Studiereeks Burgerlijk Procesrecht deel 6: Insolventierecht

Deze Samenvatting bij Studiereeks Burgerlijk Procesrecht deel 6: Insolventierecht (Groot) is geschreven in 2016

1. Inleiding

Soorten instrumenten

Soms doet de situatie zich voor dat een schuldenaar meerdere schuldeisers niet kan betalen. In de faillissementswet vinden we drie specifieke instrumenten die de gevolgen regelen van het onvermogen van een schuldenaar om zijn verplichtingen na te komen:

- Faillissement (art. 1-213kk) = algemeen beslag op gehele vermogen van schuldenaar t.b.v. Alle schuldeisers. Doel : liquidatie en verdeling van het vermogen

- Schuldsanering (art. 284-361) = regeling dat er gedurende een bepaalde periode zoveel mogelijk vermogen bijeengebracht wordt en uitgekeerd wordt aan de schuldeisers, waarbij de schuldenaar na afloop van de periode schuldenvrij is.

- Surséance van betaling (art. 214-283) = uitstel van betaling om alles op orde te krijgen als onderneming.

Het doel: voorzetting van onderneming

Gemeenschappelijke kenmerken

Algemeen:

1. Gericht op vermogen van de schuldenaar maar schuldenaar blijft handelingsbekwaam

2. Beginsel van paritas creditorum

Procedureel:

3. Verzoekschriftprocedure

4. Bevoegde rechter van art. 2

2. Faillissement

De procedure in eerste aanleg

Ondanks dat de verzoekschriftprocedure van toepassing is, gelden hier niet de algemene regels van de verzoekschriftprocedure van art. 261 e.v. jo art. 362 lid 2. Alles is te vinden in de Faillissementswet.

Stap 1: Aangifte/Verzoekschrift

– Dit wordt aangevraagd door de schuldenaar, schuldeiser(s) (fiscus, gemeente, OM, ambtshalve rechtbank)

– Tegen: de schuldenaar = natuurlijke persoon, privaatrechtelijke rechtspersoon, v.o.f., c.v. en openbare maatschappen. (Uitgezonderd: faillissementscurator en de reeds failliete schuldenaar)

– Door: de schuldenaar, middels afgifte en schuldeiser, middels een verzoekschrift

– Bevoegdheid:

– Absoluut: rechtbank (art. 40 RO)

– Relatief:

- Rechtbank woonplaats schuldenaar (2 lid 1)

- Alternatief: vestigingsplaats kantoor vennootschap onder firma (2 lid 3)

– Formele vereisten? Eigen aangifte door de schuldenaar (art. 4 lid 1) of via verzoekschrift tot faillietverklaring door de schuldeisers.

– Inhoudelijke vereisten? Voldoende informatie zodat de rechten kan beoordelen of er voldaan is aan het criterium faillietverklaring = toestand te hebben opgehouden te betalen. Hier kan aan worden voldaan als er pluraliteit van schuldeisers is. Bij 1 schuldeiser: verzoek afwijzen. Bij meerdere schuldeisers: niet automatische toewijzing

Stap 2: Behandeling

De rechtbank bepaalt een dag en tijdstip voor de behandeling. Tenzij hij zelf aangifte heeft gedaan, Wordt de schuldenaar opgeroepen om op een faillissementsverzoek te worden gehoord.

Eventuele weren:

1. De verzoeker voldoet niet aan de voorwaarden voor faillietverklaring (art. 6 lid 3 Fw)

2. De verzoeker heeft geen vorderingsrecht

3. De verzoeker heeft geen redelijk belang

4. De verzoeker maakt misbruik van zijn bevoegdheid (art. 3:13 BW)

5. De verzoeker heeft zijn recht om het faillissement van de schuldenaar aan te vragen verwerkt (art. 6:2 lid 2 BW).

Zowel de aangifte als het verzoek worden met meeste spoed behandeld. De rechter doet een toetsing ex nunc dus: of er op het moment van zijn beslissing nog een failissementstoestand bestaat.

