Kuijpers-Valkenswaard - Arrest

Casus:

Kuijpers exploiteert in Valkenswaard een intensief veehouderijbedrijf bestaande uit varkens en fokzeugen. Hij beschikt t over een vergunning op grond van de Hinderwet met een toegestane ammoniakemissie van 3.112 kg. In verband met de uitbreiding van het aantal varkens op zijn bedrijf heeft Kuipers op 20 december 1995 een revisievergunning aangevraagd ingevolge de Wet Milieubeheer. De gemeente heeft Kuijpers bij brief van 19 december 1995 meegedeeld dat hij voor de uitbreiding met 668 varkens in iedergeval bij de definitieve vergunningverlening moet aantonen dat elders in hetzelfde deelgebied een deelvergunning van ten minste 668 varkens is ingetrokken. Naar aanleiding van dit schrijven koopt Kuijpers ammoniakrechten en worden corresponderen milieuvergunningen (gedeeltelijk) ingetrokken. Op 10 december 1996 heeft het college van B & W in verband met de door Kuipers aangekochte ammoniakrechten ene ontwerpbesluit genomen op de door hem gevraagd revisievergunning. Op deze ontwerpvergunning zijn geen schriftelijke bedenkingen zoals bedoeld in art 3.24 lid 1 Awb tegen de ontwerpvergunning ingebracht, ook niet door Kuijpers. Bij besluit van 25 maart 1997 hebben B & W de gevraagde revisievergunning verleend. De waarde van de ammoniakemissie van de nieuwe inrichting is ondanks de uitbreiding, net zo hoog als die van de vroegere inrichting namelijk 3.112 kg ammoniak per jaar. Tegen dit besluit is ook geen beroep ingesteld, ook niet door Kuijpers. Kuijpers heeft de gemeente gedagvaard en eist vergoeding voor de in zijn ogen ten onrechte gemaakte aankoopkosten van ammoniakrechten zijnde f 122.964,64. De rechtbank en het Hof hebben geoordeeld dat de vordering van Kuijpers die claimt dat de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld, afstuit op de leer der formele rechtskracht

Rechtsvragen:

Het gaat hier om het beginsel van de formele rechtskracht. Wat is de reikwijdte van het beginsel is de eerste vraag die wordt behandeld in dit arrest, vervolgens wordt ook behandeld of de bezwaren die zijn verbonden aan de strikte toepassing van dit beginsel niet zo ingrijpend zijn, dat daarop een uitzondering moet worden gemaakt.

Conclusie:

Het beginsel van de leer der formele rechtskracht houdt in dat wanneer voor een belangbende van een besluit beroep heeft opengestaan bij de bestuursrechter en hij dat beroep niet (tijdig) heeft ingesteld, de burgerlijke rechter ervan moet uitgaan dat het besluit, zowel wat de wijze van totstandkoming als de inhoud betreft, in overeenstemming is met de wettelijke bepalingen en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Uitzonderingen zijn aanvaard in gevallen:

1. De burger en het overheidsorgaan het erover eens waren dat het besluit onrechtmatig was

2. In gevallen waarin van de burger niet kon worden gevergd dat hij de administratieve procedure volgde omdat hij niet wist en ook niet behoefde te weten dat dit mogelijk was.

De onjuiste inlichtingen die de gemeente heeft verstrekt waarvan de onjuistheid pas aan het licht komt op het moment dat de vergunning is verleend en onherroepelijk is, dus formele rechtskracht heeft, zorgen ervoor dat Kuijpers met lege handen blijft staan.