Wie kan ondernemingen vertegenwoordigen en wat zijn de regels? Oefententamens 6

Vragen: 

Casus I

Twee aannemers willen hun krachten bundelen en een contractuele samenwerkingsvorm aangaan. Zij denken aan een vennootschap onder firma of een stille maatschap. Ze besluiten zich eerst te verdiepen in de wetelijke bepalingen die voor deze rechtsvormen gelden. Nu lezen zij dat voor de v.o.f. geldt dat de vennoten niet bevoegd zijn te vertegenwoordigen ten aanzien van handelingen welke niet tot de vennootschap betrekkelijk zijn. Bij de maatschap vinden zij een dergelijke bepaling niet terug in de wet.

Vraag 1

Leg uit waarom bij de maatschap geen behoefte bestaat aan een dergelijke bepaling. (10 punten)

Casus II

Mevrouw Dekker drijft de onderneming ‘Juweeltjes’ en verkoopt sieraden uit Afrika. Op 1 augustus 2016 verkoopt mevrouw Dekker haar onderneming met grote winst aan Juultje van Dijk en Jordi van Berkel, die de onderneming gezamenlijk voortzetten in de vorm van een vennootschap onder firma. In het vennootschapscontract worden geen van de wet afwijkende afspraken opgenomen en ‘Juweeltjes’ VOF wordt ingeschreven in het handelsregister. Op 3 augustus 2016 bestelt Juultje bij Mode BV voor een bedrag van € 1.250 aan promotiemateriaal voor de modetrends van 2017, zonder dat Jordi hiervan op de hoogte is. Ga er van uit dat Juultje het promotiemateriaal bij de aanschaf direct heeft betaald van haar eigen privé bankrekening.

Vraag 2

Kan Juultje het door haar betaalde bedrag met kans op succes verhalen op het vennootschapsvermogen en/of op de andere vennoot?

Casus III

Mirthe, Nikki en Anne vormen een oogartsenmaatschap welke onder de naam Seethrough oogartsen aan het rechtsverkeer deelneemt. De maatschapsovereenkomst is gedeponeerd bij het handelsregister. Mirthe vindt dat het spreekkamermeubilair hoognodig aan vervanging toe is en koopt, zonder medeweten van Nikki en anne, namens de maatschap nieuw meubilair van Wood BV. De koopprijs bedraagt € 30.000. Nikki en Anne zijn blij met deze actie van Mirthe en nemen het nieuwe meubilair meteen in gebruik.

Vraag 3 (10 punten)

Geef aan wie door Wood BV kan/kunnen worden aangesproken tot voldoening van de koopprijs, op welk(e) vermogen(s) Wood BV zich kan verhalen en voor welk bedrag.

Vraag 4 

De structuurvennootschap Drukkerij en Uitgeverij Lezen BV geeft boeken en tijdschriften uit in tien verschillende talen. Het bestuur bestaat uit P. Colden (Chief executive officer (CEO)), A. Yildrim (Chief financial officer (CFO)) en K. Van Straten (Chief operational officer (COO)). De raad van commissarissen bestaat uit drie leden. Alle aandelen zijn in handen van Y. Zoethout.

De statuten luiden, voor zover van toepassing:

1. Het bestuur vertegenwoordigt de vennootschap;
2. Iedere bestuurder is zelfstandig bevoegd de vennootschap te vertegenwoordigen.

Aan alle vereisten voor inschrijving in het handelsregister is voldaan. Op verzoek van de aandeelhouder heeft de raad van commissarissen afspraken gemaakt met de bestuursleden die inhouden dat zij uitgaven boven een bedrag van € 100.000,- eerst ter goedkeuring voorleggen aan de raad van commissarissen. De afspraken zijn schriftelijk vastgelegd maar zijn niet gedeponeerd bij het handelsregister.

Drukkerij en Uitgeverij Lezen BV heeft op korte termijn een nieuwe drukpers nodig en K. van Straten bestelt – zonder vooraf toestemming te vragen aan de raad van commissarissen – een tweedehands drukpers ter waarde van € 239.500,-. Is Drukkerij en Uitgeverij Lezen BV aan deze overeenkomst gebonden ? Motiveer uw antwoord aan de hand van het stappenplan.

Vraag 5

Nadat Don is toegetreden tot ‘Outdoor Centrum vof’ koopt hij op naam en voor rekening van de vennootschap een tweedehands botentrailer waarop hij de zeilboot kan vervoeren naar andere plekken (kostprijs EUR 1.750,-). Daan en Evelien laten hun ongenoegen hierover blijken en wijzen Don erop dat hij hiervoor hun toestemming nodig had. In het handelsregister staat dat de vennoten van ‘Outdoor Centrum vof’ zelfstandig bevoegd zijn de vof te vertegenwoordigen tot een bedrag van EUR 1.000,-.

Is ‘Outdoor Centrum vof’ gebonden?

Vraag 6 

Op 20 december 2015 sluit één van de uitvoerende bestuurders van WME een overeenkomst voor de duur van vijf jaar met een schoonmaakbedrijf dat de bedrijfsgebouwen van WME zal schoonmaken. Met deze overeenkomst is een bedrag van drie miljoen euro gemoeid. De bestuurder heeft voor het aangaan van deze overeenkomst niet de goedkeuring van de meerderheid van de niet uitvoerende bestuurders gevraagd. Is WME bij het aangaan van deze overeenkomst rechtsgeldig vertegenwoordigd? Beantwoord deze vraag volgens het stappenplan.