Stap 3: Vonnis/beschikking

Hij kan twee dingen doen, hij kan het faillissement aangifte of verzoek:

- Toewijzen: vonnis in het openbaar (art. 4 lid 5 Fw)

– Faillissementsbeslag op vermogen schuldenaar (art. 4 lid 5) Fw

– Gevolgen faillietverklaring treden in vanaf de aanvang (0.00 uur) van de dag van de faillietverklaring (art. 23 Fw)

- Afwijzen, beschikking kan in de raadkamer. Gevolg: uitvoerbaar bij voorraad

Rechtsmiddelen

Verzet, hoger beroep en cassatie

Opmerking: Normaal gesproken geen verzet bij een verzoekschriftprocedure, maar bij faillissement dus wel.

Stelsel: gesloten

Termijn:kort: meestal 8 dagen beginnend op de dag na de dag van de beslissing

Toetsing: Ex nunc

Behandeling:
- als faillissement was uitgesproken: in het openbaar (logisch, iedereen is ermee bekend)

- als faillissement was geweigerd: in de raadkamer

Rechtsmiddel 1: Verzet

Wie:

– De niet gehoorde schuldenaar tegen de faillietverklaring (8 lid 2 Fw). Binnen 14 dagen

– De schuldeiser-niet verzoeker en belanghebbenden tegen de faillietverklaring (10

lid 1 Fw).
Belanghebbenden: rechtsbetrekking + belang. Binnen 8 dagen

Hoe: Bij verzoekschrift door een advocaat (art. 5 Fw).

Bevoegd: Rechter die het vonnis van faillietverklaring heeft toegewezen (art. 84 en 102)

Behandeling: Met de meeste spoed (art. 4 jo 8 lid 6 en 10 lid 5)

Wanneer: Datum en tijdstip terstond na indiening bepaald (art. 8 lid 4 en 10 lid 3)

Rechtsmiddel 2: Hoger beroep

Wie?
1. Gehoorde schuldenaar die is faillietverklaard (8 lid 1)

2. Schuldenaar tegen afwijzing van verzet tegen de faillietverklaring (8 lid 3)

3. Schuldenaar-aanvrager en schuldeiser-verzoeker tegen afwijzing van de faillietverklaring (9 lid 1)

4. Schuldenaar-aanvrager tegen de toewijzing van verzet tegen de faillietverklaring (11 lid 2)

5. Schuldeiser-verzoeker tegen de toewijzing van verzet tegen de faillietverklaring (11 lid 2)

6. Schuldeiser-niet verzoeker en belanghebbenden tegen de afwijzing van verzet tegen de faillietverklaring (11 lid 1)

Rechtsmiddel 3: cassatie

Wie? Art. 12 lid 1:

1.Door schuldenaar, schuldeiser die de faillietverklaring heeft verzocht

2.De schuldeiser en belanghebbende die op grond van art. 10 verzet hebben ingesteld

Hoe: bij verzoekschrift door een advocaat bij de Hoge Raad art. 12 lid 2 jo 4 lid 1). Behandeling Art. 4,6,8 Fw

Gevolgen vernietiging

Uitspraak wordt vernietiging, vanaf de uitspraak in kracht van gewijsde is gegaan (art.15 lid 1). Vernietiging heeft terugwerkende kracht. De handelingen die door (niet: jegens) de curator zijn verricht vóór of op de dag waarop de vernietiging is gepubliceerd, zijn geldig en verbindend voor de schuldenaar (13 lid 1) De schuldenaar is aan de handelingen van de curator gebonden alsof hij ze zelf heeft verricht.

Gevolg vernietiging van faillissement als gevolg van het instellen van een rechtsmiddel. failliet- verrichte rechts- vernietiging verklaring handelingen. De rechtshandelingen verricht door de curator zijn verbindend voor de schuldenaar (13 lid 1) Uitzondering: art. 13a (opzegging arbeidsovereenkomst door curator)

Wie?

1. Curator

= beheerder en vereffenaar van het vermogen als belangenbehartiger van schuldeisers

Hoofdtaak: beheren en vereffenen van de failliete boedel (art. 68) dus:

1. Omvang boedel vaststellen

Boedel = het gehele vermogen van de schuldenaar ten tijd van de faillietverklaring + hetgeen hij tijdens faillissement verwerft. Dit heet ook wel het fixatiebeginsel. Geen boedel = goederen die toebehoren aan een derde + art. 21/22a + privé-goederen van de echtgenoot.

