken voor het werken volgens het competentiemodel. Allereerst het presenteren en uitvoeren van de behandeling als een motiverend aanbod. Daarnaast moet men zich naast de jongere plaatsen. Ten derde moet er een competentieprofiel worden opgesteld. Ten vierde moet de aanpak gestructureerd zijn. Als vijfde moet er een cognitief component zijn en als laatste moet er zoveel mogelijk worden gewerkt in de omgeving waar de jongere gaat leven of de jongere wordt gericht op die omgeving voorbereid.

Ambulant

Ambulante interventies bestaan voor een groot deel uit sociale-vaardigheidstraining of sociale-vaardigheidstherapie. De therapie gaat verder dan de training. De onderwerpen die bij een dergelijke training of therapie aan de orde komen zijn gerelateerd aan een competentieprofiel en een gedragsanalyse.

Klinische programma’s

Het programma is ingedeeld in drie fasen: de gewenningsfase, een fase waarin aan realisatie van individuele behandeldoelen wordt gewerkt en een fase waarin het vertrek wordt voorbereid.

Access:

Public

Psychologie. De essentie van Zimbardo - Artikel

Extinctie en herstel
Klassieke conditionering toegepast
Voedselaversie
Operante conditionering
Bekrachtiging
De cognitieve psychologie

Psychologie. De essentie - Zimbardo

Pavlov en zijn medewerkers hebben naam gemaakt met hun onderzoek naar het spijsverteringssysteem. Doordat de experimenten op het gebied van speekselafscheiding tijdelijk wat minder goed verliepen, maakten Pavlov en zijn medewerkers een uitstapje naar de psychologie, iets wat Pavlov de rest van zijn leven bezig zou houden. Het onderzoek naar honden die bij het zien van voedsel of het horen van voetstappen van de verzorger al begonnen met kwijlen bleek voor de onderzoekers een raadsel. Min of meer bij toeval kwamen ze op een objectief model van leren. Deze ontdekking wordt nu klassieke conditionering genoemd. Klassieke conditionering is een elementaire vorm van leren waarbij een stimulus die een aangeboren reflex oproept, wordt geassocieerd met een voorheen neutrale stimulus, die daardoor het vermogen krijgt dezelfde respons op te roepen. Dit vind zowel bij mensen als dieren plaats. Pavlov ontdekte dat wanneer een neutrale stimulus(die van nature dus geen reactie oproept) gekoppeld wordt aan een reflex oproepende stimulus (zoals voedsel), deze neutrale respons na verloop van tijd een aangeleerde respons(bv. speekselproductie) zal oproepen die gelijk is aan de oorspronkelijke reflex.

Klassieke conditionering begint altijd met een ongeconditioneerde stimulus (UCS), een stimulus die automatisch (dus zonder conditionering) een reflexieve respons oproept. Bij Pavlov was dit het voedsel. Speekselvorming was hier een ongeconditioneerde respons (UCR). Bij de fase van verwerving (eerste leerstadium in de klassieke conditionering) wordt een neutrale stimulus herhaaldelijk samen met de UCS aangeboden. Dit samen aanbieden wordt in de klassieke conditionering contiguïteit genoemd. Zodra het geluid in Pavlov's experiment tot speekselafscheiding leidt, zeggen we dat de oorspronkelijk neutrale stimulus is veranderd in een geconditioneerde stimulus (CS). Hoewel de respons op de CS in essentie dezelfde is als de speekselrespons die oorspronkelijk door de UCS werd geproduceerd, noemen we hem nu de geconditioneerde respons (CR).

Extinctie en herstel

Uit experimenten van Pavlov kwam men erachter dat een geconditioneerde respons niet permanent is. Deze responsen zijn te verwijderen door een tijd alleen de CS aan te bieden en de UCS achterwege te laten. Dit proces wordt in de klassieke conditionering extinctie genoemd. Echter kan het zou zijn dat na een tijdje de geconditioneerde respons zich weer herstelt. Dit spontane herstel vindt, in technische termen, plaats wanneer de CR, na extinctie en na een periode zonder blootstelling, opnieuw verschijnt. Extinctie wil dus niet zeggen dat de respons helemaal uit het gedrag van het organisme is verdwenen, maar dat het waarschijnlijk wordt onderdrukt door extinctie.

Generaliseren

Het proces waarbij je een geconditioneerde respons geeft op stimuli die op de CS lijken wordt stimulusgeneralisatie genoemd. Hierdoor leren we oude reflexen toe te passen in nieuwe situaties.

