Verslaving in biologisch perspectief - SheetNotes (2017/2018)

Sheetnotes 18/19

Voor dit onderwerp zijn geen sheetnotes aanwezig 

Hoorcollegeaantekeningen 17/18

Wanneer ben je verslaafd?

• Het geheel van gedragingen (van zuchten en steunen tot actieve werving van de stof) dat voortkomt uit afhankelijkheid.

• Afhankelijkheid

  • Meer nodig voor het zelfde effect (‘tolerantie’)

  • Stof nodig voor het herstellen van de oorspronkelijke toestand (‘onthoudingsverschijnselen’)

• Tolerantie, Voorbeeld: heroïne

  • Acuut effect: pijnstillend, belonend, ‘bijna orgastische lichamelijk sensatie, een ‘rush’ van euforie (net zoals bij cocaïne) en een wat later intredende weldadige loomheid die een paar uur kan duren’

  • misselijkheid en braken; constipatie; verminderde ademhaling wanneer gerookt of in de bloedbaan gespoten, veel minder bij orale toediening.

• Effecten die verminderen bij chronisch gebruik: misselijkheid en braken; constipatie; verminderde ademhaling, gevaarlijk bij hoge doseringen, of bij gebruik in een andere context dan gewoonlijk. Bij onthouding worden ze juist erger

• Methadon onderdrukt onthoudingsverschijnselen en werkt niet belonend, mits oraal toegediend

Stofmisbruik

Het blijvend gebruik van een stof terwijl de nadelen duidelijk zijn en groter dan de voordelen, zowel in relatie tot de effecten van de stof zelf als tot datgene wat gedaan moet worden om de stof te kunnen innemen (~DSM‐V).

• DSM‐V: Alleen nog ‘substance‐related disorders’ ‘Important social, occupational, and recreational activities are given up

Hoe word je verslaafd?

Twee systemen: 1) beloningssysteem (liking) en 2)dwang-systeem (wanting).

Cocaïne: Presynaptisch effect op afgegeven neurotransmitter; remt activiteit transporter‐ eiwit. Daardoor meer beschikbare dopamine.

Elektrische stimulatie van Nucleus Accumbens leidt tot instandhouding van gedrag dat tot die stimulatie leidt  Vergelijkbaar effect van cocaïne: Toename van dopamine afgifte in nucleus accumbens.

Alle verslavende stoffen activeren het beloningssysteem maar verschillende stoffen reageren primair met verschillende chemische systemen in het brein (‘neurotransmitter’‐sytemen).

Dwang-systeem

• Het willen bemachtigen en innemen van de drug, zelfs wanneer liking in hoge mate is verminderd.

• Berust op overmatige activiteit van hersencircuits die verschillen van die waarop liking berust.

• Verslaafd worden gaat samen met excessieve activiteit in een apart hersencircuit

• Neuronen in de basale ganglia of striatum (putamen) bevorderen wanting responsen, zonder liking

• Neuronen in rat nucleus accumbens (‘ventraal striatum’) bevorderen liking responsen op cocaïne of voedsel

Acuut effect van alcohol

• GABA: kalmerend/ sederend

• Opioïde‐receptor: euforie

• Glu‐blockade: ontremmend (basale ganglia)

  • Dosis‐afhankelijk: euforie bij lagere dosering; sedatie bij de hoogste

• Individuele verschillen, bij de een meer ontremming, bij de ander meer sedatie

• Barlow‐Durand: minder sedatie ~ ‘grotere kans op misbruik’ (p. 406)

• Combineren met energie‐drank

Hoe kom je van een verslaving af?

• Cravings can interfere with effort to remain off the drugs

• Contact with things associated with drug taking

  • ’Cues’

• Neuroplasticity

  • Shift in brain response

  • Conditioning

• ‘Conditioning is also a factor’

  • Klassiek (‘cues’) –

    • ‘Preventing exposure to drugs’

  • Operant‐ habits

Waarom kom je er niet vanaf? Doordat in een later stadium de stof het dwang‐systeem activeert. Nicotine heeft als het ware het beloningssyteem gekaapt. Onthouding versterkt angst.

Chronische toediening van nicotine in het brein van ratten leidt tot minder gevoelig worden van het ‘beloningscircuit’  moet intenser elektrisch gestimuleerd worden om ‘intracranial self stimulation’ op peil te houden.

Chronische nicotine maakt de nicotine‐Acetylcholine receptor over‐gevoelig.

• Mensen met overwegend ‘anhedonie’ na onthouding: Buproprion

• Mensen met overgevoelige receptoren: Varenicline