Dit oefententamen is gebaseerd op het vak Verbintenissenrecht, jaar 2, bachelor Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden. Het oefententamen is ook te gebruiken bij het vak Verbintenissenrecht aan de Universiteit Utrecht en bij soortgelijke vakken aan andere universiteiten. De oefenvragen kunnen onder andere worden beantwoord met behulp van de volgende boeken:

• Jac. Hijma, C.C. van Dam, W.A.M. van Schendel en W.L. Valk, Rechtshandeling en overeenkomst

• J. Spier, T. Hartlief, A.L.M. Keirse, G.E. van Maanen en R.D. Vriesendorp, Verbintenissen uit de wet en Schadevergoeding

• J.H. Brunner, G.T. de Jong, H.B. Krans, M.H. Wissink, Verbintenissenrecht algemeen

• J.H. Nieuwenhuis, Onrechtmatige daden, Délits, Unerlaubte Handlungen, Torts

• Jac. Hijma en M.M. Olthof, Compendium Vermogensrecht

Oefententamen gebaseerd op de herkansing

Deeltoets A

Vraag 1a

Peer is een producent van mobiele telefoons, gevestigd in de Verenigde Staten. Het meest populaire model – Zphone – wordt in Nederland geïmporteerd door Brandsteder Import Services. Jan Daalder is een van de trotse eigenaren van een Peer Zphone. Hij heeft zijn exemplaar gekocht bij de BelSjop te Leiden. Op een dag vliegt zijn telefoon na een doffe knal spontaan in brand. Van de telefoon – die zich in de binnenzak van zijn nieuwe jas bevond – is niet veel meer over. De jas is door het in brand vliegen van het telefoontoestel onherstelbaar beschadigd. Jan Daalder lijft hierdoor € 250,- schade.

De volgende dag koopt Jan Daalder een vervangende mobiele telefoon van het merk SungSem bij PhonePalace te Den Haag. Al snel merkt Jan Daalder dat er iets mankeert aan de telefoon. Hij valt voortdurend uit, zodat het onmogelijk is om er een fatsoenlijk gesprek mee te voeren.

Kan Jan Daalder de koopovereenkomst met PhonePalace ontbinden of dient hij PhonePalace eerst inde gelegenheid te stellen de telefoon te repareren of te vervangen door een ander exemplaar?

Vraag 1b

Daalder, die het in deze periode erg druk heeft met het opstarten van een nieuw bedrijf gaat een half jaar later met de telefoon naar PhonePalace terug en doet een beroep op de ondeugdelijkheid van het toestel.

Ziet u een mogelijkheid voor PhonePalace om zich hiertegen te verweren?

Vraag 2a

Frank Snoeiers wil een auto (occasion) kopen. Zijn voorkeur gaat uit naar een Volvo type S80. Op een dag ziet hij in de krant dat er twee mooie occasions voor een redelijke prijs te koop staan bij de Volvo dealer China Car. Hij twijfelt tussen de oudere Volvo S80, die vanwege de voorname uitstraling zijn voorkeur heeft, en de jongere Volvo S40. Snoeiers is bang dat de oudere Volvo S80 teveel onderhoud zal vergen en vraagt zijn deskundige vriend Verburg om de Volvo eens te gaan bekijken. Verburg gaat vervolgens voortvarend te werk. Na een grondige inspectie koopt hij zonder overleg met Snoeiers in naam van Snoeiers de Volvo S80. Snoeiers, door China Car hiertoe aangesproken, acht zich niet gehouden de koopprijs te betalen. Hij heeft nooit toestemming aan Verburg gegeven om tot aanschaf van de Volvo S80 over te gaan. Snoeiers is verder niet in contact geweest met China Car.

Is Snoeiers gehouden de koopprijs voor de Volvo te betalen?

Vraag 2b

Stel dat Snoeiers niet gehouden is de koopprijs voor de Volvo te betalen kan China Car dan Verburg aanspreken, en zo ja waartoe?