2. Boedel beheren

De curator is beheers- en beschikkingsbevoegd (art. 68) na een machtiging van de rechtercommissaris Het beheren is het instandhouden en verkoopklaar maken van de boedel. Als degene die failliet is, partij was bij een wederkerige overeenkomst dan geeft dit geen wijziging. Echter heeft de curator via art. 37 de mogelijkheid tot niet nakoming als:

- Voorwaarde 1: ovk voor faillissement gesloten is

- Voorwaarde 2: dat de ovk nog niet door één van de partijen helemaal moet zijn nagekomen. Afwijking art. 37: voor huur-en de arbeidsovereenkomst (art. 39 lid 1/40 lid 1)

3. Boedel in geld omzetten en verdelen onder de schuldeisers

Verder? - Curator brengt verslag uit over de toestand van de boedel aan de rechter commissaris (art. 73).

- Bij verzoekschrift kunnen iedere schuldeiser en de failliet bij de rechter-commissaris opkomen tegen een handeling van de curator of een bevel uitlokken om te bewerkstelligen dat de curator een handeling verricht of nalaat (art. 69).De curator ontvangt salaris uit de boedel (art. 71 jo. 65)

2.Schuldenaar

Na een faillietverklaring verliest de schuldenaar zijn beheers- en beschikkingsbevoegdheid t.a.v. zijn vermogen (art. 23), hij blijft wel handelingsbekwaam.  Gevolg: rechtshandelingen door de schuldenaar binden niet de boedel, dan kan de curator het als onverschuldigd betaald terugvorderen. Uitzondering waarbij de rechtshandelingen de boedel wel binden: wanneer er meer vermogen in de boedel komt door de rechtshandeling (‘boedel is gebaat’). Naast het verliezen van zijn beheers- en beschikkingsbevoegdheid, geeft faillissement ook een inbreuk op de schuldenaar zijn persoonlijke vrijheid.

3. Rechter-commissaris

Eén van de leden van de rechtbank wordt benoemd tot R-C (art. 14 lid 1) De hoofdtaken:toezicht op de curator m.n. door machtiging/toestemming/goedkeuring (art. 64) Verder? Art. 66 lid 1 en art. 21 onder 2

4.Schuldeisers

Gevolg van faillissement. Individuele schuldeisers gelegde conservatoire en executoriale beslagen en begonnen executies eindigen (art. 33) want dit is in strijd met het doel van faillissement: de verdeling van de boedel onder alle schuldeisers.

Soorten:

1. Boedelschuldeisers

= Schuld ontstaan na faillietverklaring:

- Schulden door de curator in zijn hoedanigheid begaan; of

- Ingevolge de wet; of

- Handelen door curator in strijd met een door hem in zijn hoedanigheid na te leven verplichting of verbintenis.

2. Separatisten (hypotheek- en pandhouder) (art. 57-59)

Recht 1: Separatistpositie = recht uitoefenen alsof geen faillissement

Recht 2: Recht van parate executie = voor verkoop geen executoriale titel nodig

Ze zijn hierbij gehouden aan een termijn (art. 58 lid 1) en evt restanten lopen via art. 59.

3. Wettelijk preferente schuldeisers

= vorderingen die voorrang hebben op grond van de wet

- Fiscus (art. 21 lid 1 Iw) + UWV (art. 60 Wsfw)

- Bijzonder voorrecht (art. 3:284-287 BW)

- Algemeen voorrecht (art. 3:288-289 BW)

4. Feitelijk preferente schuldeisers

= voorrang op grond van feitencomplex

- Recht van reclame (7:39-44 BW): zaak geleverd maar door failliet niet betaald. Het gevolg: terugvordering van die zaak na ontbinding koop tenzij betaling door curator.

- Verrekening met als voorwaarden: art. 53 lid 1 – art. 6:127 lid 2 BW – art. 53 lid 2 – schuld van vóór de faillietverklaring.

- Retentierecht (art. 60 en 3:290 BW): nakoming opschorten totdat vordering is voldaan.

