HC 5A (schadebegroting 3, causaliteit)

Menu

Causaliteit (csqn en art. 6:98)

Causaliteitsproblemen en oplossingen

• Omkeringsregel
• Alternatieve causaliteit
• Proportionele aansprakelijkheid
• Kansschade

Groepsaansprakelijkheid 

Causaliteit

Vestigingsfase versus begrotingsfase, Causaliteit is een van de vereisten voor de vestiging aansprakelijkheid (csqn tussen normschending en schade) en voor de begroting van de schade. 

Condicio sine qua non versus art. 6:98, als begroting is vastgesteld (csqn) dan naar begroting kijken naar art. 6:98 BW ‘schade die in zodanig verband staat met de gebeurtenis waarop aansprakelijkheid van de schuldenaar berust, dat zij hem mede gezien de aard van de aansprakelijkheid en als gevolg van schade aan hem kan worden toegerekend’. De rechter stelt bij de begroting vast welke schade definitief kan worden toegerekend, wat is redelijk? 

Csqn-verband; eerste zeef/beginpunt/minimum

• Zou de schade zijn opgetreden indien er niet onrechtmatig ozu zijn gehandeld/geen wanprestatie zijn geweest? 
• Feitelijke toets
• Soms ook normatief

Art. 6:98 tweede zeef/correctie

• Toerekening naar redelijkheid
• Normatieve teots/juridische oorzaak
• Begrenzing
• Soms reddingsboei

Bewijs csqn

HR 14 juli 2017, brand in keuken ontstaan nadat bewoonster het huis verlaat tijdens het koken. Op dat moment staan verschillende pannen op het vuur. Is de brand ontstaan door vlam in de pan?

HR: “Volledige/absolute zekerheid is niet vereist om het causale verband tussen het achterlaten van de pannen en de brand. Voldoende zekerheid is genoeg ofwel ‘een redelijke mate van waarschijnlijkheid”.

Allerlei omstandigheden die en redelijke mate van causaal verband opleveren. 

Omkeringsregel

Bewijs csqn-verband (vestigingsfase) rust op de benadeelde, dit is soms problematisch. Daarom is ontwikkelt de omkeringsregel, in sommige gevallen als voldaan wordt aan de drie criteria geldt een omkering van de bewijslast ten aanzien van de csqn. Dit is de uitzondering op art. 150 Rv. 

Vereisten:

1. Norm die ziet op het voorkomen van een specifiek gevaar voor schade bij een ander (concrete norm).
2. Norm is geschonden. 
3. Het specifieke gevaar heeft zich verwezenlijkt (schade) àbenadeelde moet dit aannemelijk maken. 

Omkeringsregel alleen als sprake is van deze drie criteria.

Bescherming tegen een specifiek gevaar, schending van verkeers- en veiligheidsnormen.

Bepalen van de strekking van de norm soms problematisch, open normen beschermen niet tegen specifieke gevaren. Afgeleide concrete norm kan dit invullen. Concrete normen zijn 8 WVW (omkeringsregel), art. 7:453 BW medische protocollen. Specifieke informatieplichten ten aanzien van bijv. bijwerking medicijn, discussie over maar veel terughoudendheid ten aanzien van de toepassing van de omkeringsregel.

Arrest 23 nov 2021 (ervan A/B/C)

Kind gehandicapt ter wereld gekomen. Sprake van beroepsaansprakelijkheid van de gynaecoloog, want had nagelaten hartregistratie in te stellen na toediening van de ruggenprik. Mevrouw kreeg ruggenprik en zonder hartbewaking, hierdoor kan er zuurstoftekort ontstaan bij het kind. Schending van de norm want het is ter bescherming tegen specifiek gevaar van hersenletsel door zuurstoftekort als gevolg van bloeddrukverlaging moeder. En dit gevaar heeft zich verwezenlijkt. Dat het gevaar door normschending in aanmerkelijke mate is vergroot is niet langer vereist! 

HR stelt de (eerdergenoemde) drie criteria, voldaan dus omkeringsregel. 