Vraag 3a

Reve besluit bij Waterdromen B.V. een verwarmd zwembad aan te schaffen voor zijn dakterras. Het zwembad wordt door een werknemer van Waterdromen geïnstalleerd. Achteraf blijkt dat de werknemer van Waterdromen tijdens de installatiewerkzaamheden een fout heeft gemaakt. Dientengevolge treedt, wanneer Reve op 10 juli het zwembad voor het eerst met water laat vollopen, ernstige lekkage op. De waterschade aan zijn onder het zwembad gelegen studeerkamer bedraagt €5000,-.

Geef aan of Reve recht heeft op vergoeding door Waterdromen van de waterschade. Besteed hierbij mede aandacht aan de vraag of Reve hiertoe een ingebrekestelling zal moeten uitbrengen.

Vraag 3b

Op 2 maart spreken Vestdijk en Reve met elkaar af dat Vestdijk zijn unieke gesigneerde eerste editie van het boek ‘Onder professoren’ (W.F. Hermans) zal ruilen tegen Reves unieke gesigneerde eerste editie van het boek ‘Eline Vere’ (L. Couperus). Vestdijk en Reve komen met elkaar overeen dat Vestdijk zijn boek op 10 april aan Reve ter beschikking zal stellen, terwijl Reve zijn boek op 14 april aan Vestdijk ter beschikking zal stellen. Vestdijk hoort op 8 april dat Reves boek ‘Eline Vere’ door de lekkage onherstelbaar beschadigd is geraakt.

Kan Vestdijk afgifte van het boek ‘Onder professoren’ weigeren en zo ja, op grond waarvan, als hij door Reve tot afgifte wordt aangesproken op 10 april?

Deeltoets B

Vraag 1a

Peer is een producent van mobiele telefoons, gevestigd in de Verenigde Staten. Het meest populaire model – Zphone – wordt in Nederland geïmporteerd door Brandsteder Import Services. Jan Daalder is een van de trotse eigenaren van een Peer Zphone. Hij heeft zijn exemplaar gekocht bij de BelSjop te Leiden. Op een dag vliegt zijn telefoon na een doffe knal spontaan in brand. Van de telefoon – die zich in de binnenzak van zijn nieuwe jas bevond – is niet veel meer over. De jas is door het in brand vliegen van het telefoontoestel onherstelbaar beschadigd. Jan Daalder lijft hierdoor € 250,- schade.

Is Brandsteder Import Services aansprakelijk voor de door Daalder geleden schade aan zijn jas (€ 250,-)?

Vraag 1b

Is de BelSjop aansprakelijk voor de door Daalder geleden schade aan zijn jas (€ 250,-)?

Vraag 2a

Pieter besluit om boodschappen te gaan doen. Pluto, de hond van Pieter, wordt door Pieter buiten neergelegd en met zijn riem vastgebonden aan een hondenhaak (een voor honden bestemde plaats). Een voorbijganger, Dorra, kijkt niet goed uit en struikelt over Pluto. Zij valt en breekt haar been. Pluto bijt haar vervolgens in haar arm. De wond moet worden gehecht in het ziekenhuis. Bovendien loopt Dorra als gevolg van de hondenbeet Tetanus op, een gevaarlijke bacteriële infectie.

Is Pieter als hondenbezitter aansprakelijk voor het gebroken been, de wond en de bacteriële infectie van Dorra?

Vraag 2b

Dorra is als gastvrouw werkzaam bij het Italiaans restaurant Pronto. Door haar afwezigheid als gevolg van het opgelopen letsel lijdt Pronto schade. De eigenaar moet tijdelijk een andere gastvrouw inhuren om het restaurant draaiende te houden terwijl hij op grond van de arbeidsovereenkomst met Dorra verplicht is haar loon tijdens ziekte door te betalen.

Gesteld dat Pieter aansprakelijk is voor de schade van Dorra, kan Pronto zijn schade ter zake van de loondoorbetaling dan op Pieter verhalen?