Discriminatie

Stimulusdiscriminatie is het tegenovergestelde van generalisatie en wordt ook wel selectief leren genoemd. Een organisme leert op een bepaalde stimulus te reageren, maar niet op gelijksoortige stimuli.

Experimentele neurose

Dit houdt in dat mensen geagiteerd reageren en geïrriteerd en defensief worden als ze geconfronteerd worden met moeilijke keuzes

Klassieke conditionering toegepast

Het bestaan van geconditioneerde angst werd tachtig jaar geleden op experimentele wijze aangetoond door John Watson en Rosalie Rayner. Vanwege ethische bezwaren zou de manier waarop ze hier achter kwamen niet meer mogen. Watson en Rayner conditioneerden een kleuter genaamd Albert om angstig te reageren op een witte laboratoriumrat. Dit deden ze door een luide klank te laten horen op het moment dat ze de rat aanboden. Na slechts 7 pogingen was de rat alleen genoeg om Albert angst in te boezemen. Deze angst generaliseerde zich makkelijke van rat naar andere harige voorwerpen, zoals de baard en snor van de Kerstman.

Wij handhaven een aangeleerde alertheid om te kunnen reageren op oude emotionele signalen. De klassieke conditionering heeft gelukkig enkele manieren om zulke angsten het hoofd te bieden. De beste strategie bestaat uit een combinatie van extinctie van de geconditioneerde angstrespons en conditionering van een ontspanningsrespons op de CS. Deze manier van therapie heet contraconditionering of desensitisatie.

Voedselaversie

Iedereen loopt wel eens voedselaversie op, bijvoorbeeld als je bedorven mosselen hebt gegeten. Jaren is alleen al het zien of ruiken van dit voedsel genoeg om misselijkheid te veroorzaken.
John Garcia en Robert Koelling herkenden deze selectieve verbinding tussen CS en UCS toen ze opmerkten dat ratten niet ui de waterflessen dronken in de ruimten waarin eerder bij hen via straling misselijkheid was opgewekt.

Biologische predispositie

Voedselaversies lijken nader beschouwd hun basis te hebben in een aangeboren (niet aangeleerde) neiging om misselijkheid met voedsel te associëren. Dit suggereert dat we bij voedselaversie niet te maken hebben met een eenvoudige klassiek geconditioneerde reactie zoals Pavlov dacht, maar met een reactie die evenzeer in nature (biologisch) is gefuneerd als in nurture(leren). Dit gaat veel verder dan voedselaversie. Psychologen menen tegenwoordig dat veel van de algemeen voorkomende angsten en fobieën voortkomen uit een genetische preparedness, die bij ons is ingebouwd vanuit onze voorouders. Door deze preparedness zijn we voorbestemd om angsten aan te leren voor dingen die gevaarlijk zijn.

Conditioneren van coyotes

Garcia en zijn collega’s hebben aangetoond dat wilde coyotes met behulp van aversieconditionering geleerd kon worden dat ze beter geen schapen meer konden aanvallen. Dit werd bereikt door de coyotes vergiftigde stukken vlees te geven waar ze ziek van werden. Hierdoor ontwikkelden ze en aversie tegen lamsvlees en daalde het aantal dode schapen.

Operante conditionering

Vrijwillige gedragingen zijn geen reflexen en horen daarom ook niet bij de klassieke conditionering. Deze gedragingen worden aangestuurd door beloningen en straffen. Dit wordt ook wel operante conditionering genoemd. Het is een vorm van leren waarbij de consequenties van gedrag kunnen aanzetten tot een gedragsverandering. De consequentie van gedrag (beloning of straf) beïnvloed dus de kans op herhaling van het gedrag.

De grondlegger van de operante conditionering is de Amerikaanse psycholoog B.F. Skinner. Maar het idee dat gedrag door beloningen en straffen wordt aangestuurd was oorspronkelijk van een andere Amerikaanse psycholoog: Edward Thorndike. Hij toonde aan dat hongerige dieren ijverig werkten om een probleem via trial and error op te lossen om een voedselbeloning te krijgen. Hij noemde dit de wet van effect.
Skinner noemde zijn systeem operante conditionering omdat het zich concentreerde op operande responsen. Een operant is observeerbaar, vrijwillig gedrag dat een organisme vertoont met als doel invloed uit te oefenen op de omgeving.

Bekrachtiging

Skinner koos i.p.v. het woord beloning het woord bekrachtiger. Hiermee bedoelde hij elke omstandigheid die op een respons volgt en die versterkt. Naast positieve bekrachtiging (geld, complimenten, aandacht, etc.) zijn er ook negatieve bekrachtigers. Negatief betekent hier onttrekken of weghalen waar positief toevoegen of aanbieden betekent.

