Brothers

Vandaag heb ik afscheid genomen van iedereen in Azul Wasi. Ik heb genoten van alle hartelijkheid en gastvrijheid en ik ben aan het denken gezet door verschillende dingen die ik hier heb gezien en ervaren. Als toetje tijdens de laatste lunch die we samen zouden nuttigen en als afscheidscadeautje, had ik koekjes daarom gebakken!

De zandkoekjes volgens Nederlands recept vielen goed in de smaak. Niet alleen bij de kinderen overigens... Nadat we een groepsfoto voor de poort van het terrein hadden gemaakt voor de nieuwe website, bleek het laatste deel van de lading zoetigheid de prooi te zijn geworden van kinderboerderij Azul Wasi. Dat was gelijk één van de redenen waarom ik inmiddels alweer vijf weken geleden de opdracht meekreeg om een nieuwe keuken en eetkamer te ontwerpen, die dichtbij de overige gebouwtjes liggen: hierdoor wordt het mogelijk om een klein deel van het enorme terrein af te scheiden voor de dieren, waardoor deze voortaan niet meer continu in de keuken en de eetkamer zullen rondscharrelen.

Al vind het buitenleven – dat me zo doet denken aan mijn scoutingzomerkampen – heerlijk, er zijn ook kampaspecten die hier minder gewenst zijn... Zo poetste ik als negenjarig scoutje maximaal één keer per kamp mijn tanden en vond ik handen wassen behoorlijk overbodig: dat is hier niet heel anders. Het verschil met hier is echter dat ik meestal één week op kamp was en de kinderen hier permanent zo wonen. Momenteel zijn de wasbakken behoorlijk ver van de slaapkamers vandaan, waardoor veel kinderen de moeite niet nemen om zich regelmatig te wassen. Vandaar dat deze in het nieuwe ontwerp dichtbij de kamers van de jongens zijn geplaatst, opdat er hopelijk wat frequenter gebruik zal worden gemaakt van de tandenborstels.

De afgelopen weken ben ik veel aanwezig geweest in Azul Wasi, om te kijken waar precies behoefte aan is en hoe dat in een gebouwontwerp kan worden verwerkt. Vandaag heb ik daarvan het eindresultaat laten zien. Alcides is er erg blij mee en de kans is groot dat het komend jaar gebouwd gaat worden! :)

Regelmatig ben ik echter ook in Cusco gebleven om aan het model te werken, want de kinderen vonden mijn computer zó interessant dat er van tekenen daar vaak weinig terechtkwam. Aan computers zijn ze hier wel gewend, maar een draadloze muis en een touchscreen ging ze toch echt de pet te boven. Ook de foto’s van mijn weekendtripjes en van de studiereis naar Costa Rica afgelopen mei waren behoorlijk interessant en voor veel kinderen waren de strandfoto’s van Costa Rica de allereerste impressie van de zee...

Waarschijnlijk is het voor hen trouwens ook beter dat ik dit speeltje regelmatig bij ze vandaan heb gehouden, want van concentratie voor huiswerk kwam met computer erbij nog maar weinig terecht. Enkelen zitten altijd ontzettend serieus en hard te blokken, maar met name de kleintjes zijn snel afgeleid.

Zo stond bijvoorbeeld ook de televisie lange tijd in de studeerkamer, waar met name de jongeren kinderen hun huiswerk maken. Regelmatig werd er meer naar de televisie gekeken dan in de boeken, dus het was hoog tijd om daar iets aan te veranderen. Toen we dit aan Alcides vertelden, die zeer regelmatig in Azul Wasi is maar nou eenmaal niet álles meekrijgt, heeft hij de televisie direct naar een andere kamer verplaatst. Hij vraagt ons regelmatig om tips om de hele situatie te verbeteren. Zodoende zijn we als vrijwilligers niet alleen nuttig om het werk dat we daadwerkelijk doen, maar helpt het ook om af en toe mensen met een frisse blik naar het project te laten kijken en verbeteringen aan te dragen.

Bovendien doe je een groot deel van de tijd eigenlijk helemaal niks: je hangt wat rond en kletst wat met de kinderen, maar in feite voer je niets uit! Laatst gingen we bijvoorbeeld een film kijken: dan heb je als vrijwilliger al helemaal het idee dat je even niets kunt betekenen.

Niets is echter minder waar... Alfredo, het allerschattigste en jongste jongetje in Azul Wasi, zat op een krukje een paar meter bij mij vandaan. Ineens keek hij vanuit z’n ooghoeken mijn kant op en zag dat ook ik gewoon op een krukje zat, waarna hij die van hem optilde, pal naast die van mij zette en heerlijk tegen me aan kwam liggen. Juist díe aandacht, waarbij je eigenlijk niets doet maar gewoon een zachte knuffel geeft, is wat veel van de kinderen hier absoluut niet gewend zijn...

Zo heb ik mij laten vertellen dat toen Alfredo en zijn iets oudere broertje Nilo anderhalf jaar geleden in Azul Wasi aankwamen, hun haren helemaal verkleurd en dun waren, hun buikjes bol stonden van de ondervoeding en ze geen woord Spaans spraken (alleen Quechua, de plaatselijke taal). Dat betekent dat ze niet naar school gingen, want op alle scholen is het Spaans de voertaal.

Al zijn hun gebitten nog steeds heel slecht, verder zien ze er inmiddels gelukkig goed uit en doen ze hard hun best op school. Sommige dingen verdwijnen echter niet, want toen Alfredo zo dicht tegen me aan kwam liggen, zag ik voor het eerst echt goed hoe veel littekens er wel niet op zijn armen zitten...

De film ‘Brothers’ die we op school laatst hebben gekeken, waarin een Amerikaanse soldaat in Afghanistan door de Taliban wordt gedwongen om zijn eigen vriend te martelen en vervolgens dood te slaan, kreeg voor mij ineens een heel andere betekenis toen ik die armpjes vol littekens zag... Hoe kan het zijn dat je iemand die zo dicht bij je staat zelfs vrijwillig zó veel pijn kunt doen..?

Zeker op het platteland schijnt in veel families de situatie dramatisch te zijn, door ouders die drugs- en alcoholverslaafd zijn en daarom geen geld hebben om hun gezinnen te onderhouden. Zeker als er gehandicapte kinderen worden geboren, staat hun lot eigenlijk al vast: ouders laten ze in huis zitten en wachten tot ze sterven of helpen soms een handje om dat proces iets te versnellen. Een vriendin die in een ziekenhuis werkt, vertelde laatst bijvoorbeeld dat er een kindje werd binnengebracht dat was overspoeld met kokend water. Wat zal er met Alfredo’s armpjes gebeurd zijn..?

Momenteel is er in Azul Wasi maar weinig hulp om dit soort ervaringen te verwerken. Zelf ben ik door mijn huisarts ‘psychologisch in orde’ verklaard voor ik hierheen ging, maar hoe zit dat met sommige van deze jongens? Hoe getraumatiseerd zijn sommigen? Praten ze er überhaupt met iemand over? Hoe gaan hun eerste levensjaren invloed hebben op de rest van hun leven..?

Van maandag tot en met vrijdag is er fulltime een docent aanwezig, die een soort vaderfiguur voor de jongens zou moeten zijn en dit soort problemen zou kunnen helpen verwerken. Op het moment dat hij de jongens naar bed zou moeten sturen en zou moeten zeggen dat ze hun tanden moeten poetsen, ligt hij zelf echter te slapen en op het moment dat de kinderen hulp nodig hebben met hun huiswerk, vragen ze dat eerder aan Victoria – het meisje dat gedurende anderhalve maand als vrijwilliger in Azul Wasi woont – dan aan de docent. Ook dit is iets waar Alcides vooral door feedback van vrijwilligers achter is gekomen en hij denkt er nu dan ook sterk aan om een nieuwe docent te zoeken.

Enkelen hebben wel een ouderfiguur in dit project, want maarliefst vijf van de zestien kinderen zijn van Anastacia, de kokkin. De jongste daarvan is nu ongeveer tien maanden oud en iedereen is gek op dit lieve meisje, maar lange tijd is dit een onderwerp geweest waar eigenlijk niet over gepraat werd. Tot de dag van de bevalling heeft Anastacia geheim gehouden dat ze zwanger was (knap gedaan, overigens!), omdat ze bang was dat Alcides haar zou ontslaan als hij van haar zwangerschap te weten zou komen. Er komen namelijk wekelijks belletjes binnen of er nog plek is om nieuwe straatkinderen in het project op te nemen en steeds weer moet Alcides daar negatief op antwoorden. Dit nieuwe dochtertje van Anastacia (wie de vaders van de vijf kinderen zijn, is overigens onbekend...) is weer een extra mond om te voeden, een lijf om aan te kleden en ter zijne tijd een meisje dat naar school moet.

Voor zover ik nu heb meegekregen zijn er twee NGO’s (LAFF en Connecting Borders Foundation) die maandelijks bijdragen aan Azul Wasi, waardoor de woonlasten kunnen worden betaald, eten kan worden gekocht en er af en toe nieuwe kleding kan worden aangeschaft. Met deze inkomsten is het echter moeilijk om te sparen, dus grote aankopen en bijvoorbeeld de nieuwbouw van de keuken worden vaak lang uitgesteld. Desalniettemin heeft Alcides een langetermijnplanning voor Azul Wasi en al vindt hij het vervelend dat het bouwen een ontzettend traag proces is, het lukt hem goed om het geduld ervoor op te brengen. Al is het gebouw waaraan momenteel gewerkt wordt nog lang niet af en zal ook mijn ontwerp nog wel een tijdje op de plank liggen, het volgende bouwproject ligt al in de planning! Om op een gegeven moment financieel wat ruimer te zitten en minder afhankelijk te zijn van externe fondsenwerving, wil Alcides namelijk graag een soort bed&breakfast beginnen. De prioriteit ligt nu nog bij de gebouwen voor de kinderen, maar als dat meer op orde is wil hij graag werken aan een eigen inkomstenbron.

Voorlopig is dat helaas nog niet zo ver en zitten ze verlegen om zowel geld, als mensen. Ik ben inmiddels vertrokken en ook Victoria heeft nog maar één week te gaan: daarna zullen er voorlopig geen vrijwilligers zijn. Vandaar dat er nu aan wordt gewerkt om het weeshuis beter vindbaar te maken middels een vernieuwde website, opdat zowel vrijwilligers als fondsenwervers beter weten wat het project inhoudt, wat er allemaal wordt gedaan, waar het geld vandaan komt en waar het allemaal naartoe gaat. De verwachting is dat er dan op termijn meer geld zal binnenkomen, waardoor het mogelijk wordt om meer kinderen te huisvesten in Azul Wasi. Vandaar dat in mijn ontwerp ook twee nieuwe slaapkamers zijn opgenomen!

Al zijn sommigen er nog maar net en anderen al de helft van hun leven, de jongens behandelen elkaar als broers die ze al hun hele leven kennen. Het is prachtig om te zien hoe ze met elkaar omgaan, hoe de ouderen omkijken naar de kleintjes en hoe erg ze de inzet van Alcides op prijs stellen.

In veel vrijwilligersprojecten in Cusco schijnen de directeuren zichzelf een groot deel van het inkomende geld toe te eigenen, waardoor het leiden van zo’n project in veel gevallen behoorlijk winstgevend is. Aangezien de projecten in het algemeen particulier zijn, is daarop geen controle door bijvoorbeeld de overheid. Toen ik tegen de dochter in mijn gastgezin zei dat ik het idee had dat dat in Azul Wasi absoluut niet het geval is, leek ze mij wat naïef te vinden... Zal het zo zijn? Ik kan het haast niet geloven.

Onlangs kwam Connecting Borders Foundation langs om een nieuw fornuis cadeau te doen en alle kinderen een nieuwe rugzak te geven. Toen alle zestien kinderen een tas hadden gekregen, waren er echter nog tassen over. De man die ze kwam uitdelen wilde de overige tassen daarom graag aan Alcides’ eigen vier kinderen geven. Toen hij aan Alcides vroeg hoe veel kinderen hij had, antwoordde Alcides: twintig. :) De kinderen in Azul Wasi noemen hem niet voor niets ‘papa’!