Minderjarige tegen Bureau Jeugdzorg - Arrest

Minderjarige tegen bureau Jeugdzorg, Hoge Raad 24 juni 2011, LJN: BQ2292

Casus

In deze zaak gaat het om een minderjarige tegen Bureau Jeugdzorg. Deze minderjarige was onder toezicht gesteld en later met machtiging van de kinderrechter in een jongeren opvangcentrum en uiteindelijk in de gesloten jeugdzorg geplaatst. Jeugdzorg heeft bij verzoekschrift de kinderrechter verzocht de ondertoezichtstelling van de jeugdige te verlengen voor plaatsing van de jeugdige in een accommodatie voor gesloten jeugdzorg voor de duur van de ondertoezichtstelling. De kinderrechter heeft de machtiging verleend.

De jeugdige heeft hoger beroep ingesteld en het hof heeft de beschikkingen van de kinderrechter hierna bekrachtigd. Het beroep van de minderjarige werd verworpen omdat de bij die beschikking verleende machtiging ten tijde van de beschikking van het hof al was verstreken en de jeugdige daarom naar het oordeel van het hof geen belang meer had bij zijn beroep. De omstandigheid dat de jeugdige uitdrukkelijk heeft gesteld belang te hebben bij een oordeel over de rechtmatigheid van deze machtiging bracht het hof, dat daartoe verwees naar "de vaste jurisprudentie van de cassatierechter", niet tot een ander oordeel.

Voorheen was het praktisch niet mogelijk om in cassatie te gaan tegen beslissingen waarbij kinderen uit huis werden geplaatst. Soms kwam zelfs het Gerechtshof om die reden niet aan een inhoudelijke uitspraak toe. Het hoger beroep of de cassatie werd dan afgewezen omdat de termijn waarvoor de machtiging was verleend, inmiddels was verstreken. 

Hoge Raad

In deze uitspraak heeft de Hoge Raad korte metten gemaakt met de bestaande praktijk. Men kan voortaan de uithuisplaatsingen laten toetsen, ook nadat de termijn is verstreken. Het Europese Hof van de Rechten van de mens had de bestaande praktijk in Nederland namelijk in de zaak S.T.S. vs Nederland scherp veroordeeld. In die zaak was een minderjarige niet ontvankelijk verklaard vanwege het verstrijken van de termijn. Nederland werd toen door het Europees Hof veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding.

De uitspraak van het EHRM geeft de Hoge Raad aanleiding om van zijn "geen-belang" rechtspraak terug te komen. Zie r.o. 3.7. “Aangenomen moet worden dat aan degene die een rechtsmiddel instelt tegen een tijdelijke maatregel als gevolg waarvan hem zijn vrijheid is ontnomen, zijn procesbelang niet behoort te worden ontzegd op de enkele grond dat de periode waarvoor die maatregel gold inmiddels is verstreken. Dat belang zal hem ook niet mogen worden ontzegd op de grond dat hij niet heeft aangevoerd dat hij beoordeling van de rechtmatigheid van de maatregel verlangt teneinde een aanspraak op schadevergoeding geldend te kunnen maken, noch ook op de grond dat hij geen feiten of omstandigheden heeft aangevoerd op grond waarvan aannemelijk is dat hij enige voor vergoeding in aanmerking komende schade heeft geleden”.

Kern

Hoge Raad komt (onder invloed van de pas daarvoor gepubliceerde uitspraak van het EHRM 14 juni 2011, S.T.S./Nederland) terug van zijn 'geen belang' rechtspraak en geeft de mogelijkheid om de uithuisplaatsing door een hogere rechter te laten toeten, ook na afloop van de termijn van de machtiging.