De Skinner-box

Dit is een van de belangrijkste bijdragen van B.F. Skinner aan de psychologie. Het is een eenvoudige methode waarmee hij de effecten van bekrachtigers op laboratoriumratten kon bestuderen: een kist waarin zich een hendel bevond die, als het proefdier hem indrukte, voedsel produceerde. Hij noemde dit een operante ruimte, maar iedereen noemde het de Skinner-box (iets wat hij haatte). De kracht van de box was dat hiermee de tijdstippen en frequentie van beloning kon worden gereguleerd.

Gradiënten van bekrachtiging

De timing en frequentie van bekrachtiging bepalen het effect ervan op gedrag. Hoe vaak moet de bekrachtiging worden toegediend? Hoeveel werd moet er worden verzet voordat iemand een bekrachtiger verdiend? Wordt elke respons bekrachtigd? Dit zijn belangrijke vragen die allemaal te maken hebben met het fenomeen gradiënten van bekrachtiging.

Continue vs intermitterend

Continue bekrachtiging is als elke goede respons wordt beloond. Vooral aan het begin van het leerproces is het een bruikbare tactiek omdat continue bekrachtiging feedback geeft over hoe goed elke respons is uitgevoerd. Het is ook goed bruikbaar om complex nieuw gedrag vorm te geven (shaping). Bij shaping wordt opzettelijk gebruik gemaakt van beloningen (en soms straffen) om steeds betere benaderingen van het gewenste gedrag te stimuleren. Continue bekrachtiging is dus een goede strategie voor het aanleren van nieuwe gedragingen.

Wel heeft continue bekrachtiging een aantal nadelen. Als een juiste reactie niet wordt beloond, zou dit ten onrechte opgevat kunnen worden als een teken dat de reactie niet juist was. Daarnaast verliest continue bekrachtiging de bekrachtende eigenschap naarmate het organisme verzadigd raakt. Als het gewenste gedrag goed is aangeleerd, is het verstandig om van continue naar intermitterende bekrachtiging(ook wel partiële bekrachtiging) over te schakelen. Dit is de beloning van sommige, maar niet alle responsen. Dit is de meest effectieve manier om reeds aangeleerd gedrag in stand te houden.

Schema’s

Intermitterende bekrachtiging kan op twee manieren worden toegediend: bij een ratioschema beloont een proefpersoon na een bepaald aantal responsen en bij een intervalschema komt er een beloning na een bepaald tijdsinterval. Dit zijn dus twee soorten bekrachtigingschema’s die ieder hun voor en nadelen hebben.

Bij ratioschema’s zijn er twee soorten: vaste en variabele ratioschema’s. Vaste ratioschema’s (fixed ratio, FR) worden veel gebruikt in bedrijfstakken waar werknemers stukloon ontvangen. Variabele ratioschema’s (Variabele Ratio, VR) zijn minder voorspelbaar. Telefonische verkopers werken volgens een VR-schema: ze weten nooit hoeveel telefoontjes ze moeten plegen voordat ze weer iets verkopen.

Ook bij intervalschema’s worden er twee soorten onderscheidden: vaste en variabele. Vaste intervalschema’s (Fixed interval, FI) komen veel voor in beroepssituaties. Hier kunnen ze de vorm aannemen van een complimentje van de baas bij de wekelijkse personeelsvergadering. Het interval varieert niet en de periode tussen de beloningen blijft constant. Variabele intervalschema’s (Variabele interval, VI) zijn waarschijnlijk de meest onvoorspelbare bekrachtigingschema’s omdat die schema’s de tijd tussen de beloningen varieert. Als jouw baas de gewoonte heeft om zich onaangekondigd op de werkplek te vertonen (en daarbij bekrachtiging in de vorm van complimenten uitdeelt) gebruikt hij een variabel intervalschema

Primaire en secundaire bekrachtiging

Stimuli die elementaire biologische behoeften of verlangens bevredigen duiden psychologen aan met de term primaire bekrachtigers. Neutrale stimuli die met primaire bekrachtigers geassocieerd worden kunnen ook in hun eentje een bekrachtigend effect verwerven (bv. geldbedragen of cijfers). Deze stimuli worden geconditioneerde of secundaire bekrachtigers van operante responsen genoemd. In principe kan elke stimulus zich ontwikkelen tot een secundaire of geconditioneerde bekrachtiger. Ajzen en Fishbein en later ook Madden hebben de zogenaamde theorie van gepland gedrag ontwikkeld. Deze stelt kort gezegd dat acties het resultaat zijn van attitudes, sociale druk en intenties. De overtuiging over hoe anderen zullen reageren op ons gedrag speelt een grote rol bij ons gedrag.