Skeelerongeval (geen helm en overleed), is de omkeringsregel van toepassing? Ja want de veiligheidsnorm is concreet genoeg: dringend adviseren van dragen helm, beschermt tegen het specifiek gevaar van hoofdletsel. Zelfs tegen de dood! Alles wat te maken heeft met hoofdletsel.

Vervolgvraag, wat betekent de toepassing van de omkeringsregel?

Het zit in het feit bij dringend advies de vrouw wel de helm had opgezet, want als letsel was ontstaan met helm op dan norm nageleefd en helm niet was opgezet.

Dus bewijzen dat ook al was dringend geadviseerd over de helm, de helm was niet gedragen (met schade als gevolg). Bewijzen dat geen csqn is, gevolg is niet opzetten dus schade. Wat zou er met het advies zijn gedaan?

Norm is geschonden, wat is de eerste stap? Niet geadviseerd, daarom geen helm daardoor schade.

Problemen met csqn

Verschillende mogelijke oorzaken (TENTAMEN NUMMER 18 BOEK). Causaliteitsnormen en oplossingen. 

Hypothetische causaliteit:

De tweede oorzaak veroorzaakt slechts hypothetische schade, namelijk slechts in de hypothetische situatie dat de eerste gebeurtenis niet had plaatsgevonden.

Zaakschade (momentschade)

• Kinderen gooien ruit van winkel in, auto rijdt vervolgens de winkel in.
• Eerste dader is aansprakelijk.
• Winkelruit is al stuk, kan maar een keer kapot. (Wel zelfde schade geleden door beide oorzaken).

Duurschade (ligt niet vast)

• Causaal verband niet doorbroken, tenzij tweede gebeurtenis voor risico van benadeelde.
• Leeuwarden/Los-arrest .Vuur aan het spelen, Frieslandhallen afgebrand. Huur opgezegd geen nieuw contract, sprake van wanprestatie. Gemiste inkomen van 94 tot pensioen, maar Frieslandhalle is 94 tot 96 want toen brand. HR tweede oorzaak doorbreekt de causaliteit niet, tenzij voor risico voor de benadeelde. Niet voor risico van de benadeelde.
  
  • Schade door beëindiging huur/winstderving.
  • Tweede gebeurtenis niet voor risico benadeelde/geen zeggenschap over hallen.

• Staat/Vermaat-arrest
  • Ongeval leidde tot arbeidsongeschiktheid met uitkering, hartinfarct. Wel doorbreking causaal verband, tweede gebeurtenis wel voor risico benadeelde. 

Onderbreking van de causaliteit

• Hond kreeg vergif en werd daarna aangereden. 
• Zaakschade: alleen de eerste dader.
• Duurschade: zie hypothetische causaliteit.

Alternatieve causaliteit 

• Twee of meer gebeurtenissen.
• Volledige schade door minstens 1 gebeurtenis veroorzaakt.
• Onduidelijk welke gebeurtenis de schade heeft veroorzaakt.
• ‘Iedere veroorzaker aansprakelijk voor het geheel, tenzij iemand bewijst dat deze schade niet het gevolg is van een gebeurtenis waarvoor diegene zelf aansprakelijk is’. Art. 6:99 BW
• Bewijs ontbreken csqn door aansprakelijk gestelden.

DES-dochters:

• Onvoldoende oorzaak van bijwerkingen van middel (vruchtbaarheidsproblemen en kanker). 
• Bewijs csqn problematisch maar bewijs ontbreken hiervan ook. 
• Veel benadeelden/massaschade.
• Geen sloten kring van mogelijke daders.

Toepassing van 6:99, aantonen dat schade niet is ontstaan door medicijnen door hem geproduceerd.

Producenten zijn hoofdelijk aansprakelijk en kunnen het onderling verhalen. Ook al kunnen de daders niet alle schade hebben veroorzaakt.

