Medicijnsoort | Voorbeeld | Werking/Doel/Effect | Indicatie | Bijwerking |
|
ACE-remmers | Enalapril | remt ACE dat AT-I in AT-II omzet | hypertensie | duizeligheid, hoesten |
AT-II remmers | Losartan | selectieve receptorantagonist van effecten van AT-II | hypertensie | Duizeligheid |
alfablokkers | Doxazosine | selectieve postsynaptische a1-blokker wat leidt tot vasodilatatie | Hypertensie (geen middel van eerste keus, bij patiënten boven 60 jaar heeft monotherapie met thiazide de voorkeur), (BPH) (met verlaging van LDL cholesterol en verhoging van HDL) | duizeligheid, orthostase (cave First pass fenomeen: na 90 minuten ernstige hypotensive klachten) |
bètablokkers | Metoprolol | vermindert adrenerge prikkels op het hart (hogere affiniteit voor bèta1-receptoren) leidt tot een daling hartminuutvolume en cardiale zuurstofverbruik en verminderde geleidingssnelheid en een kortere refractaire periode. | onderhoudsbehandeling bij stabiele angina pectoris, ernstige hartfalen (als aanvulling bij diuretica), migraine etc. | duizeligheid, orthostase |
Ca2+-antagonisten | Diltiazem | (Klasse IV anti-arrythmica) remt langzame influx van Ca2+ tijdens de plateau fase. Leidt tot een afname contractie en remming SA- en AV-knoop Negatief chronotoop, negatief dromotroop en negatief inotroop. | angina pectoris en hypertensie | oedeem, orthostase (gecontraïndiceerd bij patiënten met hartfalen). Cave behandeling met calcium antagonisten (vooral verapamil en diltiazem samen) en a-blokkers. |
| Nifedipine | remt langzame influx van Ca2+. Leidt tot een daling van contractie | angina pectoris | Hoofdpijn, flushes, duizeligheid, duizeligheid door vasodilaterende effecten. |
| Verapamil | remt langzame influx van Ca2+ Leidt tot een daling contractie en remming SA- en AV-knoop | angina pectoris | Hypotensie, constipatie. |
Anti-arrhythmica | Digoxine | hartglycoside, + inotroop, - chronotroop (veroorzaakt door verhoogde sensitiviteit van de baroreflex door de vagale toon en sympathische invloed in de loop der tijd), - dromotroop, vagomimetisch, remt contractie en geleiding tegen hoog frequent stimulatie. Verlaagt ook plasma levels van norepinefrine en renine die verhoogd zijn tijdens hartfalen. | chronisch hartfalen, vnl. systolisch supraventriculair rhythme stoornis (atriumfibrilleren), hartfalen met onvoldoende contracties bij standaard therapie | Nauwe therapeutische breedte. tekenen overdosering (GI-problemen, extrasystolen, AV-blocks, neurale symptomen. Interacties met andere medicatie. Cave K+ verlagende diuretica: verhoogde sensitiviteit voor digoxine. |
| Amiodaron | Klasse III Blokkeert K+ kanalen, verlengt repolarisatiefase (QT-interval), verlenging van de geleiding door AV-node en bundel van His (actiepotentiaal). Sympaticolytisch, vasodilatatie | ernstige hartritmestoornis (VT, VF, zeker bij acute ischemie), ook profylaxe | Bradycardie en hartblok. Thyroide abnormaliteit, neerslag in cornea. maagklachten, huidverschijnselen lange plasma half-life time (20-100 dagen). |
Nitraten | Isosorbide-mononitraat | vasodilatatie vnl. veneus, ook invloed op coronairen | onderhoudsbehandeling angina pectoris | Hoofdpijn, rood gezicht, duizeligheid, hypotensie |
|
Dopamine-2 antagonisten | Haloperidol | blokkeert dopaminerge en alfa1-adrenerge receptoren. Werking is antipsychotisch en sederend | psychosen | initatiefverlies, extra-piramidale verschijnselen |
| quetiapine | brede receptoraffiniteit | Profylaxe van recidief bij schizofrenie, behandeling manische episode, depressie, recidiverend bipolairestoornis | Slaperigheid, droge mond, duizeligheid, hoofdpijn, gewichtstoename |
GABA agonisten | Diazepam | Benzodiazepine is een anxiolyticum, hypnoticum, spierrelaxans en anticonvulsivum | angst en spanning, epilepsie, slaapstoornissen | slaperigheid overdag, spierzwakte, duizeligheid |
| Oxazepam | benzodiazepine = anxioliticum | angst en spanning, slaapstoornissen | slaperigheid, spierzwakte, duizeligheid |
| Lorazepam | benzodiazepine = hypnoticum, anxiolyticum | angst en spanning, slaapstoornissen | slaperigheid overdag, spierzwakte, duizeligheid |
SSRI’s | Citalopram | remt heropname van serotonine in neuron | depressies | misselijkheid, obstipatie |