Spaarvarken

Instinctieve drift is een trend waarbij het aangeleerde gedrag door aangeboren reacties, bij varkens wroeten, iets begraven, wordt verstoord. De Brelands ontdekten zulke patronen van instinctieve drift bij sterk uiteenlopende wezen als wasberen en kippen. Het is dus geen wonder dat mensen hun katten niet lang kunnen aanleren dat ze niet aan meubels mogen krabben.

Premack-principe

Het principe dat hierbij een rol speelt is dat een favoriete activiteit (als rondrennen en lawaai maken) gebruikt kan worden om een minder populaire activiteit(als stilzitten) te bekrachtigen. Psychologen noemen dit het Premack-principe, naar de ontdekker, David Premack.

Straffen

Straf is een riskante manier om gedrag te beïnvloeden. In sommige opzichten is straf het tegenovergestelde van bekrachtiging: het is een aversieve consequentie die het gedrag dat erop volgt verzwakt. Ook hierbij kunnen we twee vormen onderscheiden. De ene vorm noemen we positieve straf. Hierbij wordt een positieve stimulus toegediend - als je bijvoorbeeld een hete pan aanraakt wordt je door de pijn ‘gestraft’, waardoor de kans dat je de pan nog eens aanraakt, afneemt. De andere vorm noemen we negatieve straf. Hierbij wordt een positieve stimulus verwijderd - zoals wanneer ouders hun ongehoorzame kind verbieden computerspelletjes te spelen. Straf moet in tegenstelling tot bekrachtiging wel consequent worden toegediend.

Waarom is het zo moeilijk om effectief straf toe te dienen? Hier zijn 5 redenen voor.

Omdat het vermogen van straf om ongewenst gedrag te onderdrukken meestal verdwijnt als de dreiging van de straf is verdwenen.
De verlokking van beloningen kan ertoe leiden dat de mogelijkheid van straf op de lange termijn op de koop toe wordt genomen. Straf roept dikwijls vluchtgedrag en agressie op.
Mensen in een straffende omgeving, of het nu gevangenis, school of thuis is, gaan denken dat straf en agressie legitieme manieren zijn om anderen te beïnvloeden.
Het toedienen van straf het slachtoffer onrustig maakt en dat blokkeert het leren van nieuwe en betere responsen.
Straf wordt dikwijls oneerlijk toegepast.

De cognitieve psychologie

Vanuit een cognitief perspectief hoeft leren niet altijd tot verandering in gedrag te leiden, maar wel tot veranderingen in mentale activiteit. Volgens de cognitieve psychologie leiden sommige vormen van leren tot veranderingen in mentale processen en niet tot veranderingen in gedrag.

Köhler en chimpansees

Volgens Köhler moest de psychologie psychische processen als een noodzakelijk onderdeel van het leren erkennen, ook als waren psychische gebeurtenissen door de behavioristen als subjectieve speculatie van de hand gewezen. Om zijn opvattingen te bewijzen maakte Köhler handig beruikt van het primatenonderzoekscentrum op Tenerife. Hij toonde aan dat zijn chimpansees ingewikkelde problemen konden oplossen, niet alleen door een trail and error, maar via flitsen van inzicht waarbij eenvoudiger reacties die eerder waren aangeleerd werden gecombineerd. Volgens Köhler kunnen apen, net als mensen, problemen leren op te lossen door bekende voorwerpen ineens in een andere vorm of context te zien. Hij noemde dit inzichtelijk leren.

Als je in het donker door je huis loopt of als je iemand de weg wijst maak je gebruik van wat Edward Tolman een cognitieve plattegrond noemt. Tolman gebruikte daarbij ook de term latent leren wat inhoudt dat er geen aanwijzingen zijn in iemand gedrag dat ze aan het leren zijn, maar het gebeurt wel.
Sociaal leren

Vergroot het zien van agressief gedrag de kans dat je zelf gewelddadig wordt? Een klassiek onderzoek van Albert Bandura doet vermoeden van wel. Hij onderzocht kinderen waarbij een volwassene agressief gedrag vertoonde tegen een plastic clown en de kinderen dit overnamen. Dit geeft dus aan dat leren niet alleen door directe ervaringen kan, maar ook door te kijken naar het gedrag van iemand anders, een model. Psychologen noemen dit leren door observatie of sociaal leren.

