Topfit (Case C-22/18) - Arrest

Topfit (HvJ 13-06-2019, Zaak C-22/18)

Casus

Een Duitse rechter had een verzoek om een prejudiciële beslissing ingediend t.a.v. de artikelen 18, 21 en 165 VWEU. Het betrof een geschil over deelname aan een nationaal kampioenschap voor amateursporters door een onderdaan van een andere lidstaat. Biffi is een Italiaans staatsburger en hardloper. In 2016 verviel een bepaling van de Duitse atletiekbond waarin stond dat buitenlandse atleten nadat ze minstens een jaar over een wedstrijdlicentie beschikten, mee mochten doen met de nationale kampioenschappen. Hierom werd Biffi door de Duitse atletiekbond geweigerd deel te nemen. Het enige vereiste waar hij niet aan voldeed was het nationaliteitsvereiste. De vraag is nu of zo'n nationaliteitsvereiste in strijd is met het Unierecht.

Hof

Biffi is een Unieburger, die gebruik maakt van zijn recht op vrij verkeer zoals dit volgt uit art. 21 VWEU. Unieburgers moeten in gastlidstaten toegang hebben tot vrijetijdsbestedingen, als voortvloeisel van het recht op vrij verkeer. Ook het beoefenen van sport is hier een onderdeel van. De vraag is echter of regels van nationale sportbonden net als overheidsregels op dezelfde wijze moeten voldoen aan het Unierecht. Vanuit het uitgangspunt dat er geen belemmeringen op het vrije verkeer van personen mogen zijn, beantwoordt het Hof deze vraag positief.

Feit is dat Biffi op grond van zijn nationaliteit anders wordt behandeld dan Duitse onderdanen. Dit kan zijn vrijheid van verkeer beperken, omdat hij minder goed deel kan nemen aan vrijetijdsbesteding in Duitsland (in dit geval sport). De beperking van de vrijheid van verkeer die hier het gevolg van is, kan gerechtvaardigd worden op basis van objectieve overwegingen en indien zij evenredig is aan het nagestreefde doel ervan. Het lijkt legitiem om bij sportwedstrijden die gaan om de aanwijzing van een nationaal kampioen, alleen eigen onderdanen toegang te geven. Dit is immers een wezenlijk element van het begrip 'nationaal kampioen'. De Duitse bond stelt dat het legitiem is om tot het nationale kampioenschap alleen nationale onderdanen toe te laten. Het Hof is het hiermee eens, maar vindt dit op zichzelf niet voldoende om elke mogelijke beperking op deelname van buitenlanders te rechtvaardigen. Omdat het geen aanvullende rechtvaardigingsgronden ziet in het betoog van de Duitse bond, is de uitsluiting dus onvoldoende gemotiveerd. 

Conclusie

De artikelen 18, 21 en 165 VWEU verzetten zich tegen regels van nationale sportbonden die bepalen dat onderdanen van buitenlandse lidstaten die, al geruime tijd in de gastlidstaat wonen, als amateursporter niet op gelijke voet als nationale onderdanen, mee kunnen doen aan nationale amateurkampioenschappen. Hier moet een rechtvaardiging op grond van objectieve overwegingen voor zien, die bovendien evenredig is aan de nagestreefde legitieme doelstelling. In dit geval is daarvan geen sprake.