REVERSE CULTURE SHOCK

Reverse culture shock

We hebben in onze blogs al veel onderwerpen behandeld die gaan over het reizen naar China of het leven in China zelf. Vandaag gaan we kijken naar een ander deel van je avontuur: het terugkeren naar huis. Op het eerste oog niks bijzonders zou je zeggen: je stapt op het vliegtuig en vliegt terug naar je thuisland waar je weer kan genieten van dat ene favoriete gerecht dat je al die tijd in het buitenland hebt moeten missen, je ziet vrienden en familie en geliefden weer en je kan de eetstokjes fijn in de kast leggen. Tot nu toe is alles positief, maar toch zouden we deze post niet plaatsen als er niet ook iets minder fijns zou voorkomen na terugkomst in je eigen land; het fenomeen wat ‘reverse culture shock’ wordt genoemd.

Wat is reverse culture shock?

Met reverse culture shock wordt het gevoel bedoeld dat je je weer moet aanpassen nadat je bent teruggekeerd naar je thuisland. Je hebt een tijd in het buitenland doorgebracht en hebt daar moeten wennen aan de verschillen in cultuur, taal, eten etc. Bij terugkomst naar je geboorteland werkt het net zo: je zal je draai weer moeten vinden in gebruiken en gewoontes die je van kinds af aan al hebt meegekregen. Op het eerste gezicht lijkt dit niet ingewikkeld; je hebt tenslotte maar een relatief korte periode in je leven in het buitenland gewoond. Toch zijn er een aantal dingen die je zeker gaat opmerken als je je dagelijkse leven thuis weer oppakt:

De onhandige taalbarrière die soms toch wel handig kan zijn

Eén van de fijnste dingen die je zal opmerken tijdens je verblijf in China is dat je in het openbaar eigenlijk alles kan zeggen wat je wil (zolang het in een andere taal dan Chinees is natuurlijk). Of het nou persoonlijke verhalen zijn, de laatste roddels of dat je iemands kapsel belachelijk maakt, de kans dat iemand anders dan je gesprekspartner je verstaat is heel klein. In China maak je van dit openbaar roddelen snel een gewoonte. Een gewoonte die niet zomaar weer is afgeleerd.

Om een persoonlijk voorbeeld te noemen: Nadat ik terugkwam in Nederland uit China -waar ik een half jaar heb gewoond en gestudeerd- ging ik uiteten in een restaurant met mijn familie. Doordat het vrij lang duurde totdat het eten kwam raakte ik geïrriteerd en toen mijn eten eindelijk werd gebracht keek ik de serveerster bijna recht aan in haar gezicht en zei: ‘’ik heb zo lang gewacht, ik hoop niet dat het al koud is..’’ De boze blikken die ik daarna van mijn familie kreeg zal ik nooit vergeten.

Het leven thuis is duur

Of misschien beter gezegd: het leven in China is goedkoop. Elke dag uiteten, uitgaan met 100 Yuan (ongeveer €13.00) in je portemonnee, lage entreekosten bij toeristische trekpleisters, afdingen op de markt, lage ritprijs in de taxi… In China kan je veel doen voor weinig geld. Zelfs met een bescheiden studenteninkomen kan je nog leven als een koning. Zeker voor mensen die in China zijn om te werken zullen merken dat je besteedbaar inkomen vrij hoog is en dat je eigenlijk wel alles kan doen wat je wil. Wanneer je terugkomt in het Westen zul je merken dat de woonlasten en kosten voor levensonderhoud hier toch een stuk hoger zijn dan in China. Je zal merken dat je in je dagelijkse leven toch af en toe op de kleintjes moet letten en dat je misschien even moet wachten met het kopen iets wat je heel graag wil hebben.

In het begin kan je het hier zeker moeilijk mee hebben en vergt het zeker wat aanpassing. Maar (reverse) culture shock is een transitie: het vergt wat tijd om je aan te passen maar elke dag zal je steeds meer je draai vinden en uiteindelijk zal je je weer thuisvoelen in je land en ben je tevreden met wie en waar je bent.

Je bent weer ‘gewoon’

Je bent lang, knap, buitenlands en een echte attractie voor Chinese mensen. Je zal in het dagelijks leven in China merken dat Chinese mensen buitenlanders als iets exotisch beschouwen en je zal er door je uiterlijk vaak worden aangekeken. Veel mensen zullen met je op de foto willen (al dan niet gedwongen door papa en mama). Zelfs al zit je alleen maar in de metro of sta je in de rij voor de kassa bij een supermarkt, je voelt je toch altijd een beetje speciaal. Voor de Chinezen ben je bijna een beroemdheid en de dagelijkse vraag of je in China bent voor modellenwerk wordt na een tijdje de normaalste zaak van de wereld. Natuurlijk kan dit op momenten vervelend zijn, maar stiekem houden de meeste mensen toch wel van de extra aandacht die ze krijgen en vooral van de privileges die met deze aandacht gepaard kunnen gaan.

Hoe anders is het wanneer je terugkomt in je eigen land: hier ben je gewoon zoals ieder ander, niemand geeft je extra aandacht en het kan niemand wat schelen als je tegenover ze zit in de bus. Het is zeker zo dat je kan verlangen naar de anonimiteit van het dagelijks leven in je eigen land, maar het gevoel dat je er helemaal niet meer bovenuit steekt (soms letterlijk) is toch lastig te accepteren bij terugkomst.

Reverse culture shock verminderen

Het weer gewend raken aan de gebruiken en cultuur van jouw land is iets waar je doorheen moet en de meeste mensen zullen dit in meer of mindere mate zeker meemaken. Er zijn wel een aantal dingen die ervoor zorgen dat de transitie zo soepel mogelijk gaat en waardoor je zo snel mogelijk weer gewend bent. Als eerste is het heel belangrijk dat je erover praat als je veel last ondervindt van het opnieuw gewend raken aan een andere levensstijl. Veel mensen die niet in het buitenland zijn geweest gaan er vanuit dat je in een keer weer mee kunt draaien in het sociale leven. Deel je ervaringen in China met deze mensen en vertel ze wat er anders is en waar je nog even moeite mee hebt. Verder is het belangrijk ook contact te blijven houden met vrienden die je in China hebt gemaakt, want terugkomen naar je thuisland betekent niet automatisch dat je je oude leven helemaal moet opgeven. Blijf je Chinees oefenen zelfs als je niet meer in China bent, bestel je favoriete gerechten bij het lokale Chinese restaurant en je hebt het beste van beide werelden!

Geschreven door Ruben van Gestel, stagiair bij China Plus