Je vertrek voorbereiden of je verzekering afsluiten bij studie, stage of onderzoek in het buitenland
Study or work abroad? check your insurance options with The JoHo Foundation
Bronfenbrenner´s bio-ecologisch ontwikkelingsmodel is een veel gebruikt theoretisch framework dat wordt gebruikt in diverse wetenschappelijke disciplines en praktijkgebieden in de sociale wetenschappen. Het model houdt echter geen rekening met de rol van cultuur en beschouwt deze simpelweg als een factor in het macrosysteem, zonder deze term te definiëren. Verschillende wetenschappelijke theorieën dagen Bronfenbrenner´s theorie uit en stellen allemaal dat cultuur niet los staat van het individu, maar een product is van menselijke activiteit. Cultuur functioneert dus niet uitsluitend op een macroniveau, maar is aanwezig in dagelijkse activiteiten. Cultuur maakt deel uit van gemeenschappen en gedragingen door middel van taal en betekenisgeving. Cultuur maakt ook onderdeel uit van cognitieve processen, zoals intelligentie en geheugen.
In 1974 presenteerde Bronfenbrenner zijn eerste versie van het bio-ecologisch ontwikkelingmodel. Hierin definieerde hij zijn theorie als een studie van menselijke ontwikkeling in context. De ecologie van het kind bestond volgens zijn theorie uit twee lagen, de bovenste laag en de ondersteunende omringende laag. De bovenste laag bestond uit de directe omgeving (thuis, school, vrienden, etc.) en had drie dimensies: de fysieke dimensie, de mensen en hun rollen in het kinds leven, en de activiteiten van het kind en de sociale betekenissen van die activiteiten. De ondersteunende omringende laag bevat fysieke en geografische kenmerken en institutionele contexten. Deze laag bepaalt wat er wel of niet in de directe omgeving kan gebeuren. In dit model wordt cultuur niet gedefinieerd, maar wordt geïmpliceerd in de vorm van sociale systemen die onderdeel zijn van de ondersteunde omringende laag.
Het model dat Bronfenbrenner presenteerde in 1977 was uitgebreid naar een complexere serie van systemen die onderling afhankelijk van elkaar zijn. Het model bevatte vier lagen met het individu in het midden:
Het individu (individuele kenmerken zoals geslacht en gezondheid).
Het microsysteem (familie, vrienden, school, kerkgemeenschap, etc).
Het mesosysteem (de directe en indirecte manier van contact).
Het exosysteem (factoren waar het individu zelf geen invloed op heeft, maar die wel directe invloed hebben op het individu en de ontwikkeling, e.g. media, sociale voorzieningen, buren, politiek).
Het macrosysteem (attituden en ideologieën van de maatschappij en de cultuur).
In dit model wordt cultuur ook niet direct gedefinieerd, maar gezien als een onderdeel van het macrosysteem en een ideologische structuur in het mesosysteem.
Bronfenbrenner introduceert de term blauwdruk als onderdeel van het macrosysteem. Hij stelt dat het macrosysteem fundamenteel verschilt van de andere systemen doordat het niet verwijst naar de specifieke contexten die het leven van een bepaald persoon beïnvloeden, maar meer naar algemene prototypes die bestaan in de (sub)cultuur die het patroon creëren voor de structuren en activiteiten die op dat niveau plaatsvinden. Binnen een bepaalde maatschappij zijn formele en informele instellingen opgebouwd uit min of meer dezelfde blauwdrukken (soms bestaan ze expliciet in de vorm van wetten, en regels).
Vygotsky´s socioculturele theorie is gebaseerd op hoe cultuur de menselijke ervaring bemiddelt en menselijke activiteit transformeert. De theorie stelt dat cultureel gedefinieerde gereedschappen en betekenissen worden geïnternaliseerd in hogere psychologische functies. Cultuur wordt niet gezien als een aparte entiteit die opereert vanuit een hoger macrosysteem, maar als het systeem waarin dagelijkse menselijke activiteiten worden gerealiseerd en geïnternaliseerd. Culturele vormen van gedrag ontstaan tijdens de kindertijd door het gebruiken van gereedschappen en het ontwikkelen van spraak. Menselijke ontwikkeling is dus een cultureel gemedieerd proces, doordat het gebruik van gereedschappen en het ontwikkelen van taal cultureel gedefinieerde en geleerde gedragingen zijn.
Weisner´s theorie biedt de culturele gemeenschap kinderen een ontwikkelingspad binnen een eco-culturele context. De ontwikkelingspaden zijn geïnternaliseerd in alledaagse routines en verwijzen naar de verschillende soorten activiteiten, georganiseerd door families en lokale gemeenschappen, waarin het kind kan of zal deelnemen tijdens de ontwikkeling. Cultuur staat niet los van de persoon en de interacties, maar ontwikkelt zich als de routines die we uitvoeren. De persoon is hierbij niet een passieve ontvanger van cultuur, zoals in het model van Bronfenbrenner, maar een actor in zijn eigen ontwikkeling.
Rogoff beschouwt ontwikkeling als transformatie van participatie in socioculturele activiteiten. Zij plaats cultuur binnen de gemeenschappelijke routines die richtlijnen geven van betrokkenheid bij culturele participatie in dagelijkse activiteiten. Cultuur doordringt alle aspecten van het leven (routines, gewoontes, taal, etc.) en daarbij speelt een essentiële rol bij de ontwikkeling van mentale processen.
Cultuur speelt een centrale rol binnen alledaagse activiteiten en biedt de context voor menselijke ontwikkeling. Cultuur is een continu veranderend systeem van de gewoontes van sociale gemeenschappen en de interpretatie van die gewoontes door middel van taal. In het model van Bronfenbrenner is cultuur een aspect van het macrosysteem, terwijl in de realiteit cultuur en de binnenste lagen elkaar continu wederzijds beïnvloeden. Het model van Bronfenbrenner houdt hier vrijwel geen rekening mee.
Diagrammen versimpelen altijd de werkelijkheid door het visueel representeren van complexe processen, maar het model van Bronfenbrenner maakt een scheiding tussen het individu en cultuur die incorrect is. Alsof cultuur een op zichzelf staande entiteit is en er een hiërarchische indeling bestaat waarbij cultuur het individu beïnvloedt en niet andersom. De cirkels kunnen beter worden vervangen door een spiraal, waarbij cultuur bestaat binnen de verschillende instellingen, en distaal of proximaal in relatie tot het individu. Op deze manier wordt de transactionele aard van menselijke ontwikkeling benadrukt.
Je vertrek voorbereiden of je verzekering afsluiten bij studie, stage of onderzoek in het buitenland
Study or work abroad? check your insurance options with The JoHo Foundation
Add new contribution