5. Concurrente schuldeisers

= rest wordt naar evenredigheid van de omvang van hun vordering verdeeld.

6. Fiscus

= heeft naast hoogpreferente vordering ook nog een aantal speciale bevoegdheden om zijn vordering te incasseren, zoals een versneld incassorecht en het bodemrecht.

5. Commissie uit schuldeisers

Ervoor zorgen dat de belangen van de schuldeisers worden behartigd. Art. 74-79 (Dit komt in de praktijk niet vaak voor)

Actio Paulina (42 e.v.)

= (buiten)gerechtelijke vernietiging door de curator van vóór faillietverklaring door schuldenaar verrichte rechtshandeling waardoor de schuldeisers worden benadeeld

Vb. als hij al z’n antieke spullen snel overdraagt aan een ander als hij dreigt failliet te gaan

Vereisten (art. 42 lid 1 en 2)

1. Onverplicht verrichte rechtshandeling door de schuldenaar

Geen vernietiging bij: verplicht verrichte rechtshandeling tenzij art. 47

2. Gevolg benadeling van schuldeisers: kleiner vermogen of rangorde doorbroken

3. Schuldenaar wist/behoorde te weten dat zijn handeling leidde tot benadeling

4. Bij rechtshandeling anders dan om niet kijken naar of de wederpartij wist/behoorde te weten van

benadeling. Vermoeden van die wetenschap onder 3 en 4 vindt je in art. 43 en 45.

Vernietiging Actio Paulina

1. Buitengerechtelijke verklaring richten aan de partijen bij de rechtshandeling (art. 3:50 BW – 42)

2. In een gerechtelijke procedure vernietiging vorderen (art. 3:51 lid 1 BW). Gevolg: vernietiging = rechtshandeling met terugwerkende kracht nietig en zijn verrichte

prestaties zijn onverschuldigd verricht. En dus:

- Teruggaveplicht van curator aan wederpartij als en voor zover boedel gebaat (art. 51 lid 1/3)

- Teruggaveplicht aan curator, tenzij:

- rechtshandeling om niet

- wederpartij te goeder trouw

- wederpartij niet gebaat (42 lid 3)

Procedures (art. 25-29)

Recht of verplichting behorend tot de boedel

Voldoening verbintenis uit boedel

Wat? = boedel is rechtstreeks betrokken, maar verificatie (zie hieronder) is niet mogelijk.

VB. Ontbinding overeenkomst, afgifte van de zaak.

= verificatie (zie hieronder) is wel mogelijk/ gericht op prestatie (meestal betaling van geldbedrag)

Geen procedure In beginsel ingesteld door of tegen curator (art. 25) Vordering als hierboven alleen ingesteld worden door indiening ter verificatie bij de curator (art. 26)

Procedure tegen failliet Het geding schorsen om de curator tot overneming van de procedure op te roepen (art. 28) Schorsing van het geding van rechtswege (art. 29)

Procedure door failliet Het geding schorsen om de curator tot overneming van de procedure op te roepen (art. 27) Het geding schorsen om de curator tot overneming van de procedure op te roepen (art. 27)

Verificatie

= Onderzoek door de curator of de vorderingen die ingediend zijn deugdelijk zijn (108 e.v.)

Belang voor schuldeisers?

1. Alleen recht op uitkering bij geverifieerde en erkende vordering

2. Proces-verbaal van de verificatievergadering is onder voorwaarden executoriale titel

3. Verificatie is de enige manier om stemrecht te verkrijgen in de vergadering van de schuldeisers

Procedure?

Stap 1 De rechter-commissaris bepaalt twee data (art. 108 lid 1):

- Wanneer de schuldeisers hun vordering moeten hebben ingediend

- Wanneer de verificatievergadering plaatsvindt

Stap 2 Curator stuurt de schuldeisers een brief met de beoordeling (art. 108 lid 1 jo 109)

- klopt?  gevolg: vordering op de lijst van voorlopig erkende vorderingen

- niet klopt?  gevolg: “” van voorlopig erkende vorderingen en waarom (art. 112)

Stap 3 De verificatievergadering onder leiding van de rechter-commissaris

Verder aanwezig: curator, failliet of de bestuurder van een failliet rechtspersoon en de

geïnteresseerde schuldeisers. Betwisting vordering tijdens verificatievergadering door:

- failliet : voorkomt dat p-v verificatievergadering executoriale titel oplevert (art. 121

en 196)

- curator: renvooiprocedure waarin wordt beslist of vordering wel/niet erkend moet worden (art. 122). Hier zijn de gewone regels van de dagvaardingsprocedure van toepassing.

