• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Bevoegdheid bestuursrechter

Is de bestuursrechter bevoegd? Om die vraag te beantwoorden moet je altijd beginnen in hoofdstuk acht van de Algemene wet bestuursrecht. Art. 8:1 Awb: besluiten zijn voor de bestuursrechter, al het andere handelen niet. Maar artikel 8:1 vertelt niet het hele verhaal, soms is het zo dat al heb je een besluit, dat je dan alsnog niet naar de bestuursrechter kan en soms heb je geen besluit en kan je toch naar de bestuursrechter.

Verruimingen

• Art 1:3 lid 2, een afwijzing van een aanvraag zijn gelijk gesteld aan beschikkingen (besluiten)
• Art 6:2 sub a, schriftelijke weigering besluit te nemen is gelijkgesteld aan een besluit
• Art 6:2 sub b, niet tijdig nemen van een besluit is gelijkgesteld aan een besluit
• Art 8:2 lid 1, andere handelingen ten aanzien van een ambtenaar, maar deze bepaling vervalt binnenkort.

Beperkingen

• Art 6:3, voorbereidingsbeslissingen kunnen niet tegen worden geprocedeerd bij de bestuursrechter
• Art 8:3 lid 1 sub a, algemene verbindende voorschriften, beleidsregels kun je niet tegen procederen bij de bestuursrechter
• Art 8:4, een lijst van expliciet uitgezonderde besluiten
• Art 8:5, uitgezonderde besluiten (verwijzing naar de bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak, hoofdstuk 1)

Afbakening bestuursrechter – strafrechter

Als algemene regel zeggen dat alles voor de civiele rechter is, tenzij dat uit een bijzondere regeling blijkt dat je bij de bestuursrechter moet zijn. De vraag is of strafrechtelijke geschillen niet gewoon bestuursrechtelijke geschillen zijn. Als je de officier van justitie op de definitie van bestuursorgaan legt, is de OvJ een bestuursorgaan. De vordering van de officier van justitie is dan eigenlijk een besluit. Maar de wetgever heeft dat uitgesloten in artikel 1:6 lid 1 sub a Awb.

Materieel strafrecht zit heel veel in het bestuursrecht verpakt, denk aan bestuurlijke boetes. Als je een bijstandsuitkering hebt en je voldoet niet aan de voorwaardes, kan je een boete krijgen. Dat is materieel strafrecht. Als je het niet eens bent met die boete moet je niet naar de strafrechter, want het is een besluit van het college.

Afbakening bestuursrechter – civiele rechter

Het bestuursrecht is het recht betreffende de uitoefening van publiekrechtelijke bevoegdheden. Als de overheid gebruik maakt van het privaatrecht van het om beleid te voeren en daar ontstaan geschillen is dat privaatrecht of bestuursrecht? Dat valt onder bestuursrecht.

Voorbeelden van moeilijkheden:

• Iemand was veroordeeld voor pedofilie en kwam naar een tijd vrij. De man wilde een nieuwe woning huren en de burgemeester lichtte de buurt in. De man vond dat niet kunnen en vond dat een schending van de privacy. Hij is gaan procederen. De vraag is waar. De advocaat van de man wilde gaan procederen bij de civiele rechter, omdat de bijeenkomst waar de burgemeester de buurt inlichtte geen besluit was.
• Bedrijf wil zich ergens vestigen en gaat in onderhandeling met de gemeente.
• Een aanvraag om een besluit te wijzigen. Een reactie daarop is een besluit. In dit geval was dat een negatief besluit. De burgers gingen naar een commissie voor advies en die kwamen tot het advies dat het niet ging om een besluit omdat er geen procedure ingesteld mag worden tegen een avv.