Antwoorden: 

Vraag 1

De bepaling waarop de vraag ziet is te vinden in art. 17 lid 2 K. Bij de maatschap behoeven de maten een volmacht van de andere maten om de maatschap te kunnen vertegenwoordigen (art. 7A:1679/1681 BW). Er geldt dus geen vertegenwoordigingsbevoegdheid op grond van de wet zoals bij de v.o.f., waar de vennoten bevoegd zijn tot vertegenwoordiging tenzij de samenwerkingsovereenkomst anders bepaalt of de handeling buiten het doel valt (art. 17 lid 1 en 2 K). Omdat maten toch alijd een volmacht nodig hebben van de andere maten, is een beperking tot handelingen die binnen het doel vallen niet nodig: voor handelingen buiten het doel zal geen volmacht worden verleend.

Norm:

• bij maatschap volmacht vereist voor vertegenwoordiging 2pnt
• art. 7A:1679 of 1681 Bw 1 pnt
• Vennoten in een VOF in beginsel steeds bevoegd tenzij.. 2pnt
• art. 17 lid 1 K 1 pnt
• art 17 lid 2 K 1 pnt
• Omdat maten toch alijd een volmacht nodig hebben van de andere maten, is een beperking tot werkzaamheden die binnen het doel vallen niet nodig 3 pnt

Vraag 2

Hoewel het in casu gaat om een VOF gelden voor dit geval de regels van de maatschap (1 K en/of 15 K). Het is in dit verband van belang onderscheid te maken tussen beheers- en beschikkingshandelingen. De handeling valt hoogstwaarschijnlijk aan te merken als beheershandeling omdat de handeling samenhangt met de normale dagelijkse gang van zaken; een organisatie die sieraden verkoopt zal regelmatig promotiemateriaal nodig hebben. Hiertoe worden de vennoten geacht elkaar over en weer de bevoegdheid te hebben verleend en deze handeling komt voor rekening van de maatschap (art. 7A:1676 sub 1 BW). Derhalve kan Juultje het bedrag voor rekening van de maatschap laten komen dan wel dit verhalen bij Jordi.

Vraag 3

Het betreft de uitoefening van een beroep onder gemeenschappelijke naam (maatschap in enge zin). Bij een maatschap zijn de individuele maten in beginsel niet individueel vertegenwoordigingsbevoegd (art. 1679 juncto art. 1681 Boek 7A BW). Ria heeft de maatschap dus onbevoegd vertegenwoordigd (ze had geen volmacht), maar er heeft in casu een stilzwijgende bekrachtiging plaatsgevonden doordat de mede-maten het meubilair in gebruik hebben genomen. Wood BV is dus een zaakscrediteur. Zij kan de maatschap aanspreken voor het gehele bedrag van € 30.000 en verhaal zoeken op het afgescheiden vermogen. Voorts kan zij elke maat aanspreken voor € 10.000 (art. 7A:1680 BW, aansprakelijkheid voor gelijke delen) en zich verhalen op de privé-vermogens van Mirthe, Nikki en Anne.

Vraag 4 

Art. 2:240 lid 2 BW bepaalt dat iedere bestuurder zelfstandig bevoegd is de vennootschap te vertegenwoordigen. Daarvan kan in de statuten van worden afgeweken, maar dat is in casu niet gebeurd; de statuten van Lezen BV sluiten aan bij de wettelijke hoofdregel dat iedere bestuurder zelfstandig bevoegd is. K. van Straten is dus bevoegd Lezen BV zelfstandig te vertegenwoordigen.

Op grond van art. 2:240 lid 3 BW is de bevoegdheid tot vertegenwoordiging die (aan het bestuur of) aan iedere bestuurder toekomt onbeperkt en onvoorwaardelijk, voor zover uit de wet niet anders voortvloeit. De tussen RvC en bestuurders gemaakte afspraken verbinden een voorwaarde aan de vertegenwoordigingsbevoegdheid (uitgaven boven € 100.000,- moeten eerst ter goedkeuring worden voorgelegd aan de RvC). Aangezien dit een beperking is die niet uit de wet voortvloeit heeft de overeenkomst geen externe werking (het maakt i.c. niets uit of de overeenkomst tussen bestuur en RvC wel of niet gedeponeerd is bij het handelsregister). Lezen BV is aan de door K. van Straten aangegane overeenkomst gebonden.

Vraag 5 

Nee, de vof is niet gebonden. Weliswaar is op grond van art. 17 WvK iedere vennoot bevoegd de vennootschap te vertegenwoordigen (dat is ook bij ‘Outdoor Centrum vof’ zo geregeld), maar de bevoegdheid is beperkt tot een bedrag van max. €1.000,-. Op grond van art. 7A:1681 BW is Don zelf gebonden, nu hij geen volmacht had van de andere 2 vennoten om de vof voor het volledige bedrag te binden.

Vraag 6 

Rechtsregels en analyse: De statuten bepalen – in lijn met art. 2:130 lid 2 BW – dat iedere (uitvoerende) bestuurder zelfstandig vertegenwoordigingsbevoegd is. Op grond van lid 3 is deze vertegenwoordigingsbevoegdheid onbeperkt en onvoorwaardelijk. De bepaling in de statuten dat bestuurders voor het aangaan van de rechtshandelingen vanaf twee miljoen euro goedkeuring nodig hebben van een meerderheid van de uitvoerende bestuurders is een niet uit de wet voortvloeiende beperking. Dit goedkeuringsvereiste is geen extern werkende beperking van de vertegenwoordigingsbevoegdheid. Conclusie: WME is rechtsgeldig vertegenwoordigd (WME is gebonden).