Stap 4 Curator moet verslag uitbrengen over de toestand van de boedel.

Stap 5 Na afloop verificatievergadering treedt van rechtswege de staat van insolventie in (173).

Einde faillissement

1. Akkoord (art. 138)

Een overeenkomst tussen de failliet en de concurrente schuldeisers waarin een betalingsregeling wordt getroffen. Hierbij wordt als uitgangspunt alle crediteuren gelijk behandeld, met inachtneming van ieders rang (paritas creditorum).

Een akkoord kan alleen worden aangeboden door of namens de failliet (art. 138).Instemming gebeurd bij meerderheid in de verificatievergadering (art. 145). Om verbindend te worden dient het aangenomen akkoord goedgekeurd te worden door de rechtbank (‘homologatie’), die later in kracht van gewijsde moet gaan.

2. Vereffening (art. 173 e.v.)

Na afloop van de verificatievergadering waarbij geen akkoord is ontstaan, treedt de staat van insolventie in (art. 173 lid 1)  gevolg: te gelde maken van de baten van de boedel en verdeling van de opbrengst onder de schuldeisers aan de hand van uitdelingslijst. Er vindt wel verificatie plaats.

3. Opheffing (art. 16 lid 1)

Dit gebeurt als er een gebrek aan baten is en niet aan alle schuldeisers kan worden uitgekeerd. Er vindt geen verificatiefase plaats.

4. Vereenvoudigde afwikkeling (art. 137a e.v.)

Wanneer alleen de boedelschulden en de preferente schulden kunnen worden betaald en niet de concurrente schuldeisers. Rechter beslist dit ambtshalve of na verzoek curator. Er vind hierbij beperkte verificatie plaats.

3. Schuldsanering (natuurlijke personen)

Schuldenaar moet gedurende een termijn van in beginsel 3 jaar zijn uiterste best doen om zoveel mogelijk geld voor zijn schuldeiser te verzamelen. Met als gevolg dat na verloop van dat termijn de schuldenaar schuldenvrij is.

Overeenkomst met faillissement: akkoord, afkoelingsperiode (art. 63a), actio paulina

(art. 42) en de procedures tijdens faillissement (art. 25-21).

Procedure?

Stap 1:Verzoekschrift aanvragen (art. 284 lid 1)

- Door: schuldenaar = natuurlijke persoon (die onderneming drijft), B&W (284)

- Ondertekening: schuldenaar of gevolmachtigde (art. 284 lid 2)

- Tegen: schuldenaar = natuurlijke persoon

- Rechter: zie faillissement (rechtbank woonplaats schuldenaar (284 lid 2 jo. 2 lid1)

- Inhoud: art. 285 (o.a. verklaring B&W)

Stap 2: Behandeling

- Waar: In de raadkamer.

- Criterium: te voorzien dat schuldenaar niet kan doorgaan met betalen + schuldenaar is

opgehouden te betalen (art. 284) + alle omstandigheden van het geval

- Toewijzen: 288 lid 1: vereisten a, b en c aflopen

- Afwijzen: 288 lid 2: vereisten a,b,c en d aflopen

- Hoe: Met de meeste spoed beslissen in het openbaar (art. 287 lid 1)

Stap 3. Vonnis (art. 287)

- Indien afgewezen/toewijzen (bij afwijzen goed motiveren)

- Eventueel verificatievergadering (art. 289)

- Ingang: Gevolgen schuldsanering treden in vanaf de aanvang (0.00 uur) van de dag van toepassing (287 lid 1)

Rechtsmiddel

In beginsel geen rechtsmiddel tegen rechterlijke beslissingen die ingevolge de bepalingen van de schuldsaneringsregeling worden gegeven (art. 360). Tenzij:

1. Als de wet dit uitdrukkelijk toelaat

- art. 292: hoger beroep tegen afwijzing van het verzoek tot toepassing schuldsanering + bij afwijzing hoger beroep binnen 8 dagen cassatieberoep instellen

2. Cassatie in belang der wet altijd mogelijk. Verder geen rechtsmiddel voor schuldeisers / belanghebbenden tegen toewijzing van het verzoek (292 lid 2).