Afwikkeling aardbevingsschade

Overeenkomsten en verschillen tussen bestuursrechtelijke en civiele procedure

Een procedure bij de bestuursrechter in de zin van hoofdstuk acht kent vier soorten verzoeken:

• Vernietiging besluit 8:72 lid 1 Awb
• Opdracht bestuursorgaan besluit te nemen 8:55 sub a Awb en verder
• Voorlopige voorziening 8:81 Awb
• Schadevergoeding 8:88 Awb

Bevoegdheid; bij welke bestuursrechter

Systeem van de rechtspraak: Rechtbank, Hof, Hoge Raad. Bij het systeem van de bestuursrechtspraak zit dit anders. Er is niet altijd rechtspraak in drie instanties. Als er wel sprake is van twee of drie instanties begin je wel bij de rechtbank, maar daarna zijn er vier verschillende hoger beroepsinstanties.

Hoofdregel: beroep bij rechtbank, hoger beroep bij vier verschillende instanties. Uitzondering: minder dan twee instanties? Dan eerste en enige aanleg. Nog een uitzondering is dat er soms mogelijkheid is tot cassatie bij de Hoge Raad.

Vier hoger beroepsinstanties

• Algemene bestuursrechtspraak van State
• College voor beroep voor het bedrijfsleven.
• Centrale Raad van Beroep
• Hoge Raad

De rechterlijke macht is in de meest ruime zin bevoegd, zij mogen over alles een oordeel vellen. De bijzondere bestuursrechtelijke colleges zijn voor een aantal onderwerpen bevoegd gemaakt.

Bevoegdheden; hoe is het zo gekomen?

Het overheersende sentiment is dat de rechter zich niet moet bemoeien met het bestuur, een gedachte die vet terug gaat in de tijd. Een argument daarvoor is dar er democratische controle bestaat op de vertegenwoordigende lichamen. Een ander argument is dat er controle bestaat binnen het bestuur.

• Loeff en Struycken – het feit dat er geen bestuursrechtelijke rechtsbescherming is, is een gemis. Binnen de rechterlijke macht moet er een bestuursrechtelijke kamer komen. Geschilbeslechting door het bestuursrecht zelf.

De praktijk: steeds meer gespecialiseerde bestuursrechters. Aanvullende rol van de burgerlijke rechter. Arrest Guldemond-Noordwijkerhout.

1985: einde van het kroonberoep (de Koning had niet meer het laatste woord). Benthem-arrest van het EHRM.

1994: beroep bij de rechtbank als hoofdregel.

Hoe gaat het verder?

Sinds 1994: bestuursrechtspraak volledig in de rechterlijke macht integreren en het aantal hoge beroepsinstanties saneren?

2005: voorstel de Haan: gespecialiseerde Hoven

2012: regeerakkoord VVD-PvdA één hoogste bestuursrechtelijke instantie buiten de rechterlijke macht.

2014-2016 wetsvoorstel organisatie hoger beroep bestuursrecht.

Maar tot nu is er nog niets veranderd.

Hoe gebruikt de bestuursrechter zijn bevoegdheid?

Tot 1994 stond handhaving van het objectieve recht centraal, daarna stond rechtsbescherming centraal en nu staat vooral geschilbeslechting centraal. Relevante begrippen daarbij zijn (deze komen allemaal aan bod in de komende weken) :

• Actio popularis, iedereen kan beroep instellen tegen besluiten.
• (non) reformatio in peius, als je naar de rechter  in hoger beroep gaat kan het ook slechter uitvallen. Momenteel is hier een verbod op.
• Omvang van het geding, 8:69 Awb wordt bepaalt door degene die in beroep gaat.
• Relativiteitsvereiste, de rechter beoordeelt geen argumenten die niet strekken tot bescherming van het belang.
• ‘Achterliggende geschil’, er wordt gekeken naar het achterliggende probleem.

• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Alle onderwerpen die worden behandeld zijn terug te vinden in het boek bestuursrecht 2.

• Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

De recente ontwikkelingen die worden besproken gaan over de afwikkeling van aardbevingsschade, daar is hierboven een schema over opgenomen.

• Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.

• Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.