Hoorcollegeaantekeningen 15/16

Financiering en de nv

De nv is een rechtspersoon waarvan het kapitaal verdeeld is in aandelen. Deze aandelen moeten een duidelijke vorm krijgen in de balans. Ze staan op EV en kas.

Subcategorieën van het EV

Om het verdeelde kapitaal een overzichtelijke vorm te geven, worden er subcategorieën gebruikt om het eigen vermogen nog verder te rubriceren. Hieronder staan de rubrieken opgesomd.

Aandelenkapitaal

Het aandelenkapitaal bestaat uit alle aandelen naar de markt gebracht (geplaatst kapitaal). Er is statutair bepaald hoeveel dit mag zijn. Het aandelenkapitaal kan alleen wijzigen als het aantal geëmitteerde aandelen verandert.

Agioreserve

Alle aandelen worden in beginsel verkocht voor de nominale waarde. Verkoop voor minder dan de nominale waarde is wettelijk verboden. Verkopen voor een meerwaarde mag wel. Deze meerwaarde (alleen de meerwaarde, dat is de verkoopprijs min de nominale aandeelwaarde) moet op de agioreserve geboekt worden.

Te betalen dividend

Bij aandelen horen dividend, dus deze moet ook geboekt worden. Normaal gesproken wordt eerst geld verdiend, wat bestemd is voor de aandeelhouders. Zodra dit geld verdiend is, wordt dit op de rekening ‘te betalen dividend’ geboekt. Zodra er een dividenduitkering plaatsvindt, gaat dat deze rekening uit.

Winstreserve

De winstreserves zijn de verschillen tussen de inkoopwaarde en verkoopwaarde bij de operationele activiteiten van de onderneming. Denk terug aan de verkoop van een product voor 5 wat voor 3 is ingekocht. Voorraad daalt met 3, kas stijgt met 5 en om de balans in evenwicht te houden stijgt EV met 2. Die stijging van 2 komt nu in de subcategorie winstreserves.

Een tweede geldstroom die bij winstreserves terechtkomt, zijn aandelen waarvan geen dividend wordt uitgekeerd. Dit is immers niet altijd het geval bij aandelen.

Ratio's

Ratio’s zijn berekeningen die de onderneming beoordeelt naar zijn gezondheid. Deze ratio’s zien alleen op het verleden.

De solvabiliteitsratio is EV / totaal vermogen. Dit bepaalt de solvabiliteit.

De liquiditeitsration kan op twee manieren.
De quick ratio: (vlottende activa – voorraad) / vreemd vermogen korte termijn
De current ratio: vlottende activa / vreemde vermogen korte termijn.
Met deze twee ratio’s wordt bepaald hoe de liquiditeit van de onderneming is.

De rentabiliteit zegt hoe goed de onderneming vermogen kan aantrekken.
De rentabiliteit van het totale vermogen: (winst + rentekosten) / gemiddeld totaal vermogen
De rentabiliteit van het eigen vermogen: winst / gemiddeld eigen vermogen
De rentabliliteit van het vreemd vermogen: rentekosten / gemiddeld vreemd vermogen
Gemiddelde van het vermogen is als volgt: EV op 1 januari en op 31 december van hetzelfde jaar optellen, en dan vervolgens delen door 2.
Met deze gegevens kan de gemiddelde vermogenskostenvoet berekend worden. Dat gebeurt door het gemiddelde van de rentabiliteit van het eigen vermogen en van het vreemd vermogen te nemen, vermenigvuldigd met hoeveel ze bijdragen aan het ondernemingsvermogen.

Corporate finance

Corporate finance kijkt naar de opbrengst van rente. Dit wordt berekend van heden naar toekomst en van toekomst naar heden.

Heden naar toekomst: E = C × (1 + i)ⁿ
Toekomst naar heden: C = E / (1 + i)ⁿ

De E staat voor eindwaarde, de C voor contante waarde. De i is het rentepercentage. Een rente van 20% geeft dus een een i van 0,2 en een rentepercentage van 3% een i van 0,03. De i is het getal voor het procentteken gedeeld door 100. De n staat voor het aantal jaren.

Financiering

De financiering kijkt naar de verdeling van geldmiddelen. Bij de nv is deze extra interessant, omdat er meer partijen zijn (de eenmanszaak kent geen aandeelhouders). De financiering zegt dus niets over de gezondheid van de onderneming, alleen over de verdeling van het ondernemersvermogen en de risico’s die met dat vermogen genomen worden.