Vraag 2c

In het verkeersaansprakelijkheidsrecht wordt wel gesproken van de reflexwerking van art. 185 WVW. Wat wordt hiermee bedoeld? Betrek in uw antwoord de zogenaamde 100%- en 50%-regel.

Antwoordindicatie

Deeltoets A

Antwoord vraag 1a

Er is sprake van een consumentenkoop , art. 7:5 BW. De telefoon is niet conform in de zin van art. 7:17 BW, zie art. 7: 17 lid 2 BW: niet geschikt voor normaal gebruik. Er is dus sprake van een tekortkoming in de nakoming van de koopovereenkomst, die in beginsel recht geeft op ontbinding van de overeenkomst. Op grond van art. 7:22 lid 2 BW dient de verkoper evenwel eerst in de gelegenheid te worden gesteld om de telefoon te vervangen of te herstellen, pas daarna kan worden ontbonden. Jan Daalder kan de koopovereenkomst dus niet gelijk ontbinden.

Antwoord vraag 1b

Ja, op grond van art. 7:23 (lid 1) BW heeft de koper een klachtplicht. Kennisgeving van non-conformiteit moet binnen bekwame tijd na de ontdekking geschieden. Op grond van art. 7:23 lid 1, tweede zin, BW is bij een consumentenkoop een termijn van twee maanden in ieder geval tijdig. Het indien van een klacht na het verstrijken van zes maanden na ontdekking van het gebrek zal niet snel meer worden gezien als tijdig. Het niet nakomen van de klachtplicht leidt tot verval van de mogelijkheid om een beroep te doen op non-conformiteit.

(Verbintenissenrecht algemeen nr. 213)

Antwoord vraag 2a

Nee, Snoeiers is niet gehouden de koopprijs te betalen. Hij heeft immers geen (toereikende) volmacht verleend aan Verburg. Er is niet voldaan aan de vereisten van art. 3:66 lid 1 BW; op die grond raakt Snoeiers dus niet gebonden. [In de casus wijst niets op bekrachtiging (art. 3:69 BW)]. Resteert de vraag of gebondenheid van Snoeiers kan worden aangenomen op grond van art. 3:61 lid 2 BW. Dat is niet het geval nu er geen sprake is van een verklaring of gedraging (toedoen) van Snoeiers (de achterman). China Car kan dus niet gerechtvaardigd hebben vertrouwd op het bestaan van een toereikende volmacht.

Antwoord vraag 2b

Ja, ex art. 3:70 BW dient Verburg (als pseudo-gevolmachtigde) in te staan voor bestaan en omvang van de volmacht. Hij dient schadevergoeding - positief belang, dus ook gederfde winst - aan China Car te betalen. Deze schadevergoeding is verschuldigd wegens een tekortkoming in de nakoming van de garantieverbintenis, art. 6:74 BW.

Antwoord vraag 3a

Reve heeft recht op vergoeding de waterschade op grond van art. 6:74 BW. Er is sprake van een tekortkoming in de nakoming: ondeugdelijke nakoming , zwembad lekt. Deze tekortkoming is toerekenbaar o.g.v. art. 6:76 BW. Waterdromen is voor de gedraging van haar werknemer op gelijke wijze als voor haar eigen gedragingen aansprakelijk.

Er is schade en causaal verband tussen schade en de tekortkoming. Nakoming is blijvend onmogelijk (want gevolgschade), vgl. Kinheim/Pelders. Nu nakoming blijvend onmogelijk is, is geen verzuim vereist (6:74 lid 2) en dus evenmin een ingebrekestelling vereist.

(Verbintenissenrecht algemeen nr. 171, 174, 187, 188, 203 en HR 4 februari 2000 Kinheim/Pelders)

Antwoord vraag 3b

Ja, op grond van art. 6:263 BW (onzekerheidsexceptie). Er is sprake van tegenover elkaar staande verbintenissen (ruil). Schuldenaar Vestdijk is verplicht eerst te presteren. Er is dan nog geen tekortkoming van de ander (Reve), maar art. 6:263 BW voorziet toch in een opschortingsbevoegdheid (‘niettemin bevoegd’). Na het sluiten van de overeenkomst te zijner (Vestdijk) kennis gekomen omstandigheden geven Vestdijk goede grond te vrezen dat zijn wederpartij niet zal kunnen nakomen; hij hoort namelijk dat Reves boek door lekkage onherstelbaar is beschadigd. Deze (te vrezen) tekortkoming rechtvaardigt de opschorting van Vestdijk.