Samenlopende oorzaken

Gelijktijdig werkende oorzaken, twee oorzaken die niet tegelijk zijn gebeurd maar wel op hetzelfde moment hun uitwerking vinden art. 6:99 BW. Bijv. twee sigarettenpeuken in plas olie voor huis gegooid, beide causaal voor de schade, reden tot art. 6:99 BW. Ten minste een van de twee heeft het veroorzaakt.

VB Twee giftige bonbonnetjes, eentje is al voldoende om schade aan te brengen. Weet niet welke eerst.

Samenwerkende oorzaken.

Verschillende gebeurtenissen veroorzaken slechts een deel van de schade maar samen het geheel (optelsom) geen art. 6:99 BW (niet aan de eisen voldaan), alleen hoofdelijk aansprakelijk (6:102 BW). 

Geen art. 6:99 want niet de volledige schade door 1 gebeurtenis! 

VB Twee giftige bonbonnetjes, eentje is onvoldoende om schade aan te brengen. Beide vereist.

Proportionele aansprakelijkheid

Statistische causaliteit. 

Verschillende mogelijke oorzaken waarvan 1 bij benadeelde. Als de kans zeer klein is, niets, als zeer groot is dan alles. Daartussen niets/alles onaanvaardbaar. 

Nefalit/Kramus-arrest

Niet redelijk om aansprakelijkheid uit te sluiten.

Iemand werkte met asbest en kreeg longkanker maar ook grote roker. Omdat niet kan worden vastgesteld dat csqnverband. 

HR zegt we stellen de werkgever aan voor gehele schade met verminderingvan de vergoedingsplicht in evenredigheid met de mate waarin de aan de benadeelde toe te rekenen omstandigheden tot de schade hebben bijgedragen. 

Nationale Nederlanden/S en L

Kind geboren met hersenschade, onzeker of schade komt door autoschade of zuurstoftekort.

HR de rechter mag de aansprakelijk gestelde veroordelen tot schadevergoeding in evenredigheid met de in een percentage uitgedrukte kans dat de schade door zijn normschending is veroorzaakt’. 

Deelaansprakelijkheid.

Proportionele aansprakelijkheid moet heel zorgvuldig worden toegepast. Risico om iemand aansprakelijkheid stellen die iemand niet heeft veroorzaakt.

Fortis/Bourgonje-arrest

Schending bancaire zorgplicht, zuivere vermogensschade. In beginsel is het niet onmogelijk, maar werd niet aanvaardbaar geacht want bij toepassing moet gelet worden op geschonden norm en de geleden schade en de strekking geschonden norm en de aard van de normstrekking kunnen aansprakelijkheid rechtvaardigen. 

Kansschade

Verlies van een kans: zou de kans zich bij afwezigheid onrechtmatige daad of wanprestatie hebben gerealiseerd?

Csqn tussen normschending en kansverlies staat vast àbegrotingsfase de grootte staat niet vast.

Aansprakelijkheid naar rato van de omvang van de verloren kans: afweging goede en kwade kansen.

Voor toewijzing van een vergoeding terzake van kansschade is noodzakelijk dat de benadeelde een reële (dat wil zeggen niet zeer kleine) kans op succes is ontnomen. 

Arrest Deloitte/Hassink

Onjuist belastingadvies, niet deugdelijk en niet volledig.

Normschending, kans verloren dat gebruik zou zijn gemaakt van goed advies. 

Hof zegt 60% kans dat goed advies zou zijn opgevolgd, schade is 60% op het verschil tussen betaalde en hypothetische belasting.

HR zegt OK. 

Verhouding tot proportionele aansprakelijkheid, paralellen verlies van kans om ondanks roken niet ziek te worden, proportionele benadering.

Verschil; geen onzekerheid omtrent de causaliteit normschending en verlies kans, geen terughoudendheid.

Arrest Baby Esther

Verlies kans op beter behandelingsresultaat. 

Bijzondere deskundigheid en inzicht van de arts bepalen verlies van een kans, feitelijke invulling.

De enkele bevinding van de deskundige dat de kans dat eerdere behandeling van het kind tot een beter resultaat zou hebben geleid, niet groot was, kan niet het oordeel van het hof dragen dat deze kans rechtens niet relevant was (dus niet zeer klein).