Access:

Public

Ontwikkelingspaden naar ernstige jeugddelinquentie. Justitiële verkenningen van Loeber - Artikel

Omvang en ernst
Verergeringsmodel of plotselinge-opkomstmodel?

Ontwikkelingspaden naar ernstige jeugddelinquentie. Justitiële verkenningen - R. Loeber

Het artikel geeft een overzicht van voornamelijk Amerikaanse studies met betrekking op de ontwikkeling van reeds op vroege leeftijd voorkomend lastig gedrag tot latere (jeugd)delinquentie.

Omvang en ernst

Vaak horen we wetenschappers en journalisten zeggen dat de omvang van jeugdmisdaad erg groot is. Het meeste benadrukt wordt het hoge percentage jeugdigen die dit delinquente gedrag vertoont. Delinquent gedrag betekend hier het overtreden van wetten en verordeningen zoals het geval is met gewelddelicten, vandalisme en diefstal. Antisociaal gedrag en gedragsproblemen zijn bredere begrippen waar ook dingen als liegen en pesten onder vallen.

De periode van maximaal delinquent gedrag is meestal te vinden rond de 17 jaar. Jeugddelinquentie kan bestaan uit een grote en brede reeks van probleemgedragingen, die variëren van minder ernstige delicten als fietsendiefstal tot ernstigere delicten als drugshandel. Uiteraard zijn het de ernstige delicten die de volksgezondheid, het welzijn en de economie van de samenleving beïnvloeden.
Naast criminologen en sociologen houden ook kinderpsychologen en psychiaters zich tegenwoordig bezig met de studie en behandeling van jeugdige delinquenten. Dit komt grotendeels door het groeiende inzicht dat vaak delinquentie zich al vanaf de vroege jeugdjaren ontwikkeld.

Ook is jeugddelinquentie de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid in een aantal Westerse landen (zoals Nederland, Engeland, Zweden en de VS). Maar dit kan ook komen, omdat de aandacht hiernaar ook groter is geworden. De statistieken van jeugddelinquentie laten zien dat de niveaus niet jaar tot jaar constant zijn. Het is alleen niet duidelijk welke generaties die jaarlijkse verschillen veroorzaken. Dit leidt tot twee belangrijke vragen:

Zijn recente generaties meer delinquent dan vorige generaties?
Is het percentage ernstige delinquenten van opeenvolgende generaties constant of groeiende?

De bezorgdheid over de ernst van huidige jeugddelinquentie van de auteur komt voor uit het aantal onderzoeken die hebben aangetoond dat gewelddadige delinquenten voor een groot deel ook chronische delinquenten zijn. Onderzoekers zijn het er (in het algemeen) over eens dat chronische delinquenten, hoewel een relatief klein percentage van de mannelijke bevolking, een onevenredige hoeveelheid misdaden plegen. Om deze redenen zal er in dit artikel meer in detail gericht worden op ernstige en chronische jeugddelinquenten. Er wordt naar antwoorden gezocht op een drietal vragen: Hoe ziet de gedragsontwikkeling van ernstige delinquenten er vanaf hun peuterjaren uit? Wat zijn de risicofactoren die er toe bijdragen dat sommige jongeren ernstige en chronische delinquenten worden en welke factoren leiden ertoe dat andere jongeren tijdelijk minder ernstige misdaad plegen, en weer andere hoegenaamd niet delinquent worden? En ten slotte de hamvraag: Wat kunnen we doen om ernstige jeugddelinquentie te verminderen?

Omdat de auteur vooral onderzoek heeft gedaan in Noord-Amerika wordt er vooral aandacht besteed een bevindingen uit twee van zijn Amerikaanse studies en in het bijzonder de Pittsburgh Youth Study. Waar mogelijk worden er vergelijkingen gemaakt met onderzoeksresultaten uit Nederland en andere Europese landen.
Ontwikkelingspaden en kenmerken.

Verergeringsmodel of plotselinge-opkomstmodel?

We beginnen met de eerste vraag: Hoe ziet de gedragsontwikkeling van ernstige delinquenten er vanaf hun peuterjaren uit? Er zijn hierop verschillende visies te vinden. Allereerst de visie dat ernstige delinquentie zich kan voordoen bij alle jongeren en dat een jarenlange aanloop daar naar toe zich niet hoeft voor te doen. Dit model van plotselinge opkomst staat tegenover de visie dat het jarenlange bedrijven van minder ernstige vormen van delinquentie een aanloop is voor de ontwikkeling van ernstige delinquentie. Dit wordt het verergeringsmodel genoemd. Duidelijk moet wel zijn dat niet alle vormen van delinquentie serieus genomen moeten worden. Opgroeien betekend experimenteren en uitproberen. Er wordt dus aandacht gericht op de jongeren die na het experimenteren doorgaan met delinquent gedrag. Daarom is het herhalend probleemgedrag belangrijk.