(Verbintenissenrecht algemeen nr. 138, 153)

Deeltoets B

Antwoord vraag 1a

De vraag betreft productaansprakelijkheid in de zin van art. 6:185 BW e.v. Het product (de telefoon) is gebrekkig zoals bedoeld in art. 6:186 BW, het biedt namelijk niet de veiligheid die men daarvan mag verwachten (vliegt in brand). Als importeur binnen de Europese Economische Ruimte wordt Brandsteder Import Services als producent aangemerkt, art. 6:187 lid 3 BW. Er is schade in de zin van art. 6:190 lid 1 aanhef en onder b BW. De hoogte van het schadebedrag ligt evenwel onder het franchisebedrag van € 500. Brandsteder Import Services is niet aansprakelijk.

(Verbintenissen uit de wet en Schadevergoeding (6^e dr.), nr. 134, 138, 139, 142, 144.)

Antwoord vraag 1b

Er is sprake van een consumentenkoop art. 7:5 BW. De verkoper schiet tekort in de nakoming van zijn verplichtingen uit de koopovereenkomst (art. 6:74 BW). De telefoon is niet conform in de zin van art. 7:17 BW. Deze tekortkoming is toerekenbaar krachtens de verkeersopvattingen (6:75), zie HR Oerlemans/Driessen. Er is schade en causaal verband tussen t.k.k. en schade. Ex art. 7:24 lid 2 sub c BW is BelSjop aansprakelijk (geen kanalisatie naar de producent).

(Verbintenissenrecht algemeen nr. 177; HR 27 april 2001 Oerlemans/Driessen).

Antwoord vraag 2a

Voor aansprakelijkheid ex art. 6:179 BW moet sprake zijn van eigen energie van het dier. Het gebroken been is veroorzaakt doordat Dorra over de hond struikelt: daarbij was de hond een object, vertoonde in ieder geval geen eigen energie die de schade heeft aangericht. Deze schade valt dus niet onder het bereik van art. 6:179 BW. [Evenmin is er sprake van een onrechtmatige daad, art. 6:162 BW, van Pieter].

Pieter is niet aansprakelijk voor het gebroken been.

Pieter is wel aansprakelijk voor de schade door wond en infectie op grond van art. 6:179 BW. Die schade is wel veroorzaakt door eigen energie van het dier. De infectie is door het letsel teweeggebracht.

(Verbintenissen uit de wet en Schadevergoeding nr. 123, 124, 125, 126)

Antwoord vraag 2b

Ja, Pronto kan als werkgever de schade op Pieter verhalen op grond van art. 6:107a lid 2 BW.

(Verbintenissen uit de wet en Schadevergoeding nr. 252)

Antwoord vraag 2c

De reflexwerking van art. 185 WVW houdt in dat het Betriebsgefahr dat ingeval van aansprakelijkheid krachtens 185 WVW voor rekening van gemotoriseerde komt, ook voor rekening van de gemotoriseerde wordt gebracht wanneer hij zelf een vordering ex art. 6:162 BW instelt tegen een niet-gemotoriseerde (NB. Art. 185 WVW is op die situatie niet rechtstreeks van toepassing).

Het Betriebsgefahr wordt als eigen schuld in de zin van art. 6:101 BW toegerekend aan het gemotoriseerde slachtoffer. De 100%- en 50%-regel hebben geen reflexwerking, zie HR Chan-a-Hung/Maalsté .

(Verbintenissen uit de wet en Schadevergoeding nr. 162 en HR 4 mei 2001 Chan-a-Hung/Maalsté)