Gevolg van het instellen van een rechtsmiddel is dat de schuldsaneringsregeling op een later tijdstip ingaat. Welke personen zijn er bij betrokken: bewindvoerder, schuldenaar, schuldeisers en rechter-commissaris.Schuldsanering werkt niet jegens:

- Pand- en hypotheekhouder (299 lid 3)

- Schuldeiser wettelijke studieschuld (299a)

- Schuldeiser met retentierecht (299b)

Alle preferente schuldeisers zijn gelijk. Bij de verdeling van de opbrengst geldt een verdeelsleutel: de bevoorrechte schuldeisers krijgen een twee keer zo groot percentage als de concurrente schuldeisers.Verloop schuldsanering

Manier 1 via standaard schuldsanering

Wanneer de boedel vrijwel geen activa bevat en in de toekomst geen baten worden verwacht.
Stap 1 Rechter stelt vast of/wanneer er een verificatievergadering wordt gehouden en wanneer de schuldeisers hun vorderingen moeten hebben ingediend (art. 289 lid 1-3).

Stap 2 De bewindvoerder stuurt de hem bekende schuldeisers een brief met de info over de schuldsanering, verificatievergadering en termijn vordering (art. 322)

Stap 3 Verificatievergadering op vrijwel overeenkomstige wijze als bij faillissement

Stap 4 Na uitspraak tot toepassing van de schuldsaneringsregeling  de boedel van rechtswege

in een staat van insolventie (art. 347 lid 1)

Stap 5 Bewindvoerder maakt de boedel te gelde, i.b. onderhandse verkoop (art. 347 lid 2)

Stap 6 Uitkering a.d.v. lijst

Stap 7 Schuldsaneringsperiode van in beginsel 3 jaar (art. 349a lid 1)

Manier 2 via vereenvoudigde schuldsanering

Wanneer de boedel praktisch leeg is of valt niet te verwachten dat er in de toekomst baten ontstaan. Dit is een schuldsanering zonder verificatievergadering en uitdelingslijst met een beperkte duur van een jaar (art. 354a lid 1).

Einde schuldsanering:

- Afloop termijn (art. 349a, 352 e.v.)

- Tussentijdse beëindiging (art. 350)

4. Surseance van betaling

Een algemeen uitstel van betaling aan een beroeps- of bedrijfsmatige schuldenaar.

Doel? Adempauze voor onderneming op zijn (liquiditeits)probleem op te lossen zodat hij later zijn onderneming kan voortzetten. Wanneer? Als hij voorziet met de betaling van zijn opeisbare schulden niet te kunnen doorgaan (art. 214 lid 1). Hoofdrolspelers: bewindvoerder, schuldenaar, schuldeisers en rechter-commissaris De procedure:

Stap 1:Verzoekschrift indienen

Door/tegen? schuldenaar = natuurlijke persoon met bedrijf/beroep, rechtspersoon, v.o.f., c.v. (art. 214).Ondertekening? Door schuldenaar en een advocaat bij de rechter hieronder. De rechter? zie faillissement (rechtbank woonplaats schuldenaar (214 lid 1 jo. 2 lid 1). Inhoud: criterium surséance : voorzienbaar dat schuldenaar niet kan doorgaan met betaling van zijn schulden

Stap 2:Behandeling

Direct na indiening verzoekschrift door de advocaat, verleent de rechtbank voorlopige surséance en wordt het verzoekschrift voor een ieder ter inzage gelegd (art. 215). Hier staat geen rechtsmiddel tegen op.Hierna wordt er een crediteurenvergadering gehouden. De definitieve surseanceverlening wordt hier behandeld en voornaamste doel = schuldeisers raadplegen over de definitieve surseanceverlening (art. 218). Deze zitting is niet openbaar. Ze stemmen hierover.