Werkgroepaantekeningen 15/16

Ratio’s

De ratio’s geven aan de hand van resultaten uit het verleden aan hoe de onderneming gepresteerd heeft en zijn indicatiecijfers voor hoe solvabel en liquide ze zullen ze zijn. De ideale ratio’s zien op de toekomst, maar die informatie heeft niemand. Dit is dus alleen een ideale situatie.

De solvabiliteitsratio bereken je door EV door totaal vermogen te delen. De uitkomst zit altijd tussen de 0 en 1 (bij positief EV). Bij een nv tel je eerst alle subcategorieën van EV bij elkaar op (aandelenkapitaal, agio, winstreserve, etc.). De uitkomst vertelt voor elke euro van de onderneming hoeveel cent ze zelf hebben ingelegd. Voorbeeld: met een solvabiliteitsratio van 0,25 weten we dat de onderneming voor elke euro die ze zelf hebben er drie geleend zijn.

De liquiditeitsratio bestaat uit twee varianten. De current ratio is vlottende activa gedeeld door vreemd vermogen korte termijn. Aangezien je alleen maar kijkt naar de korte termijn voor liquiditeit, kijk je alleen naar welke activa je verbruikt voor productie en welke schulden je moet aflossen. De current ratio zegt hoeveel middelen er nodig zijn voor productie. De quick ratio is (vlottende activa – voorraad) / vreemd vermogen korte termijn. Omdat je de voorraad niet meerekent, kijk je alleen naar hoeveel geldmiddelen je nodig hebt voor productie die je korte termijnschulden aflost.

Aandelen

Aandelen hebben drie soorten waarden. De nominale waarde, de intrinsieke waarde en de marktwaarde. De nominale waarde staat in de statuten vermeld en is dus altijd hetzelfde. De intrinsieke waarde wordt berekend door de formule: EV / aantal aandelen. De marktwaarde kan de onderneming niet (direct) beïnvloeden. De marktwaarde is ‘wat de gek ervoor geeft’.

Van de student wordt gevraagd om de intrinsieke waarde te berekenen voor en na een aandelenemissie. De noemer in de breuk (aantal aandelen) stijgen, en je eigen vermogen neemt door je aandelenvermogen ook toe (in ieder geval aandelenkapitaal, agio eventueel ook). De intrinsieke waarde verandert dus na een emissie. Bereken hierbij de situaties ‘before’ en ‘after’ en kijk vervolgens naar hoeveel de uitkomst verschilt.

De aandelen van de onderneming moeten als volgt geboekt worden. Aandelen moeten minstens voor de nominale waarde verkocht worden, omdat disagio verboden is. Het verschil tussen de originele prijs waarvoor de aandelen verkocht worden en de nominale waarde is de agio. Elke andere winst moet op winstreserve, maar agio heeft zijn eigen rekening.

BV versus eenmanszaak, voor- en nadelenafweging

De BV is onderhevig aan juridische regelingen zoals het opstellen van de jaarrekening. De BV moet dus informatie verschaffen en dat mogen de concurrenten ook weten. De concurrenten mogen hier dus op anticiperen, wat de markt kan beïnvloeden. Voor de eenmanszaak is helemaal geen regeling. De wet verplicht de ondernemer tot niets, maar de buitenwereld weet ook niets van de eenmanszaak. De eenmanszaak kan dus gebruikmaken van de informatie van de BV zonder ook maar iets terug te geven. Kapitaalinvesteerders zullen bij de eenmanszaak echter elke keer moeten vragen hoe de ondernemer het doet. Daarom zal de eenmanszaak meer moeite hebben met kapitaal aan te trekken. Conclusie: de BV en de eenmanszaak zijn dus elkaars spiegelbeeld.

Uitkering dividend

De onderneming kan uitkeringen van dividend wordt via twee toetsen gedaan.

De balanstest: zijn er gebonden reserves? Mogen we hieraan komen?

De balanstest kijkt alleen of er vermogen is om dividend mee uit te mogen keren.

Uitkeringstest: kunnen we dit op grond van liquiditeit en economische redelijkheid doen?

De uitkeringstest kijkt of het verstandig is. De onderneming moet niet lijden onder de dividenduitkering