Veel recente studies hebben aangetoond dat ernstige en chronische delinquentie veel hoger is onder jongeren die hun eerste delict op een vroege leeftijd plegen (voor hun 12^e jaar). Als jongeren zich onttrekken aan het gezag en toezicht van volwassenen, hebben ze een grotere kans om in aanraking te komen met delinquente leeftijdgenoten. Een tweede factor die met een vroege kennismaking met criminaliteit te maken heeft is impulsief gedrag. Impulsieve kinderen (en vooral degene die ook hyperactief zijn) hebben een grotere neiging dan niet-impulsieve en niet-hyperactieve kinderen op een vroege leeftijd nieuwe dingen uit te proberen, o.a. delinquent gedrag.

Access:

Public

Long-Term Effects of Parenting and Family Characteristics on Delinquency of Male Young Adults - Hoeve e.a. - Artikel

Introductie
Familie en delinquentie
Pittsburgh Youth Study (PYS)
The Netherlands Study
Conclusie

Long-Term Effects of Parenting and Family Characteristics on Delinquency of Male Young Adults - M. Hoeve e.a.

Introductie

Ondanks het feit dat de factor familie een terugkerende factor is in veel criminologische theorieën en er empirisch bewijs is gevonden voor de relatie tussen familie en delinquentie gedurende de adolescentie, blijft het onduidelijk of het ouderschapsproces (gedurende de adolescentie) een blijvende voorspeller is voor delinquent gedrag gedurende de jong volwassenheid. We onderscheiden twee contrasterende theorieën inhoudende of de effecten van gezinskenmerken tijdens de adolescentie op criminele activiteiten door gaan gedurende de jong volwassenheid.

Familie en delinquentie

Gezinskenmerken die het risico op jeugddelinquentie vergroten zijn: gebrek aan warmte, lage supervisie, hard straffen, conflictueus gezin, ouders met veel problemen, en delinquentie binnen de familie. De meeste empirische studies over de bronnen en correlaties van delinquentie focusten zich op adolescenten. Eerder onderzoek toonde aan dat veel gezinskenmerken een significant verband hebben met jeugddelinquentie. Echter, wat we niet weten is of ouderschap of gezinskenmerken gedurende de adolescentie gerelateerd zijn aan crimineel gedrag op de lange termijn. Bestaat er een verband tussen gezinskenmerken en crimineel gedrag van jongvolwassenen?

Tegenstrijdige hypotheses

Er zijn nieuwe theorieën ontworpen en oude theorieën zijn geherformuleerd. Hieruit zijn tenminste twee tegenstrijdige hypotheses, over de link tussen familiefactoren gedurende adolescentie en criminaliteit in de jong volwassenheid, voortgekomen.
Allereerst kan er een significante relatie worden afgeleid van statische theorieën. Als voorbeeld: Gottfredson en Hirschi zeggen dat crimineel gedrag verklaard kan worden door de onderliggende factor lage zelfcontrole, wat komt door slecht ouderschap. Statische theorieën zeggen dat de variatie in crimineel gedrag uitgelegd kan worden door individuele verschillen tussen mensen. Deze verschillen blijven constant gedurende tijd. Dus, volgens deze theorie moet de link tussen adolescente gezinskenmerken en jong volwassen gezinskenmerken gelijk zijn, net als de link tussen adolescente gezinskenmerken en delinquentie in de jong volwassenheid.

De tweede theorie is die van de dynamische visie. Deze visie zegt dat verandering mogelijk is. Dynamische theorieën zeggen dat veranderingen in levensomstandigheden zogenaamde ‘turning points’ teweeg brengen. Dus de dynamische theorie zeggen dat levensomstandigheden invloed hebben om crimineel gedrag en dat crimineel gedrag kan worden gewijzigd gedurende het leven.

Dus een significant lange termijn relatie tussen gezinskenmerken en crimineel gedrag bij jong volwassenen is onwaarschijnlijk.

Empirische bevindingen

Met gebruik van data uit de Pittsburgh Youth Study, vonden Stouthamer-Loeber et al. bewijs dat risicofactoren kunnen veranderen gedurende de ontwikkeling, want als kinderen groter worden, krijgen ze te maken met andere risicofactoren en andere beschermende factoren.

