Introductie

Niet al het agressieve gedrag is onaangepast gedrag. Soms heeft agressief wel positieve gevolgen. Zo zijn er individuen die agressief gedrag combineren met prosociaal gedrag. Zij zijn zeer effectief in het beheren van hulpbronnen en vertonen positieve psychosociale aanpassing. Hier wordt dan ook gekeken naar de verschillende functies dat agressief gedrag kan hebben. Er wordt onderscheid gemaakt tussen proactieve en reactieve functies van agressie. Deze functies hebben ook verschillende onderliggende sociale cognities.

Proactieve en reactieve functies van agressie

De functies van de agressie verwijzen naar het motief van de agressor. Proactieve agressie, ook wel instrumentele agressie genoemd, verwijst naar bewuste handelingen die gericht zijn op het behalen van bepaalde doelen. Reactieve agressie verwijst naar boze, vaak door emoties bestuurde, reactiesop waargenomen beledigingen of frustraties.

Theoretische perspectieven

Verschillende theoretische perspectieven hebben verschillende ideeën over de onderliggende sociale cognitieve processen die agressie veroorzaken. Volgens de sociale cognitieve leertheorie is agressie het gevolg van een hoge zelf-efficacy voor agressie, het verwachten van positieve uitkomsten als gevolg van agressie, en het waarderen van de uitkomsten die agressie met zich meebrengt. Dit zou proactieve agressie veroorzaken. De reactieve agressie kan worden verklaard door het frustratie-agressie model. Deze stelt dat reactief agressieve individuen biases hebben in bepaalde informatieverwerkingsprocessen, zoals het encoden en interpreteren van cues. Volgens andere theorieën zou agressie direct gerelateerd aan aanpassingsproblemen (maladjustment). In dit onderzoek wordt gekeken of er verschillende relaties bestaan tussen proactieve en reactieve agressie met verschillende aspecten van psychosociale aanpassingsvaardigheden, te weten internaliserende problemen, emotionele dysregulatie en ADHD-symptomen, delinquent gedrag, prosociaal gedrag, sociometrische status, en peer-victimization.

Discussie

Reactieve agressie is onafhankelijk gerelateerd aan internaliserende problemen, ADHD-symptomen, delinquentie, weinig prosociaal gedrag, lage peer-acceptance, hoge mate van afwijzing door peers, en een hoge mate van victimisatie. Reactieve agressie is dus onafhankelijk gerelateerd aan alle aspecten van slechte psychosociale aanpassing. Daarentegen is proactieve agressie, na controle voor reactieve agressie, alleen gerelateerd aan meer delinquentie en peer-afwijzing. Reactieve agressie is dus sterker gerelateerd aan een slechte psychosociale aanpassing dan proactieve agressie. Hier zijn drie mogelijke verklaringen voor.

• Ten eerste kan reactieve agressie worden gezien als meer aversief door peers dan proactieve agressie.

• Ten tweede zou het ook andersom kunnen zijn, waarbij de afwijzing door de peers leidt tot meer reactieve agressie.

• Ten derde kan het zijn dat de antecedenten van slechte psychosociale aanpassing (bijvoorbeeld bepaalde sociaalcognitieve tekorten) leiden tot meer reactieve dan proactieve agressie.