Lokauto (HR 06-10-2009, NJ 2009/503)

Casus

Vanwege het grote aantal gepleegde auto-inbraken heeft de politie in Amsterdam op 10 maart 2006 een personenauto als ‘lokauto’ op de Plantage Muidergracht in Amsterdam geplaatst. In de afgesloten auto lagen verschillende goederen zoals een navigatiesysteem van het merk Tom Tom. Dit dummy navigatiesysteem was van buiten de auto zichtbaar voor voorbijgangers. De politie heeft tegenover de auto een observatiepost geplaatst en bemand. Kort nadat de lokauto was geparkeerd, werd de autoruit door de verdachte ingeslagen met een steen. De verdachte heeft het navigatiesysteem gestolen, waarna hij vervolgens is aangehouden. De officier van justitie had toestemming verleend voor de inzet van het lokmiddel.

De raadsman heeft bepleit dat het hof het OM niet-ontvankelijk moest verklaren omdat de inzet van een zogenaamde lokauto onrechtmatig is. De politie zou niet bevoegd zijn, het gebruik van een lokauto zou onrechtmatig zijn in het zich voordoende geval waarin er geen verdachte bekend is, en het gebruik van een lokauto was in dit geval niet proportioneel.

Hoge Raad

De Hoge Raad bepaalt dat ook het gebruik van een lokauto op zichzelf niet ongeoorloofd is, ook al steunt dit niet op een specifieke wettelijke regeling. Hierbij verwijst hij naar het Lokfiets-arrest. Ook is in het onderhavige geval geen sprake van onrechtmatige plaatsing van een lokauto. Met toepassing van het Tallon-criterium stelt de Hoge Raad: “Het oordeel van het Hof dat onder genoemde omstandigheden de plaatsing van die lokauto niet onrechtmatig was omdat daardoor (a) de verdachte niet is gebracht tot andere handelingen dan die waarop zijn opzet reeds tevoren was gericht, en (b) de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit niet zijn geschonden, geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk. De Hoge Raad neemt hierbij in aanmerking dat - naar volgt uit het verhandelde ter terechtzitting - de politie te dezen niet meer heeft gedaan dan het plaatsen van een onopvallende auto met daarin een mobiele telefoon en een (dummy van een) navigatiesysteem op een plek waar veel inbraken in of uit auto's worden gepleegd, om vervolgens af te wachten wat er met de lokauto zou gebeuren.”

Kern

i.c. refereert de Hoge Raad aan de vaststelling van het gerechtshof dat een lokauto met toestemming van de officier van justitie is ingezet. In dit arrest pas de Hoge Raad de criteria toe die in het Lokfiets-arrest zijn geformuleerd.