| Sertraline | remt heropname van serotonine in neuron (werkt na 1-2 weken) | depressies | slapeloosheid, duizeligheid, diarree |
TCA’s | Nortriptyline | remt synaptische heropname van norepinefrine | depressies | Anticholinerg |
|
Anti-cholinergica | Oxybutynine | vergroot blaascapaciteit, verlaagt ongeremde contracties van detrusorspier en stelt de aandrang uit | Urge-incontinentie | parasympaticolytisch, maagdarmklachten |
Postsynaptisch alfa1-blokkers | Tamsulosine | alfa1-receptorblokkade veroorzaakt relaxatie van gladde spieren van prostaat en urethra | LUTS bij BPH | Duizeligheid |
K-sparende diuretica | Spironolacton | competitief antagonisme met aldosteron in de distale tubulus | adjuvans bij thiazide, oedeem en/of ascites | hyperkaliëmie, hyponatriëmie, dehydratie |
| Triamtereen | zwak diuretisch, vnl. in distale tubulus | adjuvans bij thiazide, oedeem en/of ascites | hyperkaliëmie (bij lever- en nierfunctiestoornis) |
Lisdiuretica | Furosemide | sterk diuretisch, sterk natriuretisch | astma cardiale en oedeem | dehydratie, hyponatriëmie, hypokaliëmie |
Thiaziden | Hydrochloorthiazide | matig diuretisch, matig natriuretisch en kaliuretisch | hypertensie, hartfalen, oedeem | dehydratie, hyponatriëmie, hypokaliëmie |
|
Coumarine derivaten | Fenprocoumon | antagonist van vitamine K. Blokkeert synthese van stol-lingsfactoren II, VII, IX en X | profylaxe, therapie trombo-embolische aandoeningen | bloedingen, misselijkheid, diarree |
Thrombocytenaggregatie remmers | Carbasalaatcalcium (Ascal) | remt in lage dosering de trombocytenaggregatie, waardoor de bloedingstijd wordt verlengd | sec. preventie na een TIA, ischemie CVA en MI, prim. preventie bij AP | Maagklachten, m.n. zuurbranden en misselijkheid |
| Clopidogrel | thiolmetaboliet bindt aan bloedplaatjesreceptoren | na infarct of ischemie CVA | bloedingen, diarree |
|
Cholesterolsyntheseremmers | Pravastatine | HMG-CoA reductase remmer bij biosynthese cholesterol | prim. hypercholesterolemie gemengde dyslipidemie | dyspepsie, buikpijn |
Orale antidiabetica | Metformine | remt gluconeogenese en glycogenolyse, toename perifere insulinegevoeligheid, remt glucoseresorptie | DM2 | Maagdarmklachten |
| Tolbutamide | stimuleert afgifte van insuline door gevoeligheid van de bètacellen in de pancreas voor glucose te verhogen | niet-insuline-afhankelijke DM | Hypoglykemie |
Synthetische hormonen | Prednisolon | zwak corticosteroïd anti-inflammatoir, vasocontrictief (glucocorticoïd, gering mineralocorticoïd) | inflammatoire ziekten, bijnierschors insufficiëntie | natrium/vochtretentie, ziekte van Cushing |
| Insuline | stimuleert glycogeenvorming in lever en intracellulaire glucoseopname, remt gluconeogenese, stimuleert eiwitsynthese en remt lipolyse | DM | Hypoglykemie |
| Levothyroxine | werkt als natuurlijk schildklierhormoon, wordt omgezet in T3 in de perifere organen | euthyroïde struma, substitutie bij hypothyroïdie | Hyperthyreoïdie |
| Erythropoëtine | stimuleert erytropeëse (werkt als humaan erytropoëtine) | anemie bij CNI en CAPD | griepachtige klachten, veneuze trombose |
Anti-osteoporose | Alendronine-zuur | bisfosfonaat, remt botresorptie, de adsorptie van hydoxyapatiet en remt osteoclasten | postmenopauzale osteoporose, ook preventie | Maagdarmklachten |
Anti-jicht | Allopurinol | remt xanthine-oxidase, leidt tot minder urinezuur | hyperurikemie, o.a. jicht | Maagdarmklachten |
|
Cholinesterase-remmers | Rivastigmine | remming van acetylcholinesterase door binding en complexvorming in de liquor cerebrospinalis | lichte tot matig ernstige dementie bij Alzheimer | maagdarmklachten, duizelig, parkinsonisme |
Analgetica | Paracetamol | analgetisch en antipyretisch, niet anti-inflammatoir | koorts en pijn bij griep | overgevoeligheidsreacties |
| Ibuprofen (NSAID) | Prostaglandine-synthetaseremmer. Werk daarom analgetisch en antipyretisch | verschillende soorten pijn | maagdarmstoornissen, |
| Tramadol | opiaatagonist met een matig analgetische werking | matige-ernstige pijn | misselijk- en duizeligheid |
| Morfine | opiumalkaloïd met sterk analgetische werking | hevige pijn | obstipatie, braken |
