Legaliteit in Straatsburg - Arrest

Legaliteit in Straatsburg (EHRM 22-11-1995, NJ 1997/1)

Casus

De rechtszaak gaat over verkrachting binnen het huwelijk. Een echtpaar was in 1984 in het huwelijk getreden, maar het huwelijk bleek al snel niet erg stabiel. Na drie jaar ging het echtpaar korte tijd uit elkaar, waarna zij zich weer verzoenden. Twee jaar daarna ontstonden opnieuw problemen binnen het huwelijk, naar aanleiding waarvan de vrouw besloot om een echtscheiding te vragen. Dit deelde zij aan haar man mede, waarna zij enige tijd bij haar ouders ging logeren. De echtgenoot drong het huis van zijn schoonouders binnen en trachtte tegen haar wil seksuele gemeenschap met zijn - toen nog - echtgenote te hebben. Daarbij gebruikte hij geweld, onder meer door haar keel dicht te knijpen. De vrouw deed aangifte, en haar echtgenoot werd vervolgd wegens poging tot verkrachting en mishandeling. De verzoeker komt uiteindelijk bij het Europees Hof terecht. Hij beroept zich erop dat de aanklacht wegens verkrachting niet in overeenstemming is met het recht aangezien hij gehuwd was met het slachtoffer. Hij deed daarbij een beroep op een eerdere uitspraak. Uit het sluiten van een huwelijk zou impliciet toestemming volgen tot het hebben van geslachtsgemeenschap.

Rechtsvraag

De vraag die hier speelt is of bij het opzij zetten van deze eerdere uitspraak strijd is met art. 7 EVRM, dat bescherming biedt tegen willekeurige vervolging, veroordeling en bestraffing.

Rechtsregel

Het Europees Hof besluit dat de voortschrijdende ontwikkeling van het strafrecht door middel van rechterlijke interpretatie, uitmondend in aanpassing aan veranderende omstandigheden, niet in strijd is met art. 7, mits de uitleg die in de jurisprudentie wordt gegeven: aansluit bij de essentie van het delict, en redelijkerwijs voorzienbaar is. Het Europese Hof houdt er dus rekening mee dat verandering in de interpretatie van een bepaling onder omstandigheden noodzakelijk kan zijn. Echter deze verandering in de interpretatie moet redelijkerwijs voorzienbaar zijn en aansluiten bij de essentie van het delict (vaak gaat het om een uitbreiding van strafbepaling).