HC1 Recht: aard, functies en bronnen Functies van het recht Het scheppen van sociale orde (rechtszekerheid) Rechtszekerheidsbeginsel: burgers moeten weten waar ze aan toe zijn. De regels moeten helder zijn, kenbaar > mensen weten wat ze van elkaar kunnen verwachten en hoe ze zich in de samenleving moeten gedragen. In het recht is sprake van grote rechtszekerheid als je een goed geformuleerde regel hebt. Er zijn ook wetten met lage rechtszekerheid, heeft een functie: Kunnen inspringen op maatschappelijke ontwikkelingen (zoals Corona, er moet verandering kunnen plaatsvinden); Lastig om de balans van rechtszekerheid te vinden. Overheid wil flexibel blijven, maar ook duidelijkheid bieden. Gebrek aan rechtszekerheid > sociale orde in de samenleving kan op termijn onder druk komen te staan. Het bevorderen van vreedzame conflictbeslechting (denk aan het strafrecht) Zorgen dat mensen niet zelfstandig de keuze maken om wraak te nemen. Individuele ontplooiing van burgers Door ons systeem van rechtsregels krijgen mensen de mogelijkheid hun talenten te ontwikkelen, hun vrijheden uit te kunnen oefenen. Klassieke vrijheidsrechten: godsdienst, meningsuiting; vrijheden die ons toekomen als burgers > burgers kunnen zich ontplooien als zelfstandige en mondige burgers. Overheid moet dit faciliteren en de ruimte bieden. Ook de zwakken in de samenleving moeten zich kunnen ontplooien > sociale grondrechten. Sociale grondrechten: grondrechten waarin een verplichting aan de overheid is opgelegd. Deze moet bepaalde zaken garanderen (zaken die belangrijk zijn voor de ontwikkeling als mens). Rechtvaardige verdeling van diensten en goederen Zwakkeren verdienen extra ondersteuning. De lasten van de samenleving moeten door de sterkste schouders gedragen worden. Het kanaliseren van sociale verandering Maatschappelijke veranderingen vinden hierdoor heel langzaam en weloverwogen...

Hoorcollege 8 Uitgangspunten jeugdbeschermingsrecht Privaatrecht (hoewel het alle kenmerken van publiekrecht heeft) Privaatrecht: partijen streven eigen belangen na, horizontale verhouding Publiekrecht: verticale verhouding (overheid-burger), overheid neemt initiatief om procedure te starten. Kinderbescherming: overheid, Raad van Kinderbescherming doet onderzoek. En kan procedure starten, maatregel vragen bij kinderrechter > kan inbreuk maken op fundamentele rechten van kind en ouder. Alles wijst er dus op dat kinderbeschermingsrecht publiekrecht zou moeten zijn, maar dat is het niet. Besloten om het tot privaatrecht te laten gelden: het gaat uit van twee gelijkwaardige partijen. Overheid grijpt in bij ouders en kind, maar er is niet heel veel aanvullende bescherming bij (omdat het onderdeel is van privaatrecht). Gedwongen ingrijpen door de overheid maakt inbreuk op het recht van kind en ouder op eerbiediging van hun familie- en gezinsleven. Deze bepaling heeft interne en rechtstreekse werking. Mocht er een conflict komen met nationaal recht, dan heeft deze bepaling voorrang. Je kan doorprocederen, in hoger beroep/cassatie gaan. Daarna kan je zaak aanhangig maken bij EHRM. Consequentie van een kb-maatregel is een beperking of zelfs beëindiging van het gezag van de ouder. Gezag: Persoon minderjarige, verzorging en opvoeding Beheer vermogen Vertegenwoordiging van minderjarige zowel in als buiten rechte In die kinderbeschermingsprocedure, wordt het kind vertegenwoordigd door zijn ouders. Ouders moet zijn belangen waarborgen. Tegelijkertijd heeft die ouder ook zijn eigen belangen. Dit kan tot spanning leiden: wat is het beste voor het kind en hoe wordt het het beste vertegenwoordigd? Positie ouder-kind in de gerechtelijke procedure? Kinderbeschermingsautoriteiten bevinden zich in een moeilijke positie: Positieve verplichting om het kind te beschermen tegen geweld en...