Arrest Acute hernia

In ziekenhuis gekomen, maar niet meteen geopereerd. Deskundige die ingeschakeld is, zei dat de kans niet in een percentage uit te drukken is omdat daar geen onderzoek naar is gedaan. Volgt niet dat de kans niet in een rechtens relevante omvang bestaat. De kans mag niet zeer klein zijn.

Richtlijnen aanwijzing dat snelle operatie. 

HR zegt Hof had nader moeten onderzoeken of door het delay een reële kans op een betere uitkomst verloren is gegaan, en had vervolgens tot een zo goed mogelijke schatting van deze kans moeten komen. Daartoe had het hof bijvoorbeeld de deskundige op een zitting nader kunnen bevragen.

Causaliteit art. 6:98

Multi-factor-benadering, deelregels/gezichtspunten. Aan de aangesproken partij om te betogen dat niet kan worden toegerekend op grond van 6:98 BW. 

Gezichtspunten in de wet:

• Aard van de aansprakelijkheid.
  • Fout- versus risico (fout sneller dan risico), rechtmatige daad (minder snel dan onrechtmatig).
• Aard van de schade.
  
  • Personenschade (snel), immaterieel (minder snel). Snel toegerekend.
  • Zaakschade.
  • Zuivere vermogensschade. Minder snel toegerekend.

Voorts

• Waarschijnlijkheid/voorzienbaarheid (Skeelerarrest, maar letselschade)
• Verwijderdheid; aantal schakels (Leiding- en Kabelschade àFloodgate)
• Mate van verwijtbaarheid (link met aard aansprakelijkheid)
• Aard gedraging (profit, non-profit)
• Strekking overtreden norm 
  
  • Verkeers- en veiligheidsnormen sneller toerekenen dan andere normen. 
  • Strekking risico-aansprakelijkheid.

Hof Schietpartij Alphen a/d Rijn.

Niet voorzienbaar, veel tussenschakels, te ver verwijderd verband, niet een ernstige fout.

Maar toch aansprakelijkheid doordat sprake is van personenschade, aansprakelijk van lichamelijk letsel en overlijden. Niet andere schadeposten dan letsel- en overlijdensschade kunnen worden toegerekend.

HC 5B (schadebegroting 4)

Vandaag

Voordeelstoerekening art. 6:100 BW

Eigen schuld art. 6:101 BW

• Vormen van eigen schuld, eigen gedrag, personen en zaken
• Schadebeperkingsplicht
• Tweeledige verdelingsmaatstaaf: causaliteitsmaatstaaf en billijkheidscorrectie

Verkeersaansprakelijkheid art. 185 WVW en 50/100%-regels

Matiging (schadevergoedingsplicht staat vast, maar op grond van billijkheid lagere verplichting)

Vermindering van aansprakelijkheid

Voordeel aan de kant van de benadeelde dat de schade beperkt

• Voordeelstoerekening art. 6:100 BW

Zit je nog over hoe groot de schade is, nog schadevaststelling.

Omstandigheden voor risico van de benadeelde waardoor een gedeelte van de schade voor zijn rekening blijft

• Eigen schuld art. 6:101 BW

Hoe groot is ieders bijdrage/verdeling schade nog schadevaststelling.

• Proportionele aansprakelijkheid

Verzachtende omstandigheden die de schadevergoedingsplicht matigen

• Matiging art. 6:109 BW

Schadevergoeding is vastgesteld met inachtneming van voordeelstoerekening en eigen schuld. En dan 

zijn er omstandigheden te maken met draagkracht die nopen tot verlagen van de schadeplicht.

Ahold-Staat: 

Ten onrechte accijnzen, iedereen recht op wettelijke rente. Maar in uitzonderlijke gevallen kan er matiging plaatsvinden. Terughoudendheid! 

Voordeelstoerekening art. 6:100 BW

Eenzelfde gebeurtenis, HR. 