Stap 3:Beschikking rechter definitieve surséance

De beschikking wordt gemotiveerd en in het openbaar uitgesproken (art. 218 lid 7). De definitieve surseance wordt geacht te zijn ingegaan bij de aanvang van de dag waarop voorlopige surseance is verleend (art. 217). Hij is uitvoerbaar bij voorraad en wordt dus niet opgeschort bij instelling van een rechtsmiddel (art. 222 lid 1).

Rechtsmiddel (art. 219-222)

Hoofdregel? Geen rechtsmiddel (art. 282). De uitzondering:

1. Als de wet dit uitdrukkelijk toelaat

= tegen de beschikking waarbij de definitieve surseance wordt verleend of geweigerd onder bepaalde voorwaarden staat hoger beroep of cassatie voor open.

- bij geen definitieve surseance: door schuldenaar

- bij wel definitieve surseance: door schuldeiser die niet ‘vóór’ heeft gestemd

2. Cassatie in belang der wet

Overig

- Schuldenaar blijft beheers- en beschikkingsbevoegd, maar heeft medewerking van zijn bewindvoerder nodig voor beheers- en beschikkingshandelingen (art. 228 lid 1). Sanctie: verrichte handelingen relatief nietig (art. 228 lid 2).

- De surséance geldt in beginsel alleen voor concurrente schulden, die bestaan vóór aanvang van de surséance (art. 233).Surséance heeft i.b. geen invloed op procedures (art. 231).

Einde surséance

- Afloop termijn (art. 223)

- Intrekking (art. 242)

- Intrekking wegens hervatten betalingen (art. 247)

- Akkoord

- Verwerping akkoord (art. 277)

- Geen homologatie akkoord (art. 272)

- Homologatie van akkoord (art. 272)

– Ontbinding akkoord (art. 280)

5. Samenloop

1. Faillissement – schuldsanering:

Doel schuldsanering: terugdringen faillissementen van natuurlijke personen. Daarom schuldsanering. Voorkeur boven faillietverklaring (art. 3, 3a en 15b-15d).

- Indiening faillissementsverzoek tegen natuurlijke persoon en deze persoon heeft niet zelf een verzoek tot toepassing van de schuldsanering ingediend (art. 3)

Het gevolg: gelegenheid indiening saneringsverzoek door brief griffier (art.3) behandeling faillissementsverzoek tot verloop van termijn geschorst.

- In eerste aanleg zowel faillissementverzoek als saneringsverzoek (art. 3a). Het gevolg:saneringsverzoek gaat voor en faillissement vervalt van rechtswege.

- Omzetting faillissement in schuldsanering (art. 15b-d) op verzoek van failliet.

Voorwaarden:

Art. 15b lid 1

Art. 15b lid 1 jo 137a lid 1

2.Surséance – schuldsanering:

Omzetting voorlopige surséance in schuldsanering (art. 247a-c) door de natuurlijke persoon die een beroep of bedrijf uitoefent.

3.Surséance – faillissement:

Als na een faillissementsverzoek een surseanceverzoek wordt ingediend, wordt het surseanceverzoek eerst behandeld, mits nog niet op het faillissementsverzoek is beslist (art. 218 lid 6).Nadat surseance is verleend, mag niet faillissement worden aangevraagd. Doel: kwijtraken van uitstel van betaling schuldenaar voorkomen. Uitzonderingen: art. 218 lid 5, art. 242 lid 4, art. 277, art. 272 lid 4 of art. 280 lid 2.

6. Internationaal insolventierecht

Twee internationale regelingen:

1. Bepalingen van internationaal recht in afdeling I.10.

Hier geldt het universaliteitsbeginsel: de werking van het faillissement strekt niet alleen uit over goederen in Nederland, maar over alle goederen van de schuldenaar waar ook ter wereld. Ook is er hier een regeling van art. 203-205 om te voorkomen dat een individuele schuldeiser zich met succes verhaalt op buitenlands vermogen, als schending van het paritas creditorum.

2. Europese insolventieverordering

O.a. doel: om te voorkomen dat een schuldenaar zijn goederen in een andere lidstaat overbrengt om zijn rechtspositie te verbeteren.