Antihistaminica | Bètahistine | zwak histaminerg met daardoor een betere doorstroming van stria vascularis binnenoor | syndroom van Ménière | Maagklachten, misselijkheid, hoofdpijn |
Dopamine-2 agonisten | Levodopa/carbidopa | combinatie van dopamineprecursor en decarboxylase-remmer (meer levodopa beschikbaar) | parkinsonisme, hyper-/dyskinesie | onwillekeurige bewegingen |
|
Bèta2 agonisten | Salbutamol | selectief bèta2 sympathicomimeticum | bronchospasme bij astma en COPD | irritatie mond en keel |
Glucocorticoste-roïden | Fluticason | lokaal ontstekingsremmend glucocorticoïd | onderhoudsbehandeling bij astma en COPD | heesheid, keelirritatie |
Parasympatico-lytica | Ipratropium, tiotropium | bronchospasmolyticum | spastische broncho-pulmonale ziekte en astma | hoest, keelontsteking |
H1-receptor antagonisten | Clemastine | langwerkend antihistaminicum, zwak sederend | allergische aandoeningen | hoofdpijn, slaapstoornissen |
|
Bètalactemase | Penicilline | Grampositieve en negatieve pathogenen | Infecties | overgevoeligheid |
| Amoxicilline/clavulaanzuur | Beta-lactamaeremmer | Infecties in mond- en kaakgebied, luchtwegen, nieren en urinewegen, huid en weke delen | maagdarmklachten |
| Flucloxacilline | Penicillinasevormende gram-positieve micro-organismen | Infectie met Stafylokokken | Maag-darmklachten, overgevoeligheid |
| Cefuroxim | Grampositief en negatief, breedspectrum | Infecties, oa. Gonorroe, meningitis etc. | Overgevoeligheid, geneesmiddelenkoorts, GI-klachten, hoofdpijn, slaperigheid. |
Aminoglycosi-den | Gentamicine | Gramnegatief, aërobe en bepaalde stafylokokken | Infectie | Ototoxiciteit, nefrotoxiciteit, spierzwakte, allergische reactie, huiduitslag, hoofdpijn, GI klachten |
Chinolonen | Ciprofloxacine | Remt bacteriële DNA-gyrase en beïnvloed op die manier DNA-synthese bij grampositief en negatieve micro-organismen | Lagere LWI door gram negatieve bacteriën, chronische purulente otitis media, UWI, PID | GI-klachten |
Macroliden | Erythromycine | Grampositief, mn streptokokken en stafylokokken | Infecties luchtwegen, maag-darmkanaal | GI klachten, overgevoeligheid, voorbijgaande geheugenstoornis |
Sulfonamiden | Co-trimoxazol | Remt synthese van tetrahydrofolium-zuur in micro-organisme, meeste grampositief en negatief en Chlamydia | Infectie | GI-klachten, duizeligheid, hoofdpijn, fotosensibiliteit, koorts. |
Overig | Nitrofurantoïne | Grampositief en negatief micro-organismen die UWI veroorzaken | Acute ongecompliceerde urineweginfectie(UWI) of kortdurende profylaxe bij transurethrale ingrepen | GI-klachten en hoofdpijn |
|
Protonpomp remmers | Omeprazol | remt door covalente binding het maagzuurproducerende enzym H+/K+-ATP-ase | ulcus duodeni/ventriculi, reflux-oesofagitis, maag-bescherming bij NSAID | maagdarmklachten, slaperigheid, duizeligheid |
Laxantia | Lactulose | lactosederivaat wordt omgezet in zuren daling pH bevorderen peristaltiek en normale consistentie | obstipatie | Flatulentie |
| Macrogol/
elektrolyten | macrogol en natriumsulfaat als osmotisch laxans, elektrolyten voorkomen verstoring elektrolytenbalans | obstipatie, fecale impactie | Buikklachten |
H2-antagonisten | Ranitidine | remt maagzuursecretie en pepsineproductie | (preventie) ulcus pepticum, reflux oesofagitis | overgevoeligheids reacties |
Anti-emetica | Metoclo-pramide | versterkt peristaltiek, verhoogt tonus LES en ontspant pylorus | misselijkheid en braken | slaperigheid, extrapiramidaal |
|
Vitamines | B1 | thiamine, co-enzym van carboxylase belangrijk bij koolhydraat-stofwisseling | deficiëntie | Overgevoeligheid |
| B12 | cobalamine, nodig bij vorming van het aminozuur methionine, myeline en reguleren van foliumzuur | pernicieuze anemie of spierzwakte a.g.v. tekort | huidklachten, diarree, thrombose |
| Foliumzuur (B11) | prodrug, belangrijk bij synthese nucleïnezuren en metabolisme aminozuren | megaloblastaire anemie a.g.v. tekort | Overgevoeligheid |
| D3 | alfacalcidol, prodrug, activatie in lever en nieren | botaandoeningen door minder actief vit. D3 | Hypercalciëmie |
Mineralen | Calcium | belangrijk bij botvorming, bloedstolling, spieractiviteit, membraanpermeabiliteit, zenuwprikkel voortgeleiden | (preventie) calciumtekort, suppletie bij osteoporose | Maagdarmklachten |
Add new contribution