Voor zover redelijk, gezichtspunten (aard aansprakelijkheid, sneller bij risico dan bij schuld). Het is eigenlijk een tegemoetkoming van de aansprakelijk gestelde. 

Postenstelsel: per schadepost bekijken of verrekening van voordeel aan de orde is.

• Immateriële voordelen niet met materiële schade, eventueel met wel immateriële schade. Arrest Wrongful birth, veel vreugde bij geboorte van een kind (immaterieel voordeel).
• Geen verrekening van uitgespaarde kosten levensonderhoud (bijv. bds terwijl je in ziekenhuis ligt) met schade wegens verlies verdienvermogen. 

RB verlies verdienvermogen is anders dan uitgespaarde kosten. Busabonnement opsparen wel verrekenen met alle vervoerskosten om naar je therapie te gaan bijv. 

Wet art. 6:107a lid 1 BW. Mogelijkheid voor werkgever om schadevergoeding te vorderen, verrekening met uitkeringen van sociale instanties. 

Geen sprake van verrekening in de zin van art. 6:100 BW. Behoeftigheidstoets van de gezinsleden bij overlijden, de uitkering van de sommenverzekering speelt een rol, behoefte zal minder grond zijn. Behoefte is anders dan voordeeltoerekening, bij behoefte kom je niet aan voordeeltoerekening toe.

Wel verrekenen:

• Bespaarde kosten (indien inderdaad bespaard); huur, energierekening etc.
• Schadeverzekering (omvang schade lager + subrogatie); subrogeren in de rechten van de benadeelde. Uitkering op basis van de schadeverzekering, nadeel en voordeel genoten kan worden verzekerd. 
• Sommenverzekering onder voorwaarden (dezelfde schade, subrogatie, premie niet door slachtoffer betaald, onverplicht: arrest Verhaeg/Jenniskens)Vast bedrag! Dus niet uitgesloten maar voorwaarden!

Niet verrekenen:

• Giften (vrijgevigheid)
• Fictieve voordelen (VB boek oud echtpaar had woning niet verhuurd).

Arrest Verhaeg/Jenniskens: Kwestie van verrekening, is redelijk omdat subrogatie plaatsvindt en het gaat om dezelfde schade. Schadeverzekeringen zijn erop toegeend dat precies dezelfde schade wordt vergoed. Bij sommenverzekering is gebeurtenis en dan krijg je een vast bedrag op het moment van ongeluk.

Eenzelfde gebeurtenis

Arrest Vos/TSN: beperkte opvatting.

Vos en TSN hadden overeenkomst tot reparatie en onderhoud van opleggers van Vos. 

Vos zegt de overeenkomst op, TSN lijdt schade door wanprestatie.

Reparatiecapaciteit opnieuw ingezet = voordeel. 

Toerekenen?

HR Nee het betreft twee verschillende gebeurtenissen, opnieuw inzetten komt door eigen inspanningen. Opzeggen overeenkomst vloeit niet voort dat met andere bedrijven een overeenkomst is gesloten. 

Hiermee ontmoedig je dat de ander weer doorgaat met bedrijf en je beloont de aansprakelijke. 

Van der Heijden/Dexia: ruime opvatting.

Effectenleasezaak, bij sommige contracten was er sprake van nadeel en bij andere een voordeel.

Wel verrekenen tussen voor- en nadelen. Bundeling transacties ‘telkens soortgelijke transacties in een bepaalde periode waarbij de aanbieder telkens is tekortgeschoten in de nakoming van de op hem rustende bijzondere zorgplicht’. Eenvormige regels bij massaschade. 

Tennet Tso Bv en Saranne BV/ABB BV en ABB Ltd

Bij de beoordeling van een beroep op voordeelstoerekening gaat het erom dat genoten voordelen, voor zover dat redelijk is, mede in aanmerking behoren te worden genomen bij de vaststelling van de te vergoeden schade. Daarvoor is allereerst vereist dat tussen de normschending en de gestelde voordelen een condicio sine qua non-verband bestaat, in die zin dat de omstandigheden van het geval sprake is van een voordeel dat zonder de normschending niet zou zijn gekomen. En art. 6:98 BW maatstaaf redelijk.

