Kluitenberg/Klein - Arrest

HR 13 juni 2003, NJ 2003/507 (Kluitenberg/Klein)

Feiten

In deze burenzaak gaat het vooral om het begrip "balkons of soortgelijke werken" van art. 5:50 BW. Partijen zijn buren van elkaar. Aan de achterzijde van het huis van de eisers bevond zich een balkon dat via een deur in achtergevel op de eerste verdieping te bereiken was. De eisers hebben hun huis op de achterzijde vergroot door een uitbouw op de begane grond met een platte dak. Over de breedte van het dak willen zij een hekwerk plaatsen. De verweerders verzetten zich hiertegen.
De verweerders hebben bezwaar gemaakt omdat zij vrezen dat door de wijziging het gehele platte dak door de eiser via de deur in de achtergevel als balkon wordt gebruikt. Vanaf daar is uitzicht op hun erf en zelfs inkijk in hun woning mogelijk. Zij hebben gevorderd dat aan de eiser wordt verboden een balkon te stichten dat groter is dan het bestaande balkon en dichter bij de erfgrens gelegen. Zij beroepen zich op art. 5:50 lid 1 BW. De eiser heeft aangevoerd dat art. 5:50 BW niet van toepassing is, omdat een plat dak niet valt aan te merken als een balkon of soortgelijk werk in de zin van dat artikel. Subsidiair hebben eisers zich beroepen op misbruik van bevoegdheid (art. 3:13 BW).

De vordering van verweerders is afgewezen en zij hebben hoger beroep ingesteld bij het hof. De uitbouw was inmiddels gerealiseerd. Het hof heeft de bepaling van art. 5:50 lid 1 BW wel toepasselijk geacht. Vervolgens heeft het hof het beroep van de eisers op misbruik van bevoegdheid door verweerder verworpen. Eisers hebben beroep in cassatie ingesteld.

Hoge Raad

In cassatie staat de vraag centraal of het platte dak van de uitbouw met een balkon in zin van art. 5:50 lid 1 BW te vergelijken is. De klacht richt zich tegen het oordeel van het Hof dat het platte dak van de uitbouw, zo het al geen balkon in de zin van art. 5:50 lid 1 is, dan toch ten minste daarmee in hoge mate vergelijkbaar is. Dit oordeel is onjuist, althans onvoldoende gemotiveerd, omdat het hier gaat om een uitbouw aan een benedenverdieping van een huis, terwijl alleen een uitbouw aan een bovenverdieping een balkon of een soortgelijk werk in de zin van genoemde bepaling kan zijn. Bovendien is een kenmerk van een balkon dat het betrekkelijk klein van oppervlakte is.

Uit het slot van art. 5:50 lid 1 blijkt dat deze bepaling ertoe strekt de mogelijkheid van uitzicht op naburige erven te beperken. Gelet op deze strekking kan ook een plat dak op een uitbouw een soortgelijk werk in de zin van die bepaling zijn. Daartoe is vereist dat het gaat om een dak dat blijkens zijn constructie (bekleding, toegangsmogelijkheden, balustrade) kennelijk bestemd is om als dakterras te worden gebruikt. Een kleine oppervlakte is daarentegen niet vereist; immers ook vanaf een groot (balkon of) dakterras kan uitzicht worden verkregen op een naburig erf.

Als motivering voor zijn oordeel dat in dit geval sprake is van een balkon of een soortgelijk werk in de zin van art. 5:50 lid 1 BW, vermeldt het Hof onder meer dat het platte dak vanaf de slaapkamer toegankelijk is, wordt voorzien van een laag waar overheen kan worden gelopen en van een balustrade, zo dat het een open constructie vormt die een onbelemmerd uitzicht geeft. Dit oordeel geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting.

Kern: de Hoge Raad oordeelt dat het Hof geen blijk van onjuiste rechtsopvatting heeft gegeven door te menen dat het door het plaatsen van een balustrade bij een te stichten balkon, een balkon of een soortgelijk werk als bedoeld in art. 5:50 lid 1 BW is.