HC7 Kinderrechten en mensenrechten Wat zijn mensenrechten? Fundamentele rechten = grondrechten = mensenrechten Nationale recht: Grondwet Internationale recht: verdragen (sinds WOII) Staten zijn deze rechten aangegaan met andere staten om hun burgers te beschermen. Deze rechten moeten gehandhaafd worden > formele regels. Via internationaal toezicht kan worden gewaarborgd dat internationale rechten ook werkelijk worden nagekomen. Film: what are the universal human rights? Universeel: onafhankelijk van wie je bent, waar je bent geboren, iedereen heeft dezelfde basale rechten en vrijheden. Onvervreemdbaar: je hebt ze, je kan ze niet verliezen. Het zijn geen privileges. Ze worden je niet verleend en ook niet afgenomen. Essentiële vragen: 1) wat zijn de mensenrechten; 2) wie bepaalt welke het zijn en 3) wie handhaaft ze? Achtergrond: WOII > instelling VN’45. Handvest van de VN: art. 1: o.a. respect voor de rechten van de mens. Staten hebben daarbij een belangrijke rol. Voorkomen om weer zoiets als de WOII zou plaatsvinden. 1948: Universele verklaring rechten van de mens Universele verklaring Rechten v.d. mens Door internationale commissie; vastgesteld tijdens de Algemene Vergadering van de VN. Set van basiswaarden waar alle mensen uit alle naties recht op hebben (10 beginselen: non-discriminatie, bescherming om je te ontwikkelen, recht op naam, recht op sociale zekerheid, recht op bijzondere zorg, recht op begrip en ouderlijke zorg, recht op onderwijs, recht op hulp, recht op bescherming tegen mishandeling, recht op opvoeding waarbij je begrip mag tonen en verdraagzaam mag zijn naar andere mensen). Historische mijlpaal op het gebied van mensenrechten en het bevorderen van internationale vrede. Niet juridisch bindend, wel vaak naar verwezen door rechters en overheden > gezaghebbend. Het is een verklaring, geen verdrag. Basis voor verdragen bijv. EVRM en IVRK. Kern casus: vaak...

Hoorcollege 6 Inleiding Strafrecht Ook begrippen uit hoofdstuk 15 en 16 (hoofdlijnen kennen). Materieel strafrecht: wanneer is iemand strafbaar, wat voor sancties? Formeel strafrecht: procedures voor een strafrechter. Hoe dient een proces vorm te krijgen? Hoe moet naar het materiële recht worden gekeken? Uitgangspunten strafrecht Onderdeel publiekrecht: nadruk op sanctionering Primair verticale verhouding tussen de procesdeelnemers. Strafrecht: gedwongen staatsinterventie, kan vervolging instellen t.a.v. burgers. Sancties vormen in vrijwel alle gevallen een inbreuk op fundamentele rechten en vrijheden van de burger: Vrijheid Vermogen (strafrechtelijke boete) Overige rechten Strafbaar gedrag volgens strafrecht is niet hetzelfde als storend, vervelend, verwerpelijk gedrag. Zorgvuldigheid en terughoudendheid (strafrecht als ultimum remedium) Zorgvuldigheid: procedure moet verlopen zoals volgens de regels gesteld is. In het proces van vervolging, moet heel zorgvuldig met verkregen informatie omgegaan worden. Niet zorgvuldig? > gerechtelijke dwaling > heeft juist bij het strafrecht een grote impact. Terughoudendheid: subsidiariteitsbeginsel: strafrecht is alleen voorbehouden aan de meest ernstige zaken. Eerst proberen conflict op te lossen buiten het strafrecht. Gezien de ingrijpende aard van gedwongen overheidsoptreden zijn concrete regels extra belangrijk (dit is bijv. Anders bij het privaatrecht (veel meer open regels)). Burger beschermen tegen willekeur. Materiële legaliteitsbeginsel: ‘Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafrechtelijke bepaling.’ Wettelijke: wet in materiële zin (het gaat om de inhoud van de wettelijke, strafrechtelijke bepaling). Dus ook lagere wetgevers (gemeente) hebben het recht om wettelijke strafbepalingen vast te stellen. Zij moeten die bevoegdheid om de regels vast te stellen, zijn toegekend bij wet in...