Waar in eerdere uitspraken van de Hoge Raad meer of andere eisen zijn gesteld aan eenzelfde gebeurtenis, bij voordeelstoerekening met toepassing van 6:100 BW, komt de HR daarvan terug.

Voordeelstoerekening samengevat

Twee stappen: csqn tussen normschending en voordeel.

1. Voor zover redelijk: toerekening naar redelijkheid 6:98 BW. Kan het voordeel als een gevolg van tekortkoming/OD worden toegerekend?
2. Voordeelstoerekening voor eigen schuld àeerst voordeel toerekenen dan eigen schuld is nadeliger voor aansprakelijkgestelde (100 – 20 – 25% = 60, dus niet 100 – 25% - 20 = 55). 

Eigen schuld dikke bult?

De benadeelde zelf of omstandigheden aan de zijde van de benadeelde heeft/hebben bijdragen aan het ontstaan of de omvang van de schade.

1. Mee laten wegen in de vestigingsfase
   1. Geen onrechtmatigheid
   2. Waarschijnlijkheid niet inachtneming van de vereiste oplettendheid (kelderluik)
   3. Verdisconteren onvoorzichtig gedrag
   4. Arrest waterschap (vrachtwagencombinatie op grindweg), geen OD want waterschap hoefde geen rekening te houden met buitengewone onoplettendheid. Onvoorzichtig gedrag verdisconteerd, chauffeur moet dit niet doen en weet dit.
2. Mee laten wegen in de begrotingsfase (Art. 6:101 BW)

Vormen van eigen schuld

Mede verantwoordelijk voor schadeveroorzakende gebeurtenis

• Geen voorrang verlenen
• Te hard tijden
• Slecht onderhoud
• Onder invloed zijn

Mede verantwoordelijk voor schade zelf en omvang hiervan

• Geen gordel om
• Geen helm op

Inclsuief het verder laten oplopen van de schade/nalaten maatregelen te nemen: schadebeperkingsplicht.

Kraan niet dichtgedraaid terwijl je het weet. Of niet gevaarlijke behandeling in het ziekenhuis ondergaan.

Schadebeperkingsplicht

Wat voor maatregelen: 

• Geen abortus is geen schending. 
• Geen operatie, indien ongevaarlijk dan wel schending.
• Geen revalidatie, schending.
• Geen tijdelijke verhuur woning tijdens revalidatie? Nee geen schending.

Art. 6:96 lid 2 sub a BW: Kosten kunt u verhalen die u maakt voor schadebeperkingsplicht.

Arrest Koeman/Sijm Agro

Koeman had een roundupmiddel gebruikt, penen van wortelboer later verpieteren door bestrijdingsmiddel. Koeman had ergens anders peentjes kunnen kopen, maar dat kon niet want eigen penen. 

Hof elders penen kunnen inkopen om aan leveringsplicht te voldoen, schade is met derde bedongen verkoopprijs – inkoopprijs. 

HR hof ten onrechte voorbij gegaan aan betoog dat inkopen niet was toegestaan.

Gevolgen: alle extra schade die geleden wordt komt voor rekening van de benadeelde, recente zegt men toch deel extra schade door aansprakelijke.

Casus: T wandelt met hond, waar E onder toezicht oog aan het spelen is. E rent naar hondje. Hond schrikt van knal op bouwplaats en bijt E. E moet naar het ziekenhuis. 

T stelt dat moeder van E moest voorkomen dat zij naar hond zou stappen, nalatigheid toerekenen. Lukt dit?

T is ook aansprakelijk voor de hond, de vraag is of sprake is van eigen schuld.

Nee de fout van een ouder kan een kind niet worden toegerekend, omdat het kind niet aansprakelijk is voor zijn ouders. De daad van de moeder kan niet worden toegerekend aan het kind.