Eerder onderzoek vond een sterk verband tussen streng straffen en delinquentie onder 10 tot 13 jaar oude kinderen, maar niet onder de jongste groep (7 jaar oude kinderen) noch onder de respondenten die al in midden adolescentie zaten(15 jaar en ouder). Dus straffen kan verschillende effecten hebben, afhankelijk van de leeftijd van het kind.

Het is duidelijk dat zowel theorieën als empirische onderzoeken niet specifiek zijn als het gaat om het verband tussen gezinskenmerken en het criminele gedrag van jong volwassenen. De weinige longitudinale studies die zijn gedaan naar (jong) volwassenen, hebben data gebruikt van 40 jaar geleden of met veel tijd tussen de metingen in.

Opvoeding en uitkomsten

Om verschillen in opvoedings- en gezinsstudies te benadrukken wordt er vaak gebruik gemaakt van de concepten van ‘child-rearing behavior’ en ‘parenting styles’.
‘Child-rearing behaviours’ is gedrag specifiek voor een bepaalde situatie van ouders tegen hun kinderen.
‘Parenting style’ is een opstelsom van gedragingen die overgebracht worden op het kind en waarmee ouders hun kind proberen op te voeden.

Maccoby and Martin (1983) definieerden twee opvoedingsstylen volgens een twee dimensionaal raamwerk, wat bestaat uit:

Steun, zoals warmte, acceptatie, affective;
Controle, zoals straffen, supervisie en bepaalde conformiteitseisen.

Volgens dit raamwerk zijn er vier manieren van opvoeden:

autoritair (weinig steun, veel controle)
gezaghebbend (veel steun en veel controle)
toegeeflijk (veel steun, weinig controle)
nalatig (weinig steun, weinig controle)

Onderzoeksvragen

In tegenwoordige studies zijn er twee vragen onderzocht. De eerste was of familiefactoren die in verband staan met delinquentie in de adolescentie ook voorspellers zijn voor delinquentie in de jong volwassenheid. Hierbij werden de volgende factoren onderzocht: lage supervisie, hard straffen, weinig warmte, familie klimaat, problemen van ouders en delinquentie binnen de familie.

De tweede vraag die onderzocht werd was of opvoedingsstijlen gedurende de adolescentie een voorspeller zijn voor delinquentie binnen de jong volwassenheid. Hierbij werd de nadruk gelegd op autoritaire en gezaghebbende opvoedingsstijlen.

Agressie blijkt een sterke voorspeller te zijn van delinquentie. Ook is er een dubbel verband gevonden tussen agressie en ouderschap, namelijk: agressie heeft invloed op ouderschap en ouderschap op agressie.

In dit artikel wordt allereerst de Pittsburgh Youth Study bekeken en daarna de Child-rearing and Family in the Netherlands study.

Pittsburgh Youth Study (PYS)

The Pittsburgh Youth Study (PYS) is een longitudinaal onderzoek naar de ontwikkeling van psychische problemen, drugsgebruik, seksueel- en delinquent gedrag van jongens uit Pittsburgh. Een belangrijk doel was om zo veel mogelijk factoren te onderzoeken die een relatie zouden kunnen hebben met delinquent gedrag. Het onderzoek begon in 1987 en volgde de jongens in de kindertijd en adolescentie.

Verwachtingen

Er werd geconcentreerd op risicofactoren die met familie te maken hadden. De verwachting was dat de volgende familiegerelateerde variabelen een risicoverhogende factor waren: de sociaal economische status, etniciteit, fysieke straffen, supervisie van de ouders, tijd die de ouders/verzorgers met de jongens doorbrachten, binding met de ouder/verzorger, de consistentie van discipline, stress bij de ouder/verzorger en het anti-sociale gedrag van de ouder/verzorger.

Resultaten

Ondanks dat de correlaties niet heel hoog waren onder gezinskenmerken, zijn er wel veel significantie correlaties gevonden. Drie gezinskenmerken waren een significante voorspeller van delinquentie. Lage supervisie onder ouders/verzorgers (dat ouders weten waar hun kind uithangt), de tijd die men met het kind doorbracht en als laatste hoe slechter de binding met de ouder/verzorger, hoe groter de kans op delinquentie.

The Netherlands Study

The Child-Rearing and Family in the Netherlands Study (CFNS) is een longitudinaal onderzoek naar het functioneren van families dat begon in 1990. Het doel van de studie was om de verschillende vormen van relaties en opvoedingstechnieken binnen Nederlandse gezinnen te beschrijven.

De mogelijke effecten werden onderzocht door

Demografische variabelen: leeftijd, etniciteit, inkomen van familie, etc.
Familie variabelen: tijd doorgebracht met kind, straffen, bindingen, structuur, etc.
Deliquentie: de serieusheid van de delinquentie
Gedrag van het kind: humeur, verstrooidheid, depressiviteit, agressie, etc.

Resultaten

In tegenstelling tot de Pittsburgh resultaten, werd agressie hier niet al seen significante voorspeller voor later delinquent gedrag gevonden. Geen enkele demografische factor was significant. Bij de familiefactoren was er maar één variabele significant: lage orde en structuur.

Discussie

De tegenwoordige studies onderzoeken de lange termijn relaties tussen familiefactoren, opvoedstijlen en delinquentie. De eerste onderzoeksvraag ging over de lange termijn voorspelling van latere delinquentie door familiefactoren. Bij de Pittsburgh studie werden resultaten gevonden die overeen kwamen met eerdere bevindingen over familiefactoren. Echter, een meervoudige regressie analyse toonde aan dat de gevonden familiefactoren geen voorspeller waren voor jong volwassen delinquentie zodra er gekeken werd naar antisociaal gedrag en demografische factoren. Hier werd echter wel gevonden dat etniciteit een erg sterke voorspeller was voor delinquent gedrag. Dit was niet uit te leggen met familiefactoren. Wel kan dit door andere risicofactoren worden uitgelegd, zoals slechte buurten (waar veel van deze etnische groepen leven).

De resultaten van de Nederlandse studie lieten zien dat het familieklimaat met lage orde en structuur een voorspeller zijn voor delinquent gedrag. Bij ons weten is dit niet eerder onderzocht. Er werd gevonden dat een adolescent die weinig orde en structuur binnen zijn gezin kent ongeveer een vier keer zo grote kans heeft op delinquent gedrag in vergelijking met jongeren die een gestructureerd gezin hebben. Deze factor bleek belangrijker dan agressie en was ook de enige familiefactor die jong volwassen delinquentie voorspelde.

De tweede onderzoeksvraag ging over het effect van autoritaire en gezaghebbende opvoedingsstijlen. Informatie over opvoedingsstijlen was alleen beschikbaar in de Nederlandse studie. Hieruit bleek dat geen van beide stijlen latere delinquentie voorspelde.

Vergelijken van beide studies

Het primaire doel van dit onderzoek was niet het onderzoeken van culturele verschillen, maar we gaan beide studies toch even vergelijken. Er werden verschillende resultaten gevonden voor familieklimaat (ook wel lage orde en structuur) in het Nederlandse onderzoek en de consistentie van discipline in de Pittsburgh studie.
Lage orde en structuur bleek een grote risicofactor voor latere delinquentie, waar er geen sterk verband werd gevonden tussen slechte consistentie van discipline en delinquentie. De verschillende resultaten kunnen worden uitgelegd doordat er verschillende metingen beschikbaar waren om familie klimaat te onderzoeken.
Een ander verschil was dat agressie bij de Pittsburgh studie wel significant was bij delinquentie en bij het Nederlandse onderzoek niet.

Beperkingen

Er moeten twee beperkingen worden genoemd. Allereerst is er de grote hoeveelheid wrijving in de Nederlandse studie. De tweede beperking is het feit dat het twee studies waren met verschillende kenmerken.

Conclusie

Traditionele familiefactoren geven geen basis voor de lange termijn voorspelling van crimineel gedrag in de jong volwassenheid. Ondanks verschillen in concepten en voorbeelden, waren de resultaten ongeveer gelijk voor zowel de VS als de Nederlandse studie. Deze bevindingen ondersteunen de leeftijdsgerelateerde theorie van Sampson en Laub. Deze theorie voorspelt dat de impact van slecht ouderschap op delinquentie minder erg is op jonge leeftijd, omdat er dan veel risicofactoren nog niet in beeld zijn (relaties, werkloosheid, etc.). Desondanks voorspelt een familieklimaat waarin er weinig orde en structuur is wel delinquentie bij jong volwassenen. Deze bevindingen laten het belang zien van het gebruik van een ontwikkelingsperspectief in het onderzoeken van het verband tussen delinquentie en gezinskenmerken. Niet alle gezinskenmerken zijn op dezelfde manier verwant aan delinquentie.

Access:

Public

This content is related to:

Boeksamenvatting bij de 2e druk van Jeugdcriminologie: achtergronden van jeugdcriminaliteit van Weijers en Eliaerts

Using summaries: