Hof Amsterdam 6 september 2011, NJF 2011/400 (Don Bosco)

Feiten

I.c. gaat het om een leerlinge van 15 jaar oud, die sinds het begin van het schooljaar 2009-2010 leerling van het Don Bosco College te Volendam was. Dit betreft een school op Rooms-Katholieke grondslag. In februari 2010 heeft de leerlinge aan de school te kennen gegeven dat zij overwoog vanwege haar geloof een hoofddoek te gaan dragen. De school liet toen weten zich intern hierover te zullen beraden en met een standpunt zou komen. Dit is besproken in een gesprek met de ouders, de rector en de afdelingsleider waarbij de leerlinge verzocht werd geen hoofddoek te dragen tot het schoolbestuur een beslissing had genomen.

Uiteindelijk heeft zij, nadat zij na enkele maanden geen reactie had gehad, alsnog besloten een hoofddoek te dragen. Op 30 augustus 2010, de eerste lesdag van het nieuwe schooljaar, verscheen zij op school met een hoofddoek. Omdat zij weigerde dit af te doen, werd haar de toegang tot de lessen ontzegd. In een later gesprek tussen de school en de ouders werd bekendgemaakt dat zij van school verwijderd zou worden. Het dragen van een hoofddoek zou in strijd zijn met de katholieke grondslag en het kledingvoorschriftenbeleid van de school. De school wilde één lijn trekken wat betreft deze voorschriften aangezien petten en hoeden bijvoorbeeld ook niet toegestaan waren. De Commissie Gelijke Behandeling boog zich over deze zaak en moest beoordelen of er een verboden onderscheid werd gemaakt op grond van godsdienst. De CGB oordeelde dat de school niet kenbaar had gemaakt dat het hoofddoekverbod verband hield met haar katholieke grondslag. De leerlinge kreeg gelijk. 

In kort geding oordeelde de rechter dat er geen reden was om aan te nemen dat er sprake was van een inconsistent beleid door de school. Hierna richtte de leerlinge zicht tot het Hof. 

Hof 

Het Hof achtte het hoger beroep in kort geding echter ongegrond. Hof volgt niet het toetsingskader van de Commissie Gelijke Behandeling. Bij bijzonder onderwijs op godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag past grote terughoudendheid bij de beoordeling of bepaalde eisen die een school stelt, nodig zijn voor de verwezenlijking van die grondslag. 

De rechter moet wel nagaan of zulke eisen niet inconsequent worden toegepast en in een concreet geval bij het stellen van een bepaalde eis voor toelating tot of deelname aan het onderwijs willekeurig is gehandeld. Er is sprake van willekeur als de school een vast beleid heeft en normaal gesproken leerlingen met een hoofddoek toelaat, maar in een concreet geval zonder reden afwijkt van dit beleid door een hoofddoekdragende leerlinge de toegang te weigeren of de kledingsvoorschriften verschillend toepast zonder reden. Dan is er namelijk wel sprake van inconsequent toelatingsbeleid. Uit de kledingvoorschriften van de school blijkt dat alleen de hoofddoek als religieus kledingstuk expliciet wordt verboden. Andere religieuze kleding en symbolen zoals een Davidsster, keppel of een Sikhtulband worden niet expliciet verboden. De vader van leerlinge had aangevoerd dat een andere scholier een Davidsster droeg, echter tegen deze leerling is niet opgetreden. Het Hof oordeelt echter dat het onvoldoende is toegelicht dat uitingen van andere niet-katholieke godsdiensten wél toegestaan zijn.

Scholen mogen in beginsel zelf bepalen hoe zij beleid(wijzigingen) hanteren en ook mogen zij in een specifieke situatie een bepaalde eis van godsdienstige of levensbeschouwelijke aard stellen. Hiervoor is geen vast beleid nodig. Instellingen van bijzonder onderwijs hebben dus de vrijheid om bij de toelating tot en ten aanzien van de deelname aan het onderwijs eisen te stellen ter verwezenlijking van hun godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag. Het Hof stelt dat het voor de leerlinge en haar ouders ten tijde van aanmelding voldoende duidelijk was dat de school een katholieke grondslag had. Het Hof verwerpt het beroep op artikel 9 EVRM, omdat er sprake is van een bij de wet voorziene, in een democratische samenleving voor de bescherming van de rechten en vrijheden van andere noodzakelijke beperking.