Het betreft het kind als benadeelde, daarom kijken of eigen schuld van moeder is.

Mede verantwoordelijk voor bijdrage derde (personen) in de eigen risicosfeer. 

Ouders- (bijdrage) kind. Bijv. kind blussen met benzine, ouders kwalitatief aansprakelijk.

Werkgever-werknemer; art. 7:658 lid 2 ook bij art. 6:170 in driehoeksverhouding.

Mede verantwoordelijk voor gebruikte zaken, art. 6:173, 174 en 179 BW. 

Schade aan een zaak in de macht van een derde art. 6:101 lid 2 BW

HR 27 oktober 2017; Politie deed inval in pand waar schade werd toegebracht, eigenaar van het pand vordert schadevergoeding van de staat. De staat stelt dat sprake is van eigen schuld en omstandigheden die toegerekend kunnen worden aan de verhuurder. 

HR staat aansprakelijk voor schade die valt buiten maatschappelijk risico (geen 6:101 lid 2 BW).  

Eigen schuld

Toetsingssystematiiek

• Weging bijdragen (weging wederzijdse causaliteit (oorzaken))
• Billijkheidscorrectie (weging omstandigheden van het geval)
  
  • Mate van verwijtbaarheid/ernst van gemaakte fouten/opzet of bewuste roekeloosheid
  • Leeftijd slachtoffer
  • Ernst letsel
  • Gemotoriseerd v ongemotoriseerd
  • Verzekering/verhaalbaarheid
  • Aard aansprakelijkheid
  • Aard contractuele relatie

Arrest Waterscooter

13 jaar aanvaring met snorkelaars, aansprakelijkheid ouders 6:169 BW.

HR billijkheidscorrectie, kunnen voorkomen als rustiger met scooter was omgegaan.

• Ernst van gevaarzetting door waterscooter
• De waarschijnlijkheid dat er plaatste zwemmers, snorkelaars en duidkers zouden worden aangetroffen
• Hun bijzondere kwetsbaarheid ten opzichte van de waterscooter
• De betrekkelijk eenvoudige wijze waarop de bestuurders van de waterscooter dat gevaar had kunnen voorkomen
• Ernstige gevolgen die het ongeval voor de snorkelaar heeft gehad.

Andere casus drone uit de lucht geschoten, beide onrechtmatig gehandeld dus 50-50. 

Nationale Nederlanden/S. en L

Kindje hersenaandoening waarbij niet duidelijk was of kwam door ongeval of zuurstoftekort. 

Mogelijkheid om bij proportionele aansprakelijkheid 6:101 toe te passen beperkt. 

Bij begroting (eigen schuld/billijkheidscorrectie): alleen omstandigheden die niet in de proportionele aansprakelijkheid zijn verdisconteerd ! 

Eigen schuld (in nadeel benadeelde) wel àbijdrage aan ongeluk en nalaten schadebeperking.

Billijkheidscorrectie (in voordeel benadeelde) niet àverwijtbaarheid, verzekering, leeftijd, ernst letsel.

Door billijkheidscorrecite loop je risico dat proportionele aansprakelijkheid boven het percentage uitkomt.

Niets mag ertoe leiden dat aansprakelijkheid toeneemt boven de veroorzakingskans. 

Verkeersaansprakelijkheid

Art. 185 Wegenverkeerswet

Inzittenden vallen buiten de verkeersaansprakelijkheid! Beroep op overmacht. 

1. Motorrijtuig in de zin van 1 lid 1 sub c
2. Rijdend op een weg art. 1 lid 1 sub b
3. Bestuurd door eigenaar/houder of iemand dor wie deze het voertuig doet of laat rijden
4. Betrokkenheid bij verkeersongeval, causaal verband (jij remt voor eendjes, andere auto schrikt van jou en kettingbotsing ontstaat). Geen fysiek contact nodig.
5. Schade aan een ander soort weggebruiker/aan zaken (anders is het 6:162 BW). Ongemotoriseerd !
6. Causaal verband tussen ongeval en schade

Art. 185 lid 4, andere grond voor aansprakelijkheid?

