Parkeergarage Herengracht - Arrest

Parkeergarage Herengracht (HR 09-08-2002, ECLI:NL:PHR:2002:AE6324)

Essentie

Notaris als partijgetuige; beroep op verschoningsrecht? Omvang verschoningsrecht.

Casus

Aan de Herengracht te Amsterdam is een appartementencomplex gebouwd met daaronder een parkeergarage. Deze garage is deels bestemd voor bewoners van het appartementencomplex met ingang aan de Herengracht (de Herengrachtparkeerders) en deels voor de bewoners van dit complex met ingang aan de Singel (de Singelparkeerders) (ro. 4.1). De Herengrachtparkeerders hebben in verband met de gang van zaken rond de bouw en de verkoop van (parkeerplaatsen in) de parkeergarage, die ertoe zal leiden dat een aantal van hun parkeerplaatsen komen te vervallen, de Rechtbank verzocht een voorlopig getuigenverhoor te houden (ro. 4.3). Zij hebben onder andere verzocht de notaris als getuige te doen horen. Nadat de Rechtbank het verzoek had toegewezen, heeft de notaris zich bij het voorlopig getuigenverhoor ten aanzien van de meeste hem gestelde vragen op zijn verschoningsrecht als notaris beroepen (ro. 4.4).

Hoge Raad

Zoals het Hof terecht heeft overwogen (ro. 4.5), De grondslag van het aan een beperkte groep van vertrouwenspersonen, onder wie notarissen, toekomende verschoningsrecht moet worden gezocht in een in Nederland geldend algemeen rechtsbeginsel dat meebrengt dat bij zodanige vertrouwenspersonen het maatschappelijk belang dat de waarheid aan het licht komt, moet wijken voor het maatschappelijk belang dat een ieder zich vrijelijk en zonder vrees voor openbaarmaking van het besprokene om bijstand en advies tot hen moet kunnen wenden (ro. 4.6). De parlementaire geschiedenis bevat geen aanknopingspunt voor de opvatting dat de wetgever bedoeld heeft dit rechtsbeginsel terzijde te stellen of van minder gewicht te achten in het door die wet mogelijk gemaakte geval dat een hiervoor bedoelde vertrouwenspersoon als partijgetuige wordt gehoord. Een notaris kan zich derhalve, ook indien hij als partijgetuige wordt gehoord, beroepen op het verschoningsrecht van art. 191 lid 2, aanhef en onder b, (oud) Rv. Alles waarvan de wetenschap aan een notaris als zodanig is meegedeeld heeft te gelden als aan hem toevertrouwd. Het moet in beginsel aan de notaris zelf worden overgelaten om te beoordelen of hetgeen aan hem is meegedeeld heeft te gelden als aan hem toevertrouwd (ro. 4.7-9).

De enkele omstandigheid dat andere getuigen over het desbetreffende onderwerp reeds een verklaring hebben afgelegd geenszins de conclusie dat niet gezegd kan worden dat de notaris, door de vraag te beantwoorden, zou openbaren wat verborgen moet blijven (ro. 4.10).

Het gaat om vertrouwelijke gegevens die over en weer zijn uitgewisseld. De bron van die gegevens is in dit verband zonder belang. Een uitzondering dient, zoals opgemerkt, te worden gemaakt voor gegevens die ook kunnen worden achterhaald uit algemeen toegankelijke bronnen, zoals de openbare registers voor registergoederen. Deze laatste gegevens kunnen in redelijkheid niet als 'toevertrouwd' worden aangemerkt (ro. 4.11).