• Art. 6:173 BW. 
• Art. 6:162 BW: Art. 5 WVW en art. 6 WVW. Minder bescherming, strijd wettelijke plicht. 

Tenzij overmacht: geen enkel verwijt aan eigenaar/houder/bestuurder.

Risico-component: 

• Gebreken in voertuig
• Lichamelijke/psychische problemen aan zijde van gemotoriseerde
• Gedragingen van slachtoffers beneden 14 jaar, leveren geen overmacht op voor de gemotoriseerde, tenzij sprake is van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid (bewustheid)
  
  • Opzet bijv. zelfmoord
  • Opzet; bijv. spelletje oversteken over snelweg.

Casus overmacht: 

Bestuurder vrachtauto heeft het bakje van schilder op hoogwerker niet gezien. 

• Wel overmacht, kon bakje niet zien en niet te verwachten.

Kinderen van 13 die elkaar uitdagen in het donker op de middenstreep van de weg gaan liggen.

• Geen overmacht, van aan opzet grenzende roekeloosheid!

Eigen schuld-verweer 

1. Wederzijdse causaliteit (wat is ieders bijdrage?) verdisconteren eigen schuld
2. Billijkheidscorrectie
   
   1. Secundaire maatstaaf
   2. 100%-regel bij ongemotoriseerde slachtoffer (fiets/voetganger) < 14 jaar (fase 1 al geen overmacht). 100% vergoedingsplicht ook al is sprake van eigen bijdrage!
      
      1. Tenzij sprake is van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid

Billijkheidscorrectie van ten minste 50% bij ongemotoriseerd slachtoffer (fiets of voetganger) = of > 14 jaar.

Tenzij sprake van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid.

De gemotoriseerde dient meer dan 50% van de schade te vergoeden:

• Indien zijn gedragingen in verhouding tot die van de ongemotoriseerde voor meer dan 50% tot de schade hebben bijgedragen (wederzijdse causaliteit)
• Of indien in het licht van alle omstandigheden van het geval de billijkheid een andere verdeling vereist

Opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid is van belang bij vestiging van de aansprakelijkheid (beroep op overmacht). Mocht het beroep op overmacht ondanks opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid evenwel niet slagen (omdat de gemotoriseerde rechtens enig verwijt treft) dan kan opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid alsnog een rol spelen bij het bepalen van de schadevergoeding/omvang van de aansprakelijkheid (billijkheidscorrectie). 

Chana-Hung/Maalsté

Artikel 185 heeft reflexwerking, gemotoriseerd doe toedoen van ongemotoriseerd schade lijdt. Dan kun je alleen de volledige schade krijgen als sprake is van overmacht aan de kant van de gemotoriseerde. 

Maar geen reflexwerking 100% en 50%-regels op art. 6:162 wanneer een ongemotoriseerde verkeersdeelnemer brengt schade toebrengt aan gemotoriseerde verkeersdeelnemer. 

Betriebsgefahr wel invloed op billijkheidscorrectie (na causale verdeling), nadeel in gemotoriseerde. 

Subrogatie

Art. 7:682 lid 1 BW en eigen schuld. 

De verzekeraar krijgt de rechten bij wege van subrogatie over op de verzekeraar en kan hij de aangesproken persoon aanspreken zodat zij het verzekerde geld terug kan halen via regres. Bijzondere billijkheidsregels gelden niet bij regres verzekeraar op de aangesprokene! Gewone toepassing van art. 6:101 BW.

Achmea/Menzis

40-60 verhouding, na correctie 65-35. Alle type omstandigheden laten meewegen, maakt niet uit regres of slachtoffer. Dezelfde billijkheidstoets toepassen.

Uitgangspunt moet zijn dan dat de billijkheidscorrectie van 6:101 lid 1 doorwerkt in de verhouding tussen verzekeraars op gelijke wijze als deze zou gelden in de verhoudingen tussen de verzekerden.

Dus ook subjectieve omstandigheden